Author :
Abstract
Bu çalışmada Türkiye için döviz kurundan TÜFE enflasyonuna geçiş etkisi (pass-through) incelenmektedir. Analiz dönemi olarak 2006:04-2021:07 dönemi dikkate alınmıştır. Analizde kullanılan dönemler TCMB başkanlarının görev süreleri dikkate alınarak üç farklı döneme ayrılmıştır. 2006:04-2011:03 arası dönem Durmuş Yılmaz, 2011:04-2016:03 arası dönem Erdem Başçı, 2016:04-2021:07 arası dönemde Başçı sonrası dönemi temsil etmektedir. 2016 sonrası dönemde Murat Çetinkaya, Murat Uysal, Naci Ağbal ve Şahap Kavcıoğlu’nun başkanlık yaptığı dönemdir. 2016 sonrası başkanların görev süresinin kısa olması nedeniyle analizde bu dönem Başçı sonrası dönem olarak sınıflandırılmıştır. Analiz dönemi üç farklı döneme ayrılmasının nedeni farklı dönemlerde Türkiye’deki döviz kuru geçişkenliği hakkında bilgi sahibi olunmasının amaçlanmasıdır. Ekonometrik analizde enflasyon oranının hesaplanmasında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kullanılmıştır. Döviz kuru olarak ise sepet döviz kuru dikkate alınmıştır. Geçiş etkisinin incelenmesi amacıyla kurulan modeller Vektör Otoregresif (VAR) yöntemiyle tahmin edilmiştir. VAR modeli yardımıyla elde edilen etki tepki analizlerine göre, Yılmaz ve Başçı döneminde döviz kurundaki şok karşısında enflasyon oranın verdiği tepki istatistiksel olarak anlamsızken, Başçı sonrası dönemde döviz kuruna gelen şokun enflasyon üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve bu etkinin pozitif yönde olduğu tespit edilmiştir. Varyans ayrıştırması sonucuna göre, Başçı sonrası dönemde döviz kurunun enflasyon oranının varyansı içerisindeki payı daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu sonuçta etki-tepki fonksiyonlarından elde edilen sonuçları destekler niteliktedir. Son olarak uygulanılan Granger nedensellik analizi sonucuna göre Yılmaz döneminde TÜFE’den kura tek yönlü nedensellik bulunmuştur. Başçı döneminde nedensellik bulunmazken, Başçı sonrası dönemde ise çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Elde edilen tüm bulgular; Başçı sonrası dönemin önceki dönemlerden döviz kuru-enflasyon ilişkisi noktasında kayda değer bir şekilde farklılaştığı göstermektedir.
Keywords
Abstract
In this study, the pass-through effect from exchange rate to CPI inflation is examined for Turkey. The period of 2006:04-2021:07 was taken into account as the analysis period. The periods used in the analysis are divided into three different periods, taking into account the terms of office of the CBRT governors. The period between 2006:04-2011:03 Durmus Yilmaz, the period between 2011:04-2016:03 Erdem Basci, represents the period after Basci between 2016:04-2021:07. In the post-2016 period, Murat Cetinkaya, Murat Uysal, Naci Agbal and Sahap Kavcioglu governor. Due to the short tenure of the post-2016 presidents, this period was classified as the post-Basci period in the analysis. The reason why the analysis period is divided into three different periods is to have information about the exchange rate pass-through in Turkey in different periods. In the econometric analysis, the Consumer Price Index (CPI) was used to calculate the inflation rate. The basket exchange rate was taken into account as the exchange rate. The models established to examine the transition effect were estimated by the Vector Autoregressive (VAR) method. According to the impulse-response analyzes obtained with the help of the VAR model, while the response of the inflation rate against the shock in the exchange rate in the Yilmaz and Basci period was statistically insignificant, the effect of the shock to the exchange rate on the inflation in the post-Basci period was found to be statistically significant and this effect was positive. According to the variance decomposition result, it was seen that the share of exchange rate in the variance of the inflation rate was higher in the post-Basci period. This result supports the results obtained from impulse-response functions. Finally, according to the Granger causality analysis applied, unidirectional causality was found from CPI to exchange rate in the Yilmaz period. While no causality was found during the Basci period, a bidirectional causality relationship was found in the post-Basci period. All the findings obtained; It shows that the post-Basci period differs significantly from the previous periods in terms of the exchange rate-inflation relationship.
Keywords
- Akdemir, S., & Özçelik, M. (2018). Döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye ekonomisi
- Akdemir, S., & Özçelik, M. (2018). Döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi: Türkiye ekonomisi 2003-2017 dönemi uygulaması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 35-50.
- Akkoç, U., & Yücel, E. (2017). Türkiye’de Döviz Kuru Geçişkenliğinin Asimetrik Davranışı. UluslararasıYönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 903-911.
- Arbalı, E. C. (2003). Exchange Rate Pass-Through In Turkey: Looking for Asymmetries. CentralBank Review, 3(2).
- Ca'Zorzi, M., Hahn, E., & Sánchez, M. (2007). Exchange rate pass-through in emerging markets. ECB Working Paper No. 739.
- Choudhri, E. U., & Hakura, D. S. (2006). Exchange rate pass through to domestic prices: does theinflationary environment matter?. Journal of international Money and Finance, 25(4), 614-639.
- Dereli, D. D. (2018). Türkiye'de Döviz Kuru ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin Analizi (2005-2017).Electronic Turkish Studies, 13(30).
- Doğan, B. Ş. (2013). Asymmetric behavior of the exchange rate pass-through to manufacturing prices in Turkey. Emerging Markets Finance and Trade, 49(3), 35-47.
- Duman, Y. K., & Sağdıç, A. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi: Ekonometrik Bir Analiz (2003: 1 2017: 3). Sakarya İktisat Dergisi, 8(1), 1-16.
- Durgun, A. (2018). Döviz Kuru Dalgalanmalarının Enflasyon Üzerindeki Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği. International Review of Economics and Management, 6(2), 117-137.
- Ergin, A. (2015). Döviz kuru ve enflasyon arasındaki geçiş etkisi: Türkiye örneği. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 13-29.
- Gümrah, Ü., & Konur, F. (2017). Asimetrik Döviz Kuru Geçişkenliği: Türkiye Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 81-90.
- Güven, E. T. A., & Uysal, D. (2013). Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişme ile Enflasyon Arasındaki İlişki (1983-2012). Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9), 141-156.
- Ha, J., Stocker, M. M., & Yilmazkuday, H. (2020). Inflation and exchange rate pass-through. Journal of International Money and Finance, 105, 102187.
- Jiang, J., & Kim, D. (2013). Exchange rate pass-through to inflation in China. Economic Modelling, 33, 90-
- Junttila, J., & Korhonen, M. (2012). The role of inflation regime in the exchange rate pass-through to import prices. International Review of Economics & Finance, 24, 88-96.
- Kara, H., & Öğünç, F. (2008). Inflation targeting and Exchange rate pass-through: The Turkish experience. Emerging Markets Finance and Trade, 44(6), 52-66.
- Kara, H., & Öğünç, F. (2012). Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurt içi fiyatlara etkisi. İktisat İşletme ve Finans, 27(317), 9-28.
- Kaya, H., & Soybilgen, B. (2019). Ana Harcama Grupları İçin Döviz Kuru Geçişkenliği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 56(648), 55-68.
- Korkmaz, S., & Bayır, M. (2015). Döviz Kuru Dalgalanmalarinin Yurtiçi Fiyatlara Etkisi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 69-85.
- Kürşad, A. R. A. T., & Müdürlüğü, D. İ. G. (2003). Türkiye’de Optimum Döviz Kuru Rejimi Seçimi ve Döviz Kurlarından Fiyatlara Geçiş Etkisinin İncelenmesi, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.
- Leigh, D., & Rossi, M. (2002). Exchange rate pass-through in Turkey. IMF Working Paper, No. 02/204.
- Öner, H. (2018). Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Uygulaması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 343 358.
- Özata, E. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru Geçişkenliğinin Asimetrik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 213-232.
- Özçiçek, Ö. (2007). Türkiye’de ekonomik krizler ve döviz kuru enflasyon ilişkisi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 71-80.
- Peker, O., & Görmüş, Ş. (2008). Türkiye’de Döviz Kurunun Enflasyonist Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 187-202.
- Polat, M. A. (2020). Döviz Kuru ile Enflasyon Arasındaki Geçişkenlik: Türkiye Örneği. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 100-127.
- Shintani, M., Terada-Hagiwara, A., & Yabu, T. (2013). Exchange rate pass-through and inflation: A nonlinear time series analysis. Journal of international Money and Finance, 32, 512-527.
- Takhtamanova, Y. F. (2010). Understanding changes in exchange rate pass-through. Journal of Macroeconomics, 32(4), 1118-1130.
- Tümtürk, O. (2017). Türkiye’de döviz kurlarının yurtiçi fiyatlara geçiş etkisi ve enflasyon hedeflemesi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 837-855.
- Yetim, M., & Yamak, R. (2019). Türkiye’de döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik etkisi: Hatemi-J asimetrik nedensellik testi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 203-221.
- Yıldırım, K., Yıldırım, S., Kostakoğlu, S. F., Mehmet, D. İ. N. Ç., & Akkuş, Ö. (2019). Türkiye’de Döviz Kurunun Enflasyona Etkisi. Sakarya İktisat Dergisi, 8(1), 17-33.
- Yılmaz, K. Ç., Alptekin, V., & Taner, T. A. Ş. (2016). Döviz Kurundan Fiyatlara Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 1-9.
