Alevi-Bektaşilik Üzerine; Üç Kavram (Sosyolojik Bir Analiz)

Author:

Year-Number: 2022-51
Yayımlanma Tarihi: 2022-05-06 14:15:20.0
Language : Türkçe
Konu : Sosyoloji
Number of pages: 486-493
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Alevi-Bektaşilik, teolojik vurgularında sözlü kültüre dayalı, mitolojik öğeler içeren senkretik bir inanç sistemi oluşturmaktadır. Bu bağlamda mukaddes metinlerin söz konusu dine mensup bireyler tarafından farklı şekilde yorumlanması, hem inanç hem de ritüeller zemininde farklılaşmalara neden olmuştur. Örneğin Namaz yerine niyaz, ramazan orucu yerine 12 muharrem orucu, İslam kardeşliği yerine “musahiplik”, cami yerine, "cem ve cem evi", "kadı" yerine, "dede ve veya baba" gibi alternatif kurum ve kavramlar söz konusu inanç ve ritüellerden bazılarını oluşturmaktadır. Alevi-Bektaşilik, kendine özgü fiziki mekânlarıyla da farklılıklarını sürdürmektedirler. Zira tarihsel bir arka plana sahip siyasal eğilimli dini hareketlerin sentezinin bir yansıması olarak ortaya çıkan Alevi-Bektaşilik, 21. yüzyıl Türk toplumu içinde değişik sosyolojik argümanlara bağlı olarak varlığını sürdürmektedir.

Keywords

Abstract

Alevi-Bektashism constructs a syncretise belief system consisting of mythological elements relying on oral culture in its theological emphasis. In this regard, holy texts have been interpreted differently by their believers, this caused fractionation on the basis of rituals and beliefs. There are alternative beliefs and rituals, for instance; say prayer (niyaz) in the place five times prayers, 12 Muharrem fasting in the place of Ramadan fasting, companionship in the place of Islamic brotherhood, `tot and djemevi` in the place of mosque, grandpa or father (dede or baba) in the place of Müslim judge (kadi). Alevi-Bektashism maintains its differences with its distinctive physical places. Alevi-Bektashism appeared as a reflection of syntheses of religious movements which had political tendency in the historical background, and maintains its existence based on its different sociological arguments in 21th century Turkish society.

Keywords