Author :
Abstract
Her hükümet sistemi açısından, yasama ile yürütme erkleri arasında çıkan, ama üstesinden gelinemeyen uyuşmazlıkların yol açabileceği sistem içi tıkanmaların, demokratik bir usul ve yöntem çerçevesinde çözüme kavuşturulması zarureti bulunmaktadır. İşte Cumhurbaşkanlığı sisteminde de, farklı seçim süreçleriyle göreve gelen yürütme ile yasama erkleri arasında çıkabilecek ciddi uyuşmazlıkların bir tıkanmaya neden olmaması için öngörülen bir rasyonelleştirme aracı da, eşzamanlı yapılacak olan seçimlerin, bu erkler tarafından karşılıklı biçimde yenilenebilmesine fırsat tanınmasıdır. Yoksa saf başkanlık sisteminde yasama ile yürütme erkleri güvensizlik oyu ve fesih yoluyla birbirinin hukuki varlığına, erklerin karşılıklı bağımsızlığı sebebiyle, son verememekteydi. Cumhurbaşkanlığı sistemiyle getirilen yeni düzenlemede, Cumhurbaşkanı ve Meclis, seçimlerin yenilenmesine birbirinden bağımsız olarak karar verebilmekte ve hangisi böyle bir karar alırsa da, birlikte seçime gitmek durumunda kalmaktadırlar. Daha doğrusu Cumhurbaşkanı gibi Meclis de, seçimleri yenilemek istediğinde, bu iki siyasal erkin birlikte seçime gitmeleri artık zorunluluk arz etmektedir. Başkanlık sistemine monte edilen bir rasyonelleştirme yöntemi olarak bu anayasal düzenlemenin, erklere ve özellikle Cumhurbaşkanına tek taraflı bir fesih yetkisi vermediği de ortadadır.
Keywords
Abstract
In terms of each government system, inter-system bottlenecks that can be caused by conflicts between legislative and executive powers, but which cannot be overcome, have to be resolved within the framework of a democratic method and method. In the Presidential system, a rationalization tool that is envisaged to prevent serious conflicts that may arise between different election processes and the legislative powers between the elections and the legislative powers, is to give the opportunity for simultaneous renewal of the elections to be made by these powers. Otherwise, in the pure presidential system, the legislative and executive powers were not able to cease to exist due to the mutual independence of the powers by the vote of distrust and termination. In the new regulation introduced by the Presidency system, the President and the Assembly can decide on the renewal of elections independently of each other. Rather, when the Assembly, like the President, wants to renew the elections, it is imperative that these two political powers be elected together. As a rationalization method mounted on the presidential system, it is evident that this constitutional arrangement does not give powers to the President and, in particular, the President.
Keywords
- ALKAN, Haluk, Cumhurbaşkanlığı Sistemi (Kurumsalcı Yaklaşımın Işığında Yeni Siyasetin Analizi), Liberte Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2018.
- GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, 9. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2017,GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi-I, 1. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2011. GÖZLER, Kemal, Elveda Anayasa, 1. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2017.
- GÖZLER, Kemal, Referandumdan Önce, Referandumdan Sonra, 1. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2017.
- KARAMUSTAFAOĞLU, Tuncer, Yasama Meclislerini Fesih Hakkı, Ankara, 1982.
- KÜÇÜK, Adnan, ABD ve Latin Amerika Ülkelerinde Başkanlık Sistemi ve Uygulamaları, 1. Baskı, Adres Yayınları, Ankara, 2019
- LIJPHART, Arendt, Çağdaş Demokrasiler: Yirmi Bir Ülkede Çoğunlukçu ve OydaşmacıDemokrasi Örüntüleri, (Çev. Ergun Özbudun-Ersin Onulduran), Yetkin Yayınları, Ankara, 1997.
- LIJPHART, Arendt, Patterns of Democracy, Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries, Yale University Press, New Haven and London, 1999.
- MİŞ, Nebi / AYVAZ, M. Erkut, “Demokratik Hükümet Sistemlerinde Devlet Başkanı /Cumhurbaşkanı Siyasal Parti İlişkisi”, Cumhurbaşkanlığı Sistemi, (Edt. Nebi Miş-Burhanettin Duran), Seta Yayınları, İstanbul, 2017
- ODER, Bertil Emrah, “Türkiye’de Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Rejimi Tartışmaları: 1991-2005Yılları Arasında Basına Yansıyan Öneri ve Tepkilerden Kesitler”, Başkanlık Sistemi, TBB Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2005. (ss. 31-70).
- ONAR, Erdal, “Türkiye’nin Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli midir?”, Başkanlık Sistemi, TBB Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2005. (ss. 71-103).
- ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 2017 Anayasa Değişikliklerine Göre Gözden Geçirilmiş 17. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
- TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
- TURAN, İlter, “Başkanlık Sistemi Sevdası: Zayıf Temelli Bir Özlem”, Başkanlık Sistemi, TBB Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2005. (ss. 113-124).
- TURHAN, Mehmet, Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, DÜHF Yayınları, Diyarbakır, 1989.25 Ergun ÖZBUDUN, Türk Anayasa Hukuku, 2017 Anayasa Değişikliklerine Göre Gözden Geçirilmiş 17. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.s. 328.
- ULUŞAHİN, Nur, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi, Yetkin Yayınları, Ankara,VEDEL, Georges, “Temel Hukuki Seçenekler”, BDT Ülkelerinde Demokrasiye Geçiş ve Anayasa Yapımı, Ankara, 1993.
