Author:
Abstract
Tarihte, yaşanılan bölge insanları inançları gereği bazı uygulamaları tatbik etmişlerdi. Bunların bir kısmı bugün terk edilmişse de bazıları hâlâ devam etmektedir. Türk inanç sisteminde yer alan ağaç kültü de geleneksel olarak varlığını sürdürmektedir. Türkler mevcut ilk inançlarından başka bir dine dâhil olsalar bile eski inançlarını yeni dinlerine adapte edebilmektedir. Böylece geçmiş inanç unsurları kaybolmadan yeni dinleri ile yaşatılmaktadır. Ağaç kültünün, Malatya merkezdeki örneklerinden bazıları çalışma konusu oldu. Malatya’daki ağaç ziyaretlerinin otuz, kırk yıl öncesine göre azalması söz konusudur. Bunda ziyaret alanlarının şehirleşme sonucunda ağaçların yok edilmesinin yanında inanca bakışın zayıflamasından kaynaklanmaktadır. Kent dışındaki ziyaret ağaçları ise yerlerine ihtiyaç duyulmamasından dolayı özelliğini korumaktadır. Malatya ağaç kültüne ait yazılı ve sözlü kaynaklar ile ziyaret esnasındakilerin anlatılarına da yer verildi. Dilek amaçlı gelenlerin kendilerini ifade etmekten kaçındıkları dikkat çekmektedir. Ağaç kültü ziyaretçilerin yoğunluğu kadın ve getirdikleri çocuklar oluşturmaktadır. Erkeklerin ağaç kültüne inançları kadınlara göre daha az gözlemlendi. Ziyaretçiler, dileklerinin yapıldığı mekânların dinî bir hüviyetin bulunduğunu ve bu nedenle isteklerinin buralarda dilendiğini vurgulamaktadır. Malatya merkez ziyaret amacı taşıyan ağaçlar; çınar, ardıç, dut, alıç, davin, meşe türünü kapsamaktadır. Ağaçların olduğu yerde mezar veya ermiş birinin olduğu inancı bulunmaktadır. Ziyaret için gelinen ağaçlar altında hangi dileğe niyetlenmişse sesli veya sessiz dilenirdi. Ağaçlara ziyaret için gelinmesinde; sıkıntıdan kurtulmak, dua, şifa, huzur, kısmet, dilek, maddiyat, iş, çocuk isteği gibi çeşitli olmaktadır. İsteğini ağaç dallarına veya gövdesine dua eşliğinde bezin bağlanmasıyla tamamlanmaktadır. Dileğinin gerçekleşmesi halinde adak sözü de verilmektedir. Ağaç etrafında yemek getirilerek yenildiği gibi bazı gıdalarda alana bırakılırdı. Ziyaret sahasındaki taş, su, toprak alınır vücuda sürülür veya götürülürdü.
Keywords
Abstract
In history, the people of the region where we live had practiced some practices due to their beliefs. Although some of them have been abandoned today, some of them still remain. The tree cult, which is included in the Turkish belief system, also traditionally continues to exist. Even if Turks are involved in a religion other than their existing first beliefs, they can adapt their old beliefs to their new religions. Thus, the elements of the past faith are kept alive with their new religions without disappearing. Some of the examples of the tree cult in Malatya center became the subject of study. There is a decrease in tree visits in Malatya compared to thirty or forty years ago. In addition to the destruction of trees as a result of urbanization of the visiting areas, this is due to the weakening of the view of faith. Visiting trees outside the city, on the other hand, retain their characteristics due to the fact that their location is not needed. Written and oral sources belonging to the Malatya tree cult and the narratives of those during the visit were also included. It is noteworthy that those who come for the purpose of making a wish avoid expressing themselves. The density of the visitors of the tree cult is women and the children they bring. Men's beliefs in the cult of trees were observed less often than women's. Visitors emphasize that the places where their wishes are made have a religious identity, and therefore their wishes are begged here. The trees that are the purpose of visiting Malatya center include sycamore, juniper, mulberry, hawthorn, davin, oak species. There is a belief that there is a grave or a hermit where there are trees. Under the trees that came for the visit, he would beg with or without voice for whatever wish he intended. When you come to the trees for a visit, there are various things such as getting rid of boredom, prayer, healing, peace, fortune, wish, material, work, child wishes. The request is completed by tying the cloth to the branches or trunk of the tree accompanied by prayer. If his wish comes true, a vow is also given. Food was brought around the tree and eaten, as well as some foods were left in the field. Stones, water, soil in the visiting area were taken, rubbed into the body or taken away.