Author :
Abstract
Hazar Devleti Doğu Avrupa tarihinde rol oynamış önemli Türk devletlerinden biridir. 7 ve 10. Yüzyıllar arasında güçlü devlet teşkilatı, canlı ticari faaliyeti, dini hoşgörüsü ve iktisadi refahı ile Kafkaslar ve Karadeniz’in kuzey düzlüklerinden Kiyef’e uzanan sahada siyasi istikrarı sağlamış bir Türk devletidir. Tarihte Türkler süreç içerisinde çeşitli dinleri kabul etmişler ve yakın ve uzak geleceklerini devletlerin siyasi ve politik durumlarını yönlendirme gayreti içerisinde bulunmuşlardır. Bu durum Uygur Türkleri ile başlamış onların Maniheizm dinini benimsemeleri gerek kültürel gerekse askeri ve ekonomik açıdan Türk tarihini etkilemiştir. Konumuzun temelini teşkil eden Hazar Türklerinin Museviliği kabul etmesi ve bu dinin Kafkasya’da bir denge unsuru olması önemlidir. Bir kısım Türk boylarının da Museviliği kabul etmeleri ile birlikte bu din çoğunlukla Hazar Türkleri ile ilişkilendirilmiş ve bu konuda birçok bilimsel araştırma yapılmıştır. Bu çalışmada Hazar Türklerinin hangi sebep ve amaçlar ile nasıl ve ne şekilde Museviliği kabul ettikleri sonuçları ile birlikte incelenmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The Caspian State is one of the important Turkish states that played a role in Eastern European history. Between the 7th and 10th centuries, it is a Turkish state that has achieved political stability in the area extending from the northern plains of the Caucasus and Black Sea to Kiyef with its strong state organization, vibrant commercial activity, religious tolerance and economic prosperity. Throughout history, Turks accepted various religions in the process and made an effort to direct their near and distant future the political and political situations of the states. This situation started with the Uyghur Turks and their adoption of Manichaeism has affected Turkish history both culturally, militarily and economically. It is important that the Caspian Turks, which constitute the basis of our subject, accept Judaism and that this religion is a balancing factor in the Caucasus. With the acceptance of Judaism by some Turkish tribes, this religion was mostly associated with the Caspian Turks and many scientific studies were conducted on this subject. In this study, the reasons and purposes of the Caspian Turks and how and in what way they accepted Judaism were examined together with the results.
Keywords
- Artamanov M.İ. “Hazar Tarihi” Çev. Ahsen Batur, Selenga, Yay, İstanbul, 2004, s.157
- Artamanov M.İ. “Hazar Tarihi” Çev. Ahsen Batur, Selenga, Yay, İstanbul, 2004, s.157 Avcıoğlu Doğan, Türklerin Tarihi, İstanbul 1978, s. 874.
- Beaudry Pierre, “The Truth About The Jewish Khazar Kingdom” amatterofmind.org, 2011, page,3. Dergisi, Sayı 6, Yaz 2005, s.1.
- Çoğ Mehmet, “Emeviler ve Abbasiler Dönemi Hazar-Arap İlişkileri”, Türkoloji Araştırmaları, 2007, s.160.
- Eldarov Murad, ‘İslamiyet’in Hazarlar Arasında Yayılması’, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006, s. 30.
- Gadjiyev K. “Geopolitika Kavkaza” Moskova, 2003, s.11
- Gerdizi, “Zeyn El-Ahbar” Haz: Ramazan Şeşen “İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler” T. K.E. Yay, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1998, s.87–88
- Golden Peter B. “Hazar Çalışmaları” Çev. Egemen Çağrı Mızrak, Selenga yay, İstanbul, 2006, s.62–63İnan Abdülkadir, “Eski Türklerde Teslim ve İtaat Sembolleri”, Maarif Basımevi, İstanbul, 1955 s.1-3.
- Karatay Osman, “Hazarlar’ın Musevileşmesine Dair Bir Belge: Kenize Mektubu”, Karadeniz Araştırmaları dergisi, Sayı: 18, Yaz 2008, s. 6.
- Kitapçı Zekeriya, “Kuzey Türk Kavimleri Arasında İslamiyet” Yedi Kubbe Yay, Konya, 2005, s.25–26
- Kocarık Hasan, ‘’Hazarlarda Devlet Yönetimi’’, Kilis Üniversitesi 7 Aralık Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2013, s. 6-7.
- Koestler Arthur, 13. Kabile, İstanbul, 2007, s. 66.
- Kurat Akdes Nimet, IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1972, s.36.
- Kurat Akdes Nimet, Rusya Tarihi Başlangıçtan 1917’ye Kadar, TTK. Yay. Baskı2, Ankara,1987, s.5 Kuzgun Şaban “Hazar ve Karay Türkleri” Alıç Matbaacılık, Ankara, 1993, s.51
- Magomedov Murad, “İstoriya Avartsev”, D.G.U. Yay, Mohaçkale, 2005, s.75–77 Mes’udi, “Muruc el-Zeheb”, İstanbul 2004, s.47.
- Peter B. Golden “Hazar Çalışmaları” Çev. Egemen Çağrı Mızrak, Selenge yay, İst, 2006, s.62–63
- Pritsak Omeljan, “Hazar Kağanlığının Museviliğe Geçişi”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 13, Bahar 2007, s.20.
- Şehbenderzade Ahmet Hilmi, , İslam Tarihi 2-Türkler ve İslam-(Selçuklular, Haçlı Seferleri, Moğollar ve Sonrası), Der. Ziya Nur A, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2006, s.10.
- Şeşen Ramazan, “İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler”, TKAE Yayınları, Ankara, 1998, s. 11-112
- Şıhsaidov M.G. Gadjiyev, O.M. Davudov, A.R. “ İstaoria Dagestana” DNCRAN yay, Mahaçkala,1996, s.179 Tanyu Hikmet, Türklerin Dini Tarihçesi, TKY, İstanbul, 1978, s.12.
- Taşağıl Ahmet, Kök Tengri’nin Çocukları, İstanbul 2014, s. 279. Tektaş Nazım, Tanrı’nın Askerleri 3, İstanbul 2007, s. 259.
- Topsakal İlyas, “Hazar Kağanlığı Döneminde İdil Boyunda Sosyal ve Dini Yapı”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S.10, İstanbul, Şubat 2006, s.146.
