Author :
Abstract
İnternetin tüm dünyaya yayılması ile beraber, toplumların yapısı ve bireylerin gündelik yaşam pratikleri içerisinde internete ilişkin teknolojiler ve web uygulamaları etkin bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. İnternet ağlarının ulaşabildiği her alanda kullanıcılar gündemi takip edebilmekte, ticari işlemleri ile ilgilenebilmekte ve kendilerini oyalayacak uygulamalara ulaşabilmektedir. Bireyler günlük işlerini web aracılığı ile gerçekleştirebildiği için internetin ve sosyal medyanın araştırılması gerekmektedir. Dünya çapında son dönemde devasa kitlelere ulaşan sosyal medya, bireylerin birtakım gereksinimlerini karşılamak için alternatif bir doyum kaynağı oluşturmaktadır. Nitekim bu çalışma temelde İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin sosyal medya araçlarından elde ettikleri doyumları ölçümlemeye çalışmıştır. Bu anlamda Elihu Katz’ın öncülüğünde gelişen “Kullanımlar ve Doyumlar” yaklaşımının varsayımları kabul edilerek anket veri toplama yöntemi ile bazı bulgular elde edilmiştir. Bu çalışma sosyal medya kullanımına yönlendiren motivasyonlar ve bu kullanımdan elde edilen doyumlar konusunda karşılaştırılabilir veriler ortaya koymuştur. Bireylerin sosyal medya kullanımından elde ettiği 6 doyum ve motivasyon(faktör) tespit edilmiştir. Bu faktörler; sosyal kaçış, bilgilenme, boş zaman/eğlence, gözetim ve ifade, ekonomik fayda ve sosyal etkileşim şeklinde sınıflandırılmıştır. Ayrıca bireylerin internet kullanım sıklığı, sosyal medya kullanım tecrübesi, kullanıcıların yetiştikleri coğrafya ve cinsiyet gibi değişkenlerin sosyal medya kullanımından elde edilen doyumlar noktasında farklılaşmalara sebep olduğunu tespit etmiştir. Bireylerin kullandıkları sosyal medya araçlarının da yine elde ettikleri doyumlar noktasında farklılaşmalara sebep olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
With the spread of the Internet all over the world, internet-related technologies and web applications are seen as an effective tools within the structure of societies and daily life practices of individuals. Users can follow the agenda, take care of their commercial transactions and access applications to keep them entertained in all areas where internet networks are accessible. Since individuals can do their daily work via the web, it is necessary to investigate the internet and social media. Social media, which has recently reached huge masses around the world, is an alternative source of satisfaction to meet the needs of individuals. As a matter of fact, this study basically tried to measure the satisfaction of the students of the Faculty of Theology of Istanbul University from social media tools. In this sense, the assumptions of the “Uses and Gratifications” approach which is developed under the leadership of Elihu Katz were accepted and some findings were obtained by survey data collection method. This study has showed comparable data about the motivations leading to the use of social media and the gratifications obtained from this use. 6 gratifiction and motivation (factors) obtained from individuals using social media were determined. These factors are listed as follow; social escape, information, spare time/entertainment, surveillance and expression, economical benefit, and social interaction. In addition, it was found that variables such as frequency of internet usage of individuals, experience of social media usage, the geographical region that where they grew up and their gender caused differences in the satisfaction level obtained from social media usage. It was also determined that social media tools used by individuals cause differentiation in terms of their satisfaction.
Keywords
- AKÇAY, Habibe, (2011), “Kullammlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Sosyal Medya
- AKÇAY, Habibe, (2011), “Kullammlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Sosyal MedyaKullanımı: Gümüşhane Üniversitesi Üzerine Bir Araştırma”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Güz 2011, S:33
- AYDIN Abdullah, Eren Veysel (2014), “Sosyal Medyanın Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü veMuhtemel Riskler”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı 16 (Özel Sayı I), s.197-205, 2014 ISSN: 2147- 7833, www.kmu.edu.tr
- BALCI Şükrü, Ayhan Bünyamin (2007), “Üniversite Öğrencilerinin İnternet Kullanım ve Doyumları Üzerine Bir Saha Araştırması”, Selçuk İletişim Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, s. 174-197.
- BARAN Görgün A. (1997), “İletişim Sosyolojisi”, 1. Baskı, Ankara: Afşar Matbaaları.
- BLUMLER Jay G. (1979), “The Role Of Theory In Uses And Gratifications Studies”, Communication Research, C.6, S.19, s.9-36.
- DEMİRLİ Cihad, Kütük Ömer Faruk, (2010), “Anlamsal Web (Web 3.0) Ve Ontolojilerine GenelBir Bakış”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Yıl: 9 Sayı: 18, Güz 2010, s. 97-107.ERDOĞAN İrfan, Alemdar Korkmaz, (2010), “Öteki Kuram: Kitle İletişiminde Yaklaşımların Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi”, Yenilenmiş 3. Baskı, Ankara: Erk Yayınları.
- ERKUL, Erdem R, (2009), “Sosyal Medya Araçlarının (Web 2.0) Kamu Hizmetleri veUygulamalarında Kullanılabilirliği” Türkiye Bilişim Derneği Dergisi, Sayı 116, Aralık, s. 96-101.
- FİSKE, John (1990), “İletişim Çalışmalarına Giriş”, (çev. Ali İrvan) (2003) 2. Baskı, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- GERAY, Haluk (2002), “İletişim ve Teknoloji”, Ankara: Ütopya Yayınları.
- GÜLNAR, Birol ve Balcı, Şükrü, (2011), "The Relationship between Loneliness and TelevisionViewing Motives in Acculturation Process ", International Journal of Multidisciplinary Thought, Kurum Dergisi, C.1 S.7, s.91-106.
- GÜMÜŞ, Özgür. (2008), “Anlamsal Web Servisleri Ortamında Bir Aracı Etmen Tasarımı veGerçekleştirimi (Yayımlanmamış Doktora Tezi)”. İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı.
- HORZUM, M. B., (2007), “Web Tabanlı Yeni Öğretim Teknolojileri: Web 2.0 Araçları”, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, C.6, S.12, s.99-121.
- IŞIK, Metin (2012), “Kitle İletişim Teorilerine Giriş”, Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
- KARA, Tolga (2016), “Gençler Neden Snapchat Kullanıyor Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Üzerinden Bir Araştırma”, Intermedia International e-Journal, Fall, December 2016 3(5).
- KARS, Neşe, (2003), “Televizyon Programları Yapalım Herkes İzlesin”, İstanbul: Derin Yayınları.
- KILIÇCIOĞLU, Funda Erzurum (2009), “Televizyon Ana Haberlerinin Kullanımlar ve DoyumlarYaklaşımı Bağlamında İrdelenmesi”, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- KIRHAN Aylin (2007), “Üniversite Öğrencilerinin Tematik Televizyon Kanal TercihleriKullanımlar ve Doyumlar Kuramı- Sosyal Öğrenme Kuramı Çerçevesinde Maltepe Üniversitesi’nde Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- KÖKSAL Yüksel, Özdemir Şuayip (2013), “Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya’nın TutundurmaKarması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.18, S.1, s.323-337.
- LARİSCY, R.W., Tinkham, S.F. and Sweetser, K.D. (2011), “Kids These Days: ExaminingDifferences İn Political Uses And Gratifications, İnternet Political Participation, Political İnformationEfficacy, And Cynicism On The Basis Of Age”, American Behavioral Scientist, Vol. 55 No. 6, pp. 749-764.).
- LULL James (1980), “The Social Uses of Television” Human Communication Research. Spring 6-3, New York: New York Press, 1980.
- MAİGRET, Eric (2004), “Medya ve İletişim Sosyolojisi” (çev. Halime Yücel), 4. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
- MCLEOD J.M. and Becker, L.B. (Eds) (1979), “Testing The Validity Of Gratification Measures Through Political Effects Analysis”, Vol. 3, Sage, Beverly Hills, CA.
- McQuail Denis, Sven Windahl (2010), “İletişim Modelleri, Kitle İletişim Çalışmalarında” (çev. Konca Yumlu), Ankara: İmge Kitabevi.
- MCQUAİL, D. ve Windahl, S. (1997), “Kitle İletişim Modelleri”, (çev. Konca Yumlu) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- MCQUAİL, D., Blumler, J. G., Brown, J. R. (1972), “In Sociology of Mass Communications”, ed. D. McQuail, Harmondsworth, England: Penguin, s. 135-65.
- ÖZARSLAN Hüseyin, Nisan Fatma (2011), “Kullanımlar ve Doyumlar Perspektifinden Televizyonİzleme Alışkanlıkları ve Motivasyonları: Gümüşhane Örneği” Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi Yayın Yılı: 2011 C.1 S.1, s.23-43.
- ÖZER, Ömer (2016), “Doyumun Öyküsü Twitter Örneğinde Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Yapılan Araştırmalar”,Konya: Literatürk Academia Yayınları.
- ÖZER, Ömer (2017), “Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Eskişehir OsmangaziÜniversitesi İ.İ.B.F. Öğrencilerinin Twitter Kullanımı Üzerine Bir Analiz”, Intermedia International e-Journal, Spring -June- 2017 4(6).
- RİTZER George, (2011), “Toplumun Mcdonaldlaştırılması Çağdaş Toplum Yaşamını Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme” İstanbul: Ayrıntı Yayınları
- SHELDON. Pavica (2008), “The Relationship Between Unwillingness-to-Communicate and Students’ Facebook Use”, Journal of Media Psychology, S.20, s. 67-75.
- TOPÇU Hakan, (2005), “Bir İletişim Dili Olarak İnternet” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 19 Yıl: 2005/2 s.71-96.
- USTAKARA Fuat, Türkoğlu Emir, (2015), “Y Kuşağının Bir Gözetim Mekanizması Olarak SosyalAğlar Üzerine Algısı: Gaziantep Üniversitesi Araştırması”, Turkish Studies International Periodicalfor the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/10 Summer 2015, p. 939- 958.
- ÜÇER, Neda (2016) “Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Gençlerin Sosyal MedyaKullanımına Yönelik Niteliksel Bir Araştırma” Global Media Journal TR Edition, 6 (12) Bahar/Spring 2016.
- WHİTİNG Anita, WİLLİAMS David, (2013), “Why People Use Social Media: A Uses And Gratifications Approach Article İn Qualitative Market Research”, Vol.16, No.4, pp. 362-368.
- WİLLİAMS, D.L., Crittenden, V.L., Keo, T. and McCarty, P. (2012), “The Use Of Social Media: AnExploratory Study Of Uses Among Digital Natives”, Journal of Public Affairs, Vol. 12 No. 2, pp. 127-136.
- WİNDAHL Sven (1981), “Uses and Gratifications of Crossroads”, G. Wilhoit & H. De Bock (ed.), Mass Communication Review, 2: Beverly Hills: Sage Publications, s.174-185.
- YILDIRIM Kaplan Çağlar, Akıllı Göknur, (2009), “WEB 1.0, 2.0, 3.0, 4.0, … WEB ∞”, TürkiyeBilişim Derneği Aralık 2009, Sayı 116 s.96-101 Erişim tarihi 12.02.2016 http://seset.ceit.metu.edu.tr/2012/01/web-1-0-2-0-3-0-4-0/
