Author :
Abstract
1978 yılında ABD’de gerçekleşen deregülasyon ile havacılık sektörünün yapısında önemli bir değişim meydana gelmiştir. Söz konusu değişimin etkisi ile havacılık endüstrisi yapısal bir dönüşüm geçirmiş ve genişleyerek dinamik bir pazara uyum sağlamıştır. Tarihsel olarak, genellikle havayolu şirketleri için altyapı sağlamak ve işletmek amacıyla kullanılan, devlete ait varlıklar olarak kabul edilen havalimanları, deregülasyon ile artan talebi karşılayabilmek için ticarileştirme ve özelleştirme uygulamalarının da etkisiyle kar odaklı ticari işletmelere dönüşmüştür. Günümüzde havalimanları daha dinamik ve rekabetçi bir pazarda faaliyet göstermektedir. Bu bağlamda havalimanları, hizmet paketlerini genişleterek artan müşteri beklentilerini karşılamayı, rekabet avantajını yakalamayı ve yüksek pazar gücünü hedeflerken, ticari faaliyetlere daha çok odaklanmaya başlayarak yüksek kar oranları elde etmeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmada, 2019 yılı yolcu verilerine göre en yüksek trafik hacmine sahip, Avrupa merkezli yedi havalimanı grubunun finansal verilerine dayanarak havacılık dışı gelirlerinin toplam gelir içindeki payı dikey analiz yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma kapsamında, seçilen yedi havalimanı grubunun 2011-2019 dönemi finansal verileri analiz edilmiş ve gelir yapılarının mevcut durumunun ve yıllara göre değişimin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ferrovial ve Vinci havalimanı grupları, yeterli veri yayınlamadığı için bu çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır.
Keywords
Abstract
With the deregulation in the USA in 1978, a significant change occurred in the structure of the aviation industry. With the impact of this change, the aviation industry has undergone a structural transformation and has expanded and adapted to a dynamic market. Historically, airports, which are generally used to provide infrastructure and operate for airline companies, which are considered as state-owned assets, have turned into profit-oriented commercial enterprises with the effect of commercialization and privatization practices to meet the increasing demand with deregulation. Today, airports operate in a more dynamic and competitive market. In this context, airports aim to achieve higher profit rates by expanding their service packages, meeting increasing customer expectations, achieving competitive advantage and increasing focus on commercial activities while targeting high market power. In this study, the share of non-aeronautical revenues in total revenues was analyzed by vertical analysis based on the financial data of seven European airport groups with the highest traffic volume according to passenger data for 2019. Within the scope of the study, financial data of 2011-2019 period of seven selected airport groups were analyzed and it was aimed to determine the current situation of the revenue structures and the change by years. Ferrovial and Vinci airport groups are excluded from the scope of this study because they do not publish enough data.
Keywords
- Adler, Nicole, Vanessa Liebert (2014). “Joint impact of competition, ownership form and economic regulation
- Adler, Nicole, Vanessa Liebert (2014). “Joint impact of competition, ownership form and economic regulation on airport performance and pricing”. Transportation Research Part A, 64, 92-109.
- AENA Group (2011-2019). Annual Reports. Erişim Tarihi: 17.03.2020. http://www.aena.es/csee/ccurl/291/681/Report%202011%20Corporate%20Responsibility.pdf /
- Aeroport de Paris Group (2011-2019). Annual Reports. https://www.parisaeroport.fr/docs/default-source/groupe-fichiers/finance/relations-investisseurs/information-financi%C3%A8re/rapports-annuels/ddr- 2011-_-vdef-_-gb.pdf?sfvrsn=f0f519bd_2 / Erişim Tarihi: 16.03.2020.
- Aeroporti di Roma (2011-2019). Erişim Tarihi: 27.03.2020. http://www.adr.it/documents/17615/13348600/AnnualReportADR2011.pdf/e707bb72-6fde-4731-beb6-
- Airports Council International (2007). Understanding Airports Business.http://www.aci.aero/Media/aci/file/Position%20Briefs/Understanding%20the%20airport%20business%2020 07.pdf / Erişim Tarihi: 30.12.2019
- Akarçay, Ayça (2001). Vakıflarda Mali Tablolar Analizi ve Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- ATAG, (2005). The economic & social benefits of air transport.https://www.icao.int/meetings/wrdss2011/documents/jointworkshop2005/atag_socialbenefitsairtransport.pdf / 28.06.2020.
- Bel, Germà, Xavier Fageda (2009). “Privatization, regulation and airport pricing: an empirical analysis for Europe”. Journal of Regulatory Economics, 37, 142-161.
- Belobaba, Peter, Amedeo Odoni, Cynthia Barnhart (2009). The Global Airline Industry. United Kingdom: John Wiley & Sons, Ltd.
- Dağlı, Demet (2020). Havalimanlarının Dönüşümü Kapsamında Ticari Havalimanı Modelinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
- De Neufville, Richard de, Amedeo Odoni, Peter Belobaba vd. (2013). Airport Systems Planning, Design, and Management Second Edition. USA: The McGraw-Hill Education LLC.
- Doganis, Rigas (2005). The Airport Business. New York: Routledge.
- Flughafen Zurich Airport Group (2011-2019). https://www.zurich-airport.com/the-company/investor-relations-en/financial-results-reports/annual-report-and-interim-report-archive / Erişim Tarihi: 25.03.2020.
- Forsyth, Peter, Hans-Martin Niemeier, Hartmut Wolf (2010). “Airport alliances and mergers - Structural change in the airport industry?”. Journal of Air Transport Management, 17, 49-56.
- Francis, Graham, Ian Humphreys, Stephen Ison (2004). “Airports’ perspectives on the growth of low-cost airlines and the remodeling of the airport–airline relationship”. Tourism Management 25, 507–514.
- Fraport AG (2011-2019). Annual Reports. Erişim Tarihi: 09.03.2020 http://www.annualreports.com/HostedData/AnnualReportArchive/f/OTC_FPRUY_2011.pdf
- Freathy, Paul, Frank O'Connell (1998). European Airport Retailing Growth Strategies for the New Millennium. London: Macmillan Press Ltd.
- Graham, Anne, Peter Morrell (2017). Airport Finance and Investment in the Global Economy. New York: Routledge.
- Graham, Anne (2011). “The objectives and outcomes of airport privatization”. Research in Transportation Business & Management, 1, 3-14.
- Graham, Anne (2018). Managing Airports: An international perspective Fifth edition. New York: Routledge. Halpern, Nigel, Anne Graham (2013). Airport Marketing. ABD: Routledge.
- Humphreys, Ian (1999). “Privatisation and commercialization Changes in UK airport ownership patterns”. Journal of Transport Geography, 7, 121-134.
- International Civil Aviation Organization (2013). Airport Economics Manual. Montreal: ICAO Publications, Third Edition.
- Ion, Dan Cristian (2011). “Impact of Globalization on Airport Industry”. International Conference of Scientific Paper AFASES, 66-71.
- Jarach, David (2001). “The evolution of airport management practices: towards a multi-point, multi-service, marketing-driven firm”. Journal of Air Transport Management, 7, 119-125.
- Jarach, David (2005). Airport Marketing: Strategies to Cope with the New Milennium Environment. USA: Ashgate Publishing.
- Karadeniz, Erdinç, Mehmet Beyazgül, Selda Dalak vd. (2017). “Türk Turizm Sektörünün FinansalPerformansının Dikey Analiz Yöntemiyle İncelenmesi: BİST Turizm Şirketleri ve TCMB Sektör Bilançoları Üzerinde Bir Araştırma”. Sosyaekonomi, 25 (32), 105-119.
- Kasarda, John (2001). “From Airport City to Aerotropolis”. Airport World, Volume 6-Issue 4, 42-45.
- Kazda, Antonin, Robert E. Caves (2015). Airport Design and Operation Third Edition. USA: Emerald Group Publishing Limited.
- Kuyucak, Ferhan (2001). Havaalanlarında Performans Analizi için Bir Model Önerisi ve Türkiye’dekiHavalimanlarında Uygulanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Kuyucak, Ferhan (2007). Havaalanlarında Değer Odaklı Yönetim Yönelimli Bilgi Sistemlerinin Kullanılmasıve Atatürk Havalimanı Terminal İşletmeciliği Uygulaması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Kuyucak, Ferhan, Tuba Gökmen, Ergün Kaya (2008). “Privatization to Globalization: Emerging Trends inAirport Management – TAV Airports Case Study”. 12th Air Transport Research Society (ATRS) World Conference.
- Kuyucak Şengür, Ferhan (2017). “Havaalanı İşletmeciliğinde Yeni Eğilimler: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (4), 751-766.
- Kuyucak Şengür, Ferhan (2018). 21. Yüzyılda Havaalanı İşletmeciliği. Türkiye: Nisan Kitabevi.
- Omağ, Aclan (2014). “Yüzde yöntemi ile analiz ve gıda sektörüne yönelik bir uygulama”. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6, 65-82.
- Özenen, Cem Galip (2003). Havaalanı Yatırımlarında Özelleştirme Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye için Öneriler. DPT Uzmanlık Tezi. İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Royal Schiphol Group (2011- 2019). Annual Reports. https://www.schiphol.nl/en/schiphol- group/page/annual-reports/ Erişim Tarihi: 11.03.2020.
- TAV Havalimanları (2011-2019). Annual Reports. Erişim Tarihi: 15.03.2020 http://ir.tav.aero/uploads/documents/Documents02042020133540_.pdf
- Ünder, Ümran (2015). Havaalanı Alışverişçilerinin Gümrüksüz Satış Mağazalarındaki Satın AlımDavranışlarının Kültürlerarası Karşılaştırmalı Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Wald, Andreas, Christoph Fay, Ronald Gleich (2010). Introduction to Aviation Management. UK: Global Book Marketing.
