TÜRKİYE’DE AVRUPA BİRLİĞİ TESCİLLİ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN EKONOMİK KALKINMA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Coğrafi İşaretler, bir ülkenin doğal ve beşerî coğrafya şartlarına bağlı olarak üretilmiş, oldukça sınırlı bir alanda elde edilebilen, kaliteli nadir ürünlerdir. Bu nedenle de koruma altına alınmaları ve potansiyellerinin değerlendirilmesi önem taşıyan bir konudur. Bu ürünlerin yerel ve uluslararası alanda satışıyla bölge ve ülke ekonomisine gelir temin edilmekte, turizmin gelişimi, kırsal kalkınma ve bölgenin kültürel yapısının tanıtımı sağlanmaktadır. Dolayısıyla bu ürünler bulunduğu kentlerde hem maddi hem de manevi anlamda önem taşıyan marka değerleri oluşturmaktadır. Dünya genelinde Coğrafi İşaret uygulamaları geçmişten günümüze sürdürülmeye çalışılmış, lakin son yirmi yılda adından sıkça söz ettirir olmuştur. Özellikle son yıllarda Coğrafi işaretli ürün sayısı artarken, bu tür ürünlere olan taleplerde de artış gözlenmektedir. Genel itibariyle Avrupa’da coğrafi işaretler sistemi daha yoğun bir şekilde işletilirken, özelliklede gıda sektörü dinamizmi artan sektörler arasında yerini almıştır. Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve şartlar nedeniyle coğrafi işaretli ürünler açısından son derece zengin bir ülkedir. Farklı iklim kuşaklarına, farklı beşerî sermayeye, farklı kültürel miraslara sahiptir. Mayıs 2021 itibarıyla Türkiye’nin AB düzeyinde "Antep Baklavası/Gaziantep Baklavası", "Aydın İnciri", "Malatya Kayısısı", "Aydın Kestanesi", "Taşköprü Sarımsağı", "Milas Zeytinyağı" ve "Bayramiç Beyazı" olarak yedi tane tescil edilmiş coğrafi işaretli ürünü bulunmaktadır. Çalışma Türkiye’de Avrupa birliği tescilli coğrafi işaretli ürünlerin önemi, değeri ve ülke ekonomisine olabilecek katkılarını belirlemek, ülke içinde ve uluslararası düzeyde coğrafi işaretli ürün sayısının arttırılması için farkındalık yaratmak amacıyla yapılmıştır. Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri ekonomik anlamda değerlendirebilmesindeki eksikliklerin giderilmesi konusunda önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
Geographical Indications are quality rare products that can be obtained in a very limited area, produced depending on the natural and human geography conditions of a country. For this reason, it is an important issue to take them under protection and evaluate their potential. With the local and international sales of these products, income is provided to the economy of the region and the country, the development of tourism, rural development and the promotion of the cultural structure of the region are provided. Therefore, these products create brand values that are important both materially and spiritually in the cities where they are located. Geographical Indication applications around the world have been tried to be continued from the past to the present, but it has been mentioned frequently in the last twenty years. Especially in recent years, while the number of geographically indicated products has increased, there has been an increase in the demand for such products. In general, while the geographical indications system is operated more intensively in Europe, especially the food sector has taken its place among the sectors with increasing dynamism. Turkey is an extremely rich country in terms of geographically indicated products due to its geographical location and conditions. It has different climatic zones, different human capital, and different cultural heritages. 2021 May of Turkey at the EU level "Antep Baklava/Gaziantep Baklava", "Aydın Figs", "Malatya Apricots", "Aydın Chestnut", "Taşköprü Garlic", "Milas olive oil" and "Bayramiç White" marked as seven geographical registered products. The study was carried out in order to determine the importance, value and possible contribution of geographically indicated products registered in the European Union in Turkey, and to raise awareness in order to increase the number of geographically indicated products in the country and internationally. Suggestions have been made to eliminate the deficiencies in Turkey's economic evaluation of geographically indicated products.
Keywords
- Agarwal, S. & Barone, M. J. (2005). Emerging Issues for Geographical Indication Branding Strategies, 9.
- Agarwal, S. & Barone, M. J. (2005). Emerging Issues for Geographical Indication Branding Strategies, 9. Midwest Agribusiness Trade Research and Information Center, Iowa State University
- Arfini, F.; Albisu, L.M. & Giacomini, C. (2011). Current Situation and Potential Development of Gegraphical Undications in Europe, CAB İnternational 2011, Labels of Origin for Food.
- Arslaner, A. & Salık, M. A. (2018). Potansiyel Bir Coğrafi İşaret: Saruç. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 11 (1), 74-84.
- Altıner, B. (2017). Kentlerin Rekabetinde Önemli Bir Turizm Faktörü Olarak Coğrafi İşaretleme vePlanlamaya Yansıması. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İzmir.
- Bahar, M.; Yüzbaşıoğlu, N. & Topsakal, Y. (2019). Kırsal Kalkınma Kapsamında Coğrafi İşaretli ÜrünlerinÖnemi: Yeşilova (Salda) Bölgesine Özgü Ürünler Örneği. International Journal of Social and Economic Sciences Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, E-ISSN: 2667-4904, 9(1): 01-07.
- Babcock, B. A. & Clemens R. (2004). “Geographical Indications and Property Rights: Protecting Value- Added Agricultural Products”, MATRIC Briefing Paper 04-MBP 7, Iowa State University.
- Brown, R. (2003). “Global Differentiation in Meat Marketing” Presented at the U.S. Meat Export Federation Strategic Planning and Marketing Conference, Tucson, AZ, November 6.
- Başaran, D. (2016). Kırsal kalkınmada coğrafi işaretlerin etkisi: Gaziantep ve Siirt illeri örneği. Yüksek LisansTezi. Akdeniz Üniversitesi, İktisat Anabilim Dalı, Gıda Ekonomisi ve İşletmeciliği Programı, Antalya, Türkiye.
- Balaban, S, T. (2016). Ekonomik açıdan coğrafi İşaretler, FMR Dergisi, 2016(1): 55-62.
- Bowen, S. & Zapata, A. (2009). “Geographical Indications, Terroir and Socio Economic and Ecological Sustainability: The Case of Tequila” Journal of Rural Studies, Number 25, 1-2.
- Caenegem, V. W.; Drahos, P. & Cleary, J. (2015). Provenance of Australian food products: is there a place for Geographical Indications?, Rural Industries Research and Development Corporation.
- Dayısoylu, K. S.; Yörükoğlu, T. & Ançel, T. ( 2017). Kahramanmaraş’ın Coğrafi İşaretli Ürünleri ve İlin Potansiyel Durumu. KSÜ Doğa Bil. Dergisi, 20(1), 80-88.
- Demirkan Delice, Ş. ( 2016). Coğrafi İşaretli Ürünlere Yönelik Pazarlama Stratejileri. Türk Patent ve Marka Kurumu, Ankara.
- Doğan, B. & Gökovalı, U. (2012). Geographical ındications: the aspects of rural development and marketing trough the traditional products. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 761 – 765.
- Doğan, S. (2015). Coğrafi işaret korumasının gelişmekte olan ülkeler için önemi. NWSA Social Science, 10, 58-75.
- Doğanlı, B. (2020). Coğrafi İşaret, Markalaşma ve Kırsal Turizm İlişkileri. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 525-541.
- Gangjee, D. (2015). Geographical Indications and Cultural Rights: The Intangible Cultural Heritage Connection. Research Handbook on Human Rights and Intellectual Property. Edward Elgar Publishing.
- Giang, H.; Anh N. & Tuan. D. & Ha L. (2017). Geographical Indications and Sustainable Rural Development in Vietnam.
- Gökovalı, U. (2007). Coğrafi İşaretler ve Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi. 21(2).
- Gürbüz, S. & Çelikel. Güngör, A. (2018). Coğrafi İşaret Tescil Belgesi Almış Balların Genel ve Ayırt Edici Özellikleri, 2018 Anadolu I. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi.
- Jay, T. & Taylor, M. (2013). A Case of Champagne: a Study of Geographical İndications. Corporate Governance Journal, 29, 1-31.
- Kan, M.; Gülçubuk B. & Küçükçongar M. (2012). “Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları’’, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi’’, 96.
- Kargiglioğlu, Ş.; Çetin, Y. & Erkol Bayram, G. (2019). Gastronomi Turlarının Coğrafi İşaretli ÜrünlerAracılığı ile Oluşturulması: Batı Karadeniz Turları Örneği, Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 624-639.
- Kisuule, Y. (2015). “Least Developed Countries And Geographical Indications: How Can Uganda Position Itself To Benefit From Geographical Indications’’, University Of Cape Town, 7.
- Likudis, Z.; Costarelli, V. & Vitoratos, A. & Apostolopoulos, C.( 2014). Determination of pesticide residuesin olive oils with protected geographical indication or designation of origin. International Journal of Food Science and Technology, 49(2).
- Marcolini, C. M.; Parras-Rosa, M. & Lopez-Zafra, E. ( 2015). Designations and consumer perceptions: An experimental study and implications for agricultural policy, British Food Journal, 117(3), 1188-1204.
- Nathon N. (2018), Geographical Indications in the EU, European Commission, Tel Aviv.
- On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, On Birinci Kalkınma Planı, Temmuz 2019.
- Orhan, A. (2010). Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde “Coğrafi İşaretlerin” Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 243-254.
- Olgun, F. & Sevilmiş, G. (2017). Uluslararası Düzeyde Coğrafi İşaretler, Yaratılan Ekonomik Değer ve Türkiye’deki Sistemin Değerlendirilmesi, Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(2), 205-213
- Özdemir, G. & Dülger. Altıner, D. (2018). Türkiye’de üretilen coğrafi işaret ile tescillenmiş peynir çeşitleri. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi, 1-11.
- Rangnekar, D. (2004). The Socio-Economics of Geographical Indications ICTSD-UNCTD, Issue paper No. 8.Reviron, S.; Thevenod-Mottet, E. & El Benni, N. (2009). Geographical Indications: Creation and Distribution of Economic Value in Developing Countries. NCCR Trade Working Paper.
- Rzepecka, J.; Michaelsen, F. & Taranic, I. (2020). Economic aspects of geographical indication protection atEU level for non-agricultural products in the EU. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
- Savaşkan, Y. & Kıngır, S. (2020). Sakarya İli Gastronomik Unsurlarının Coğrafi İşaret Kapsamında Değerlendirilmesi. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 4(3), Sayfa No. 939-961
- Servet, H. (2019). Coğrafi İşaretlerin Dış Ticaret Kanalıyla Bölgesel Kalkınmaya Etkisi: Denizli Ölçeği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, PAU-SBE, Denizli
- SMK, (Sınai Mülkiyet Kanunu). (2016) Kanun Numarası: 6769, Kabul Tarihi: 22.12.2016, Resmî Gazete Tarihi: 10 Ocak 2017, Resmî Gazete Sayısı: 29944.
- Starostina, K. (2013). “Protected Geographical Indications: Scope Of ProtectionVis-aVis Comparable Products and Criteria For Defining Comparable Products”, Maastricht University, 4-7.
- Süslü, C.; Eryılmaz G. & Demir, E. (2020). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gastronomi Kapsaminda Değerlendirilmesi: Mersin İli Örneği. Journal of Recreation and Tourism Research, 7 (2), 135-149.
- Şahin, S. Z. (2019). Çorum Mutfağının Gastronomi Turizmi Potansiyeli. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4): 2550-2565.
- Şahin, A. & Meral, Y. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2): 88-92.
- Şimşek, H.; Balay, R. & Şimşek, A . (2012). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinde Mesleki Yabancılaşma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (1) , 53-72 .
- Teuber, R. (2009). “Café de Marcala – Honduras” GI-Approach to Achieve Reputation in the Coffee Market”, Estey Centre Journal of International Law and Trade Policy, Vol. 10 (1), 131-148.
- Tekelioğlu, Y .(2016). Roquefort: Bir Peynir, Bir Köy I, Gastro Dergisi, Sayı 79, Apa Unipirint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul s. 38-43
- Tekelioğlu Y. (2019). Coğrafi İşaretler ve Türkiye Uygulamaları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8 (15), 47-75.
- T.C. Resmî Gazete, 2015. Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2015-2018), Tarih: 04.07.2015, Sayı: 29406.
- T.C. Resmî Gazete, 2017. Sınai Mülkiyet Kanunu, Kanun No. 6769, Tarih: 10 Ocak 2017, Sayı : 29944.
- Toklu, İ.T.; Ustaahmetoğlu E & Öztürk Küçük, H. ( 2016). Tüketicilerin coğrafi işaretli ürün algısı ve dahafazla fiyat ödeme isteği: Yapısal eşitlik modellemesi yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, (23)1, 145-161.Toklu, İ.T. (2016). Tüketiciler coğrafi işaret için daha fazla ödemek ister mi? Artvin balı üzerine bir araştırma, Karadeniz Araştırmaları, Kış 2016 , Sayı 52 , s.171-190.
- Tsakiridou, E.; Mattas, K. & Tsakiridou, H. & Tsiamparli, E. (2011). Purchasing fresh produce on the basis of food safety, origin and traceability labels. Journal of Food Products Marketing, 17, 211-226.
- TUİK. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu. Son Erişim Tarihi: 27.05.2021.
- TUİK .(2021). Türkiye İstatistik Kurumu. Dış Ticaret İstatistikleri, Son Erişim Tarihi: Nisan 2021
- United Nations Conference on Trade and Development. UNCTAD. (2015). Why Geographical Indications for Least Developed Countries? United Nations Conference on Trade and Development.
- Pektaş Eroğlu G.; Kahraman C. & Alkan G. (2018). Türkiye’de Coğrafi İşaretler ve İhracat Pazarlaması Açısından Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi. 23 (39), 65-82.
- Profeta, A.; Balling, R. & Roosen, J. (2012). The relevance of origin information at the point of scale, Food Quality and Preference, 26, 1-11.
- Vats, N. K. (2016). Geographical indication-the factors of rural development and strengthening economy, Journal of Intellectual Property Rights, 21, 347-354
- Yalımkaya, S. & Şahin, E. (2018). Tescilden uygulamaya coğrafi işaretler: Adana kebabı üzerine bir inceleme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 189-199.
- Zografos, D. (2008). “Geographical Indications and Socio-Economic Development’’ , Working Paper, Geneva, 10-12.
- URL-1, https://ci.turkpatent.gov.tr/, Türk Patent ve Marka Kurumu. Erişim Tarihi:25.05.2021.
- URL-2, https://www.rlf.fr/actualites/laprotection-des-aop-et-igp-prend-de-l-ampleur:WOSRPSKO.html, Laprotection des AOP et IGP prend de l’ampleur, La Revue Laitiere Française(RLF), Internet AOP IGP Fraudes usurpation. Erişim Tarihi:07.04.2021.
- URL-3, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_20_683, European Commission. (2020). Geographical Indications-a European treasure worth €75 billion. Erişim tarihi: 29.17. 2020.
- URL-4, http://ec.europa.eu/agriculture/quality/door/list.html, European Commission (2019). DOOR. Erişim Tarihi: 19.12.2019.
- URL-5, https://www.brandingturkiye.com/etiket/branding-turkiye, Branding Türkiye Arşivler. Erişim Tarihi: 19.11.2019.
- URL-6, https://www.qualivita.it/statistiche-eu-dop-igp-stg/ , Qualitiva. (2017). “Food and Wine Products WithGeographical Indication, The European GI System, The Italian Model and The Case Of Aceto Balsamico Di Modena PGI’’ May, 27-29. Erişim Tarihi: 28.05.2021.
- URL-7, https://www.qualivita.it/statistiche-eu-dop-igp-stg/ , Qualivita. (2019). Food and wine products with geographical indication. The European GI System. Erişim Tarihi: 28.05.2021.
- URL-8, https://www.wipo.int/ipadvantage/en/details.jsp?id=3664 , (2011p). Erişim tarihi: 09.12. 2020.
- URL-9, http://www.wipo.int/ipadvantage/en/details.jsp?id=2691, WIPO. (2011). Erişim tarihi: 08.04.2019.
- URL-10, http://www.inao.gouv.fr/ INAO (2019). Institut national de l'origine et de la qualité |Erişim Tarihi: 10.05.2020.
- URL-11, https://www.parmigiano-reggiano.it/consorzio/, Parmigiano (2019). Pagina non trovata, Erişim Tarihi: 10.03.2021.
- URL-12, https://www.ctb.org.tr/bayramic-beyazi-avrupa-birligi-cografi-isaret-tesciline-kavustu/.ErişimURL-13, http://www.tarim.gov.tr/ABDGM/Belgeler/AB%20UYUM/bulten/4.pdf, Kezer, Ş. T. (2013). AB ve Türkiye'de Coğrafi İşaretler. Erişim Tarihi: 01.03.2021.
- URL-14, https://dtuegm.ticaret.gov.tr/, T.C. Ticaret Bakanlığı Dış Temsilcilikler ve Uluslararası Etkinlikler Genel Müdürlüğü. (2021). Erişim Tarihi: 11.04.2021.
- URL-15, https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyenin-ihracat%C4%B1nda-abnin-pay, Erişim Tarihi:URL-16, http://www.fao.org, Food and Agriculture Organization, FAO.(2019). Erişim Tarihi: 13.04.2021. URL-17 https://www.malatyatso.org.tr/, Malatya Ticaret ve Sanayi Odası, Erişim Tarihi:27.05.2021.
- URL-18, https://www.aydinticaretborsasi.org.tr/, Aydın Ticaret Borsası yıllık bülten. (2021). Erişim Tarihi:URL-19, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. Erişim Tarihi:URL-20, http://www.muglaticaretborsasi.org.tr/tr/index.html, Muğla Ticaret Borsası. Erişim Tarihi:24.05.2021.
- URL-21, https://www.aydinticaretborsasi.org.tr/, Kestane Sektör Raporu, Aydın Ticaret Borsası, (2019). Erişim Tarihi: 15.05.2021.
- URL-22, https://www.ci.gov.tr/sayfa/başarı-hikayeleri, Türkiye Coğrafi İşaretler Portalı. Erişim Tarihi:URL-23, https://www.gso.org.tr/tr/genel-sayfa/cografi-tescil-isaretli-urunlerimiz/antep-baklavasi-16.html, Gaziantep Sanayi Odası. Erişim Tarihi: 11.04.2021.
- URL-24, http://www.turktarim.gov.tr/Haber/602/cografi-isaret-alan-urunlerimizin-unu-ulke-sinirlarini- asiyor, Tarım ve Orman Dergisi. E-Dergi. Erişim Tarihi: 28.05.2021
- URL-25, http://yucita.org/, Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA), Erişim Tarihi: 10.05.2021
