Author:
Abstract
Artırılmış gerçeklik, bilgisayar destekli üretilen bilgilerin, görsel, işitsel, dokunsal, kokusal duyularla somatosensör sistem dâhil olarak gerçek dünyanın, yükseltilmiş algılarla etkileşimli deneyimlenmesidir. Artırılmış gerçeklik teknolojisi mobil cihazların gelişimiyle laboratuvar ve üretim alanlarından çıkarak gündelik hayata dahil olmuştur. Gündelik hayatla bütünleşmesiyle artırılmış gerçeklik uygulamalarıyla ilgili başlıca iki noktada sıkıntı gözlemlenmektedir. Bu sıkıntılardan birincisi; bireysel mahremiyetin ihlaline neden olabilecek gizlilik endişeleri, ikincisi; kullanıcıların fiziki gerçek ve artırılmış gerçeklik sınırını aşmasıyla gerçek kavramlarını yitirmeleri yönündedir.
2013 yılında artırılmış gerçeklik uygulamaları için piyasaya çıkan OHMD türündeki ilk cihaz Google Glass’tır. Piyasaya sunulduğunda beraberinde gizlilik ve güvenlik tartışmalarını da getirmiştir. Google Glass’la ilgili en büyük endişeler izinsiz kayıt ve konum ve hareket takibi yapmasıdır. Bugün, Glass kullanım alanı bireyselden sektörele geçişmiştir. Pokémon GO’nun 2016’daki arzından hemen sonra kullanıcılarını gereksiz güvende hissettirerek hayatlarını tehlikeye atmalarına neden olduğu eleştirilerini almıştır. PokéStop nokları yakınındaki hasarlı, yaralanmalı ve ölümlü kazalarda orantısız bir artış gözlenmiştir.
Bireysel veri takibi ile ilgili günümüzde firmalar kullanıcıların, sivil toplum kuruluşlarının ve hükümetlerin de baskısıyla daha dikkatli hareket etme eğilimindedirler. Türkiye’de kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esaslar 24/03/2016 tarihinde çıkarılan 6698 nolu “KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU” ile düzenlenmiştir. Gizlilik, aşırı kullanım ve bağımlılık gibi fiziki sorunların yanında artırılmış gerçekliği yakın bir gelecekte anonimleşmenin nedeni olabileceği endişesi de duyulmaktadır. Artırılmış gerçekliğe örnek olabilecek bilim kurgu türünde distopik bir gelecekte geçen ANON filminin sonunda The Girl karakteri “Saklayacak bir şeyim olduğundan değil, görmeni istediğim hiçbir şeyim yok” diyerek gelecekte olabilecek sistemin eleştirisini yapmaktadır.
Nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılan bu çalışmanın amacı artırılmış gerçeklik sistemlerinin sanallık sürecindeki çıktılarını araştırarak geçmişten günümüze artırılmışlık ile ilgili sorunlarla ilgili bir inceleme yapmaktır. Tarihsel süreç içerisinde birçok artırılmış gerçeklik sistemleri incelenmiş, konuya dair literatür araştırması yapılarak sanallık sürecindeki tüm sorunların karşılaştırılması ile bir değerlendirme ortaya çıkarılmıştır.
Keywords
Abstract
Augmented reality is the interactive experience of the real world, including the senses of sight, hearing, touch, smell and the somatosensory system, with augmented perceptions with computer-aided information. Augmented reality technology has been included in daily life by leaving the laboratory and production areas with the development of mobile devices. There are two main problems with augmented reality applications as they integrate with daily life. The first of these problems is the privacy concerns that may cause the violation of individual privacy, and the second is that users lose their concepts of reality when they exceed the limit of physical reality and augmented reality.
The first device of the OHMD type, released for augmented reality applications in 2013, is Google Glass. When it was launched, it brought with it privacy and security discussions. The biggest concerns with Google Glass are unauthorized recording and location and motion tracking. Today, Glass usage area has passed from individual to professional. Right after its launch in 2016, Pokémon GO received criticism for making its users feel unnecessarily safe, putting their lives at risk. A disproportionate increase in damage, injury and death accidents has been observed near Poké Stop points.
Today, companies tend to act more carefully with the pressure of users, non-governmental organizations and governments regarding individual data tracking. In the processing of personal data in Turkey, protecting the fundamental rights and freedoms of individuals, especially the privacy of private life, and the obligations and procedures and principles to be followed by real and legal persons who process personal data are regulated by the “Personal Data Protection Law” enacted on 24/03/2016. In addition to physical problems such as privacy, overuse and addiction, there is also a concern that augmented reality may be the cause of anonymity in the near future. At the end of ANON, which takes place in a dystopian future in the science fiction genre that can be an example of augmented reality, the character of The Girl criticizes the system that may be in the future by saying, “It’s not because I have nothing to hide, I have nothing to see”.
The aim of this study, which uses qualitative research methods, is to investigate the outputs of virtual reality systems in the virtuality process and to examine the problems related to virtuality from past to present. Many virtual reality systems have been examined in the historical process, literature research on the subject has been made and an evaluation has been revealed by comparing all the problems in the virtuality process.