Ortaöğretimde Akademik Düzeyde Sosyoloji Öğretimi: Sosyal Bilimler Lisesi Sosyoloji Dersi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarının İncelenmesi
Author :
Abstract
Sosyoloji dersi öğrencilerin sosyolojik bir bakış açısı kazanarak içinde yaşadıkları toplumu tanımasına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Türkiye’de ortaöğretim düzeyinde 1924’ten bugüne farklı öğretim programı ve ders kitapları aracılığıyla sosyoloji öğretimi gerçekleştirilmektedir. İlki 2003 yılında, edebiyat ve sosyal bilimler alanında bilim insanı yetiştirilmesine kaynaklık etmek amacıyla açılan Sosyal Bilimler Liseleri ise diğer liselerden farklı olarak, sosyoloji dersini hem zorunlu ders kapsamında kabul etmekte hem de farklı öğretim programı ve ders kitapları aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla öğretim programı ve ders kitaplarının eğitimin işlevleri konusunda önemli bir araç olmasından ve Sosyal Bilimler Liselerinin söz konusu spesifik amacından hareketle bu çalışma, sosyoloji örneği üzerinden, ilgili öğretim programı ve ders kitaplarını incelemeyi ve bu dersin akademik düzeydeki öğretimini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda çalışma ilgili öğretim programı ve ders kitaplarını doküman analizi yöntemiyle ele alan nitel bir araştırmadır. Analiz için ‘akademik düzey’ ifadesine uygun kriterler belirlenmesi doğrultusunda farklı üniversitelerin sosyoloji bölümü ders programları, ders izlenceleri ve sıklıkla başvurulan sosyoloji kitapları incelenerek 12 temel kategori belirlenmiştir. Dokümanlar bu kategorilere göre taranmış, yorumlanmış ve değerlendirilmiştir. Sonuç olarak öğretim programının kazanımlar aracılığıyla bu kategorilerden altısına doğrudan değindiği, birine hiç değinmediği tespit edilmiş; diğer kategoriler ise bazı kazanımlarla dolaylı olarak ilişkili bulunmuştur. Ders kitapları daha detaylı ise bir içeriğe sahip olduğu için okuma parçaları gibi bölümler aracılığıyla çalışmanın tüm kategorilerine ilişkin veriler içermektedir. Veriler bütüncül olarak ele alındığında ilgili materyallerin akademik düzeyde bir sosyoloji öğretimi için yeterli olduğu görülmüştür.
Keywords
Abstract
Sociology course aims students to attain a sociological perspective and help them recognize the community they live in. Sociology teaching has been carried out by means of different curricula and textbooks in Türkiye from 1924 onwards. Aiming at training scientists in the fields of literature and social sciences fields, Social Sciences High Schools, the first one of which was opened in 2003, both accepts the sociology course as a compulsory course, differently from other high schools, and carries out the education by means of different curricula and textbooks. For that reason, depending on the fact that curricula and textbooks are significant tools for the functions of education and on the specific purpose of Social Sciences High Schools, the current study aims at investigating the related curriculum and the textbooks and evaluating the teaching of this course at at academic level. In this sense, the study is a qualitative research investigating the related curriculum and textbooks through analysis method. In line with determining suitable criteria for expression of ‘academic level’ for the analysis, the curriculum for the departments of sociology at different universities, their course programs and frequently used sociology textbooks were investigated and 12 basic categories were determined. The documents were scanned, discussed and evaluated based on these categories, As a result, it was found that the curriculum was directly dealing with six of these categories by means of the outcomes but never dealt one of them, and that other categories was indirectly related to some outcomes. As for textbooks, they were containing data regarding all the categories of the study through such parts as reading passages since they had more detailed contents. Upon a holistic consideration, it was found that the related materials were sufficient for sociology teaching at academic level.
