Author :
Abstract
Toplumsal cinsiyet kavramı, kadın ve erkeklerin toplumdaki farklı rol ve davranışlarını tanımlamayı amaçlamaktadır. Homojen olmayan toplumlarda, toplumsal cinsiyet deneyimleri etnik farklılıklara, toplumsal sınıf ayrımlarına ve bölgeden bölgeye göre değişiklikler göstermektedir. Ayrıca din faktöründe, kültürel geleneklerde, kaynaklara erişimde, katmanlı işgücü piyasası modellerinde ve eğitimde toplumsal cinsiyetin yansımalarının olduğu farklı deneyimler, tarihsel süreçlerde de farklılıklar göstermiştir. Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye’de eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliği günümüzde de önemini koruyan bir sorun olmaktadır. Biz bu çalışmamızda toplumsal cinsiyet eşitliğine ait değişkenleri kullanarak, 2. Düzey İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre Türkiye’nin bölgesel farklılıklarını çok değişkenli istatistiksel metotlarından kümeleme ve çok boyutlu ölçekleme analizleri ile değerlendirdik. Bu analiz sonuçlarına göre en üst kümede TR10 (İstanbul), TR51 (Ankara) ve TRB1 (Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli) bulunmuştur. En alt kümedeki bölgeler ise, TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkâri), TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ve TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) olmaktadır. Kalan diğer bölgeler ise orta kümede yer almıştır.
Keywords
Abstract
The concept of gender aims to define the different roles and behaviors of women and men in society. In non-homogeneous societies, gender experiences vary by ethnic differences, social class distinctions, and region to region. In addition, the reflections of gender differ in historical process and today, both by countries and by different regions and different sectors in a country on cultural traditions, religion factor, access to resources, layered labor market models and education. Today, in Turkey as a developing country, gender inequality in the employment of education sector is a big problem which maintains its importance. In this study we used the variables of gender equality and performed multidimensional scaling analysis according to Level 2 Statistical Classification of Territorial Units. We evaluated the results by using clustering of multivariate statistical methods to assess regional differences in Turkey. According to the results of this analysis, TR10 (İstanbul), TR51 (Ankara) and TRB1 (Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli) were found in the top cluster. The regions in the lowest cluster were TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkâri), TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) and TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt). The remaining regions were in the middle cluster.
Keywords
- Adaçay, F. R. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma, Ekin Yayınevi, İstanbul.
- Adaçay, F. R. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma, Ekin Yayınevi, İstanbul.
- Ağralı, O. (2014). “Kalkınma Ajanslarının Bölge ve İl Kalkınmasındaki Rolü: Baka ve IspartaÖrneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Isparta.
- Akbaş, K. & Şen, İ. G. (2013). “Türkiye’de Kadına Yönelik Ayrımcılık: Kavram, Uygulama veToplumsal Algılar”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Hukuk Fakültesi 20. Yıl Özel Sayısı: 165-190.
- Akbulut, M. U. F. & Göküş, M. (2017). “Küreselleşme ve Yerelleşme Sürecinde Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(1): 79-88.
- Akıncı Çötok, N. (2015). “Toplumsal Cinsiyet Rolü Dahilinde Kadına Şiddet Olgusuna Karşı Kadın Algısı”, International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(3):937-952.
- Ataklı Yavuz, R. (2016). “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Ekseninde Kadın İstihdamı ve Ekonomik Şiddet”, Journal of Life Economics, 3(3):77-100.
- Baykal, N. (2010). “Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Açısından Kalkınma Ajanslarının Misyonu:Kayseri Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
- Berberoğlu, B. (2010). “Bilgi Toplumu ve Bilgi Ekonomisi Oluşturma Yolunda Türkiye ve Avrupa Birliği”, Marmara Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXIX(2):111-131
- Berberoğlu, N. & Berberoğlu, B. (2015). “Grouping the Mega University Countries According to their Similarities”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174:2153-2159.
- Connel, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, (Çev. C. Soydemir,) Ayrıntı Yayınları, İstanbul.Connell, R.W. (2003). The Role of Men and Boys in Achieving Gender Equality. Erişim Tarihi (29.12.2009), http://www.un.org/womenwatch/daw/egm/menboys2003/Connell-bp.pdf.
- Çolak, M. (2010). “Eğitim ve Beşerî Sermayenin Kalkınma Üzerine Etkisi”, Kamu-İş, 11(3):109- 125.
- Deaux, K. (1987). “Psychological Constructions of Masculinity and Femininity”, (Eds. J.M. Reinisch, L. A. Rosenblum, S. A. Sanders), Masculinity / femininity: Basic Perspectives, 289- 303, Oxford Univ. Press, New York
- Dedeoğlu, S. (2000). “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği”, Toplum ve Bilim 86:139- 170.
- Demiray, E. (2010). Kadın ve Eğitimi ve Uzaktan Eğitim, Efil Yayınevi, Ankara.
- Devlet Planlama Teşkilatı, (DPT), (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), BölgeselGelişmede Temel Araçlar ve Koordinasyon Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. Erişim Tarihi (09.11.2018). http://plan9.dpt.gov.tr/oik15_1_bolgeseltemel/151bolgel1.pdf
- Dökmen, Y. Z. (2004). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar, Sistem Yayıncılık, Ankara.
- Dura, C., Atik, H. & Türker, O. (2004). Beşerî Sermaye Açısından Türkiye’nin Avrupa BirliğiKarşısındaki Kalkınma Seviyesi, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım 2004, Bildiriler Kitabı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- European Union, (EU). (2000). An Agenda of Economic and Social Renewal for Europe" theCommission's Contribution to the Lisbon Special European Council. Erişim Tarihi (10.11.2018).http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/00/191&format=PDF&aged=1&langua ge=EN&guiLanguage=en
- Giddens, A. B. (2000). Sosyoloji, (Çev. Cemal Güzel), Ayraç Kitabevi, Ankara.
- Giray & Aydın, (2019). “Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ekonomik Ayrımcılık”, B.U.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38(1):25-57.
- Gök, F. (2004). Kadın ve Kız Çocuklarının Eğitimi Çalışma Grubu Raporu, Kadın Sorunlarına Çözüm Arayışı Kurultayı, KA-DER, İstanbul
- Görgün Baran, A. (2010). “Gender Roles and Power”, (Ed. N. G. Ergan, E. Burcu, B. Şahin),Sociological Writings 2: A Dedication to Prof. Dr. Orhan Türkdoğan, Hacettepe University Publication.
- Gürses, D. (2009). “İnsani Gelişme ve Türkiye”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21):339-350
- Hearn, J. (2001). Men and Gender Equality: Resistance, Responsility and Reaching out. Erişim Tarihi01.02. 2012, http://www.xyonline.net/content/menand-gender-equality-resistance-responsibilities- and-reaching-out-0
- Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2008). Politika Dokümanı: Kadın ve Ekonomi, KSGM Yayınları, Ankara.
- Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2012). Türkiye’de Kadının Durumu Raporu, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, KSGM Yayınları, Ankara.
- Kalaycı, Ş., (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım LTD. ŞTİ., Ankara.
- Kapucu, Ş. N. (2008). “Kadınların İstihdama Katılımını Etkileyen Faktörler”, Yayınlanmamış yükseklisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Ankara.
- Koç, E. & Güçlüer, E. (1999). Kadın Yurttaşın El Kitabı, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Koçberber, S. (2006). “Kalkınma Ajansları ve Sayıştay Denetimi”, Sayıştay Dergisi, (61):37-55.Lilien, G. L. & Rangaswamy, A. (2003). Marketing Engineering Computer Assited Marketing Analysis and Planning, Prentice Hall, New Jersey.
- Lips, H. M. (2020). Sex & Gender: An Introduction, Waveland Press Inc. Illinois
- Olsson, M. (2006). “Understanding The Mechanisms of Neoliberal Control: Lifelong Learning,Flexibility and Knowledge Capitalism”, International Journal of Lifelong Education, 25(3):213-230Özaydınlık, K. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim”, Sosyal Politika Çalışmalar Dergisi, 14(33):93-112.
- Özdamar, K. (2004). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler) 2, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
- Öztürk, B. & Çolakoğlu, E. (2015). “Bölgesel Kalkınma Yönünden Kalkınma Ajanslarının Türk İdariTeşkilatı’ndaki Konumu”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2):323-348.
- Sarıca, İ. (2001). “Türkiye’de Bölgesel Gelişme Politikaları ve Projeleri”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1(1):154-204.
- Sayer, H. (2011). “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Erkeklerin Katılımı”, Uzmanlık Tezi, T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Afşaroğlu Matbaası, , Ankara, ISBN: 978-975-19- 5129-8
- Schultz, T. W. (1971), Investment in Human Capital, The Free Press, Collier-Macmillan Limited, U.S.A.
- Soysal, A. (2010). “Türkiye’de Kadın Girişimciler: Engeller ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(1):83-114
- Stoller, R. J. (1968). Sex and Gender, the Development of Masculanity and Family. H. Karnac Books, London.
- Pınar, G., Taşkın, L. & Eroğlu, K. (2008). “Başkent Üniversitesi Öğrenci Yurdunda Kalan GençlerinToplumsal Cinsiyet Rol Kalıplarına İlişkin Tutumları”, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 15(1):47-57.
- Tan, M. G., Ecevit, F. Y. & Üşür, S. S. (2000). Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, TÜSİAD, İstanbul.
- Tokol, A. & Alper, Y. (2011) Sosyal Politika, Dora Basım-Yayın Ltd. Şti., Bursa.
- Tomul, E. (2007). “Türkiye’de Eğitime Katılım Üzerinde Gelirin Etkisi”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2):122-131.
- Tunç, M. (2018). “Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü:Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına göre Yatay Kesit Analizi”, Sosyoekonomi, 26(38):221-251.
- Tutar, F. & Demiral, M. (2007). “Yerel Ekonomilerin Yerel Aktörleri: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 2(1):65-83.
- TBMM (2005), BKA Kuruluşu-Koordinasyonu-Görevleri, BKA’ların Kurulmasına Genel Gerekçe. Erişim Tarihi (06.12.2010). http://www.yayed.org/resimler/ekler/134ek._doc
- United Nations (UN). (2008). The Role of Men and Boys in Achieving Gender Equality, Erişim Tarihi,(29.07.2008),
- http://www.un.org/womenwatch/daw/public/w2000/W2000%20Men%20and%20Boys%20E%20w eb.pdf.
- Uysal, K. (2009). “Avrupa Birliği Yerel ve Bölgesel Yönetimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1):273-286.
- Uzun, Z., Erdem, S., Güç, K., Safak Uzun, A. & Erdem, E. (2017). “Toplumsal Cinsiyet Algısı veToplumsal Cinsiyet Rollerine Eğitimin Etkisi: Deneysel bir çalışma”, Journal of Human Sciences, 14(1):678-693.
- Ülker, G. (2015). Erkek Egemen Dünyada Kadın Olmak, Erişim Tarihi (06.11.2018). http://akademikperspektif.com/2015/03/02/erkek-egemen-dunyada-kadin-olmak/
- Yenidoğan, T. G., (2008). “Pazarlama Araştırmalarında Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi: ÜniversiteÖğrencilerinin Marka Algısı Üzerine Bir Araştırma”, Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15):138-169.
- Yılmaz, Ö. & Temurlenk M. S. (2005). “Türkiye’deki İstatistik Bölgelerin Kişi Başına Düşen GelirAçısından Hiyerarşik ve Hiyerarşik Olmayan Kümeleme Analizi ile Değerlendirilmesi: 1965-2001”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2):75-92.
- Yumuş, A. (2011). “Kalkınma Planları Çerçevesinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği AnlayışınınEkonomik, Toplumsal ve Siyasal Boyutları”, Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Afşaroğlu Matbaası, Ankara, ISBN: 978-975-19-5024-6.
- Yumuşak, İ. G. (2003). “Kadın Eğitiminin Ekonomik Analizi”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 17-18 Mayıs 2003, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İzmit.
- Yumuşak, İ. G. (2004). “Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye Açısından Kadın Eğitiminin Ekonomikve Sosyal Boyutu Üzerine Bir Değerlendirme”, Disiplinler Arası Kadın Sempozyumu, 04.Mart.2004, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
