Author :
Abstract
Yaşlılık, bireyin yaşam döngüsü içerisinde bebeklik, çocukluk, gençlik ve yetişkinlikten sonra deneyimlediği biyolojik, kronolojik, psikolojik ve sosyolojik boyutlara sahip bir evredir. Bu evre, kaza ve yaralanma olmaksızın zamana bağlı olarak ortaya çıkar. Yaşlılıkta insan, fiziksel ve ruhsal açıdan değişir. Yaşlanma ve ihtiyarlık gibi terimlerle de karşılanan bu evreyi deneyimleyen kişiler, ölümle yüzleşirler. Yaşlılık, şairler için de bir ilham kaynağıdır. Eserlerde, insan vücudundaki değişiklikler başta olmak üzere kişinin eski hareketini yitirmesi, yaşama sevincinin kalmaması, ölüme yaklaşması gibi yaşlılıkla beraber ortaya çıkan durumların işlendiği görülür. XVI. asır şairlerinden Taşlıcalı Yahya Bey’in kaleme aldığı yaşlılık konulu gazel, bu durumun ilgi çekici bir örneğidir. Şair, bu gazelinde yaşlılığı biyolojik açıdan ele almış, vücudunda zaman içerisinde meydana gelen değişiklikleri ölüm düşüncesiyle de ilgili olarak dile getirmiştir. Bununla beraber gazelde, yaşlılığın kadim kültürlerde olduğu gibi bilgelik ve deneyimle ilişkisi yönüyle değerlendirildiği de görülür. Bu çalışmada, Taşlıcalı Yahya Bey’in yaşlılık konulu gazeli şekil ve muhteva özellikleri açısından incelenecektir.
Keywords
Abstract
Aging is a stage with biological, chronological, psychological and sociological dimensions that the individual experiences after infancy, childhood, youth and adulthood in the life cycle. This stage occurs over time without accident and injury. Man changes in physical and spiritual terms. Those who experience this phase, which is also met with terms such as aging and old age, face death. Old age is also an inspiration for poets. In the works, it is seen that especially the changes in the human body, such as the loss of the old movement of the person, the lack of joy in life, the approaching to death, occur with aging. XVI. century poet Taşlıcalı Yahya Bey penned on the subject of old age, an interesting example of this situation. In this ghazel, the poet has dealt with the biological aspects of old age and expressed the changes in his body depending on time in relation to the thought of death. In addition, it is seen that old age is evaluated in terms of its relation to wisdom and experience as in ancient cultures. In this study, it will be examined in terms of the ghazal shape and content features of Taşlıcalı Yahya Bey.
Keywords
- Akın, G. (2006). Gerontoloji Her Yönüyle Yaşlılık, Palme Yayıncılık, Ankara.
- Akın, G. (2006). Gerontoloji Her Yönüyle Yaşlılık, Palme Yayıncılık, Ankara.
- Aldemir, O. (2014). Kur’ân-ı Kerîm ve Sünnette Yaşlılık, Beyan Yayıncılık, İstanbul.Arat, R. R. (2008). Yûsuf Has Hâcib-Kutadgu Bilig, 2. bs., Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
- Arpacı, F. (2016). “Geçmişten Günümüze Yaşlılık”. (Ed. Harun Ceylan), Yaşlılık Sosyolojisi, ss. 1- 18, Nobel Yayıncılık, Ankara.
- Asımgil, S. (2010). Çocukluk-Gençlik-Yetişkinlik-Yaşlılık Yaşamın Dört Kritik Dönemi, Çelik Yayınevi, İstanbul.
- Ceylan, Ö. (2006). Böyle Buyurdu Sufi (Tasavvuf ve Şerh Edebiyatı Araştırmaları), Kapı Yayınları, İstanbul.
- Çavuşoğlu, M. (1972). Taşlıcalı Yahya: Divan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Çelebioğlu, Â. (1998). Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yayınları, İstanbul.
- İçli, G. (2016). “Sosyal Statü ve Rol Bağlamında Yaşlılık”. (Ed. Harun Ceylan). Yaşlılık Sosyolojisi, ss. 41-61, Nobel Yayıncılık, Ankara.
- İpekten, H. (2018). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, 22. bs., Dergâh Yayınları, İstanbul.İpekten, H.; İsen, M. & Karabey, T. & Akkuş, M. (2004), “Yahyâ Bey”, Büyük Türk Klâsikleri, (IV): 22-40, Ötüken Neşriyât-Söğüt Yayıncılık, İstanbul.
- Kahraman, H.; Özek, A., Dönmez, İ. K. & Çağrıcı, M. & Gümüş, S. & Turgut, A. (2006). Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, 3. bs., Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
- Kılavuz, A. S. (1991). “Azrail”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), (IV): 350-351, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Öksüzokyar, M. M; Eryiğit, S. Ç. & Öğüt, D K & Erdoğmuş, M. B & Sökmen, Ü. N.& Öğüt, S.(2016). “Biyolojik yaşlanma nedenleri ve etkileri”, MAKÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1): 34-41.
- Salur, G. (2018). “Yaşlılık ve Bilişsel Süreçler”. (Der. Alan Duben), Yaşlanma ve Yaşlılık Disiplinlerarası Bakış Açıları, ss. 9-10, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Saygılı, S. (2015). Yaşlılık Psikolojisi, Türdav Yayıncılık, İstanbul.
- Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık Sosyolojisi: Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri, Dora Basım, İstanbul.
- Tufan, İ. (2016). Antik Çağ’dan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma, 2. bs., Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
- Yerli, G. (2017). “Yaşlılık Dönemi Özellikleri ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (52): 1278-1286.
