Author :
Abstract
1994 Ruanda Soykırımı 1 milyon insanın ölümüyle sonuçlanmıştır. Soykırımın temelinde tarihsel, yapay kimliğe dayalı etnik, ekonomik ve itaate dayalı siyasi kültür gibi nedenler bulunmaktadır. Soykırımın gerçekleşeceği önceden bilinmesine rağmen BM, ABD veya AB ülkeleri herhangi bir müdahalede bulunmamış ve olaylara seyirci kalmıştır. Soykırıma uluslararası tepkinin gelmemesi soykırım faili aşırı Hutu hükümetini daha da cesaretlendirmiştir. Çalışmada Ruanda soykırımın tarafları, nedenleri, gelişimi, çatışmayı etkileyen üçüncü aktörlerin tepkisi ve soykırım sonrası süreç ele alınmıştır. Bu makale 1994 Ruanda soykırımını çatışma yönetimi modellerinden biri olan Stratejik Diyalog Modeliyle (SDM) analiz etmeyi amaçlamıştır. Ayrıca makalede soykırım sonrası süreçte çatışmayı dönüştürme stratejisi bağlamında barış inşa süreci ele alınmış ve mevcut uygulamalardaki eksiklikler tespit edilmiştir. Bu makalede tümevarım araştırma modeli ve betimleyici analiz yöntemi kullanılmıştır.
Keywords
Abstract
The Rwandan genocide of 1994 resulted in the death of 1 million people. Genocide is based on historical, ethnic, economic and political culture based on artificial identity. Although it was known in advance that the genocide would take place, the UN, us or EU countries did not intervene and stood by the events. The lack of an international response to the genocide has further emboldened the extreme Hutu government, the perpetrator of the genocide. The study dealt with the parties, causes, development of the Rwandan genocide, the reaction of the third actors affecting the conflict and the post-genocide process. This article aimed to analyze the Rwandan genocide of 1994 through a Strategic Dialogue model. In addition, the article discussed the peace-building process in the context of the strategy of transforming conflict in the post-genocide process and identified deficiencies in existing practices. This article uses the induction research model and descriptive analysis method.
Keywords
- Altıner, S., (2011). “Soykırım Suçlarında Zaman Aşımı Sorunu”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Dergisi,
- Altıner, S., (2011). “Soykırım Suçlarında Zaman Aşımı Sorunu”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Dergisi, 7(2):125-142.
- AlJazeera Turk. (2014). “Ruanda’dan Fransa’ya Soykırım Suçlaması”, http://www.aljazeera.com.tr/haber/ruandadan-fransaya-soykirim-suclamasi, (erişim tarihi: 20.09.2020)
- Bradol, J.H. ve Le Pape, M. (2017) Humanitarian Aid, Genocide and Mass Killings: Medecins Sans FrontieresThe Rwandan Experience, 1982-1997, Manchester Üniversitesi Yayınları, Humanitarianism: Key Debates And New Approaches Yayın Dizisi, Manchester.
- Bağcı, H. (2014). “Önsöz Yerine: Çatışma Analizi”, Barışı Konuşmak: Teori ve Pratikte Çatışma Yönetimi, (ed. Nezir Akyeşilmen), 2. Baskı, ODTÜ Yayıncılık.
- BM ve ‘Egemenlerin Barışı’”, Mepa News, 28 Kasım 2016, https://www.mepanews.com/bm-ve-egemenlerin- barisi-2921h.htm, (erişim tarihi:11.03.2020)
- BBC Türkçe. (2004). “Barış Gücü Komutanı Gözünden Ruanda Soykırımı”,http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2004/04/040407_rwanda_letter5.shtml, (erişim tarihi: 12.08.2020)
- BBC Türkçe. (2014). “BM Ruanda Soykırımı Nedeniyle ‘Utanç İçinde’”, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/04/140407_ruanda, (erişim tarihi: 12.08.2020)
- BBC Türkçe. (2005). “Soykırım Davaları Köy Mahkemelerinde”,http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2005/03/050310_rwanda_courts.shtml, (erişim tarihi: 20.09.2020)
- Bruce-Lockhart, K. (2016). “Nefret Söylemi Ne Zaman Şiddet Üretir Hale Gelir”, https://t24.com.tr/haber/nefret-soylemi-ne-zaman-siddet-uretir-hale-gelir,328716, T24.
- Bianet, Bağımsız İletişim Ağı, (2016). “Ruanda Soykırımının İki Failine Ömür Boyu Hapis”,https://m.bianet.org/bianet/hukuk/176542-ruanda-soykirimi-nin-iki-failine-omur-boyu-hapis, (erişim tarihi:20.09.2020)Campbell, B. (2015), The Geometry Of Genocide: In Study Pure Sociology, Virginia Üniversitesi Yayınları, London.
- Ceylan, İ. (2017). “Kaderiyle Baş Başa Afrika: Ruanda Soykırımı”, GiaDergisi, https://gaiadergi.com/kaderiyle-basbasa-afrika-ruanda-soykirimi/, (erişim tarihi:14.03.2020)
- Clark, P. “Demokratik Kongo Cumhuriyetinde Barışı, Demokrasiyi ve Adaleti Sürdürmek”, (çev. Fatma Günce Kanlı), http://www.tasamafrika.org/pdf/yayinlar/Clark-TR.pdf, (erişim tarihi:28.10. 2020)
- Çakmak, D. (2011). “Soykırım Suçu: Suçun Gerçekleştiği Ruanda Örneği (1992) ve Suçun GerçekleşmediğiErmeni Tehciri (1915), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 38. ICANAS Bildirileri, 2(2):501-524, Ankara.
- Çakır, A. (2014). “Ruanda ile Fransa Arasında Soykırım Krizi”, Amerikanın Sesi.
- Düzler, G. (2017). “Ruanda Soykırımının Ekonomi Politik Nedenleri”, AFAM, https://www.afam.org.tr/ruanda-soykiriminin-ekonomi-politik-nedenleri/, (erişim tarihi:14.10.2020)
- Dünya Bülteni. (2017). “Ruanda’daki Soykırım Sömürgecilerin Eseri”,https://www.dunyabulteni.net/afrika/ruandadaki-soykirim-somurgecilerin-eseri-h400262.html, (erişim tarihi:Epstein, H.C. (2017), “America’s secret role in the Rwandan genocide”, The Guardian,https://www.theguardian.com/news/2017/sep/12/americas-secret-role-in-the-rwandan-genocide, (erişimtarihi:14.10.2020)Efegil, E. (2019). Devlet İçi Çatışmalar ve Çatışma Yönetimi (Ders Notları), Sakarya.
- Euronews Türkçe. (2014). “Fransa’da Tarihi Dava”, https://tr.euronews.com/2014/02/05/fransada-tarihi-dava,(erişim tarihi:14.10.2020)Euronews Türkçe. (2012). “Ruanda soykırımını yargılayan Gacaca mahkemeleri kapatıldı”,https://tr.euronews.com/2012/06/19/ruanda-soykirimini-yargilayan-gacaca-mahkemeleri-kapatildi, (erişim tarihi: 20.09.2020)
- Gül, Y. E. (2018) “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve İnsan Haklarına Katkıları”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1):293-303.
- Güzelİpek, Y. A. (2015). “Uluslararası Toplum ve Ruanda’nın Normalleşme Çabaları”, AİBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2):189-205.
- Hürriyet Gazetesi. (2001). “ABD Ruanda Soykırımını Bilmesine Rağmen Kılını Kıpırdatmamış!”, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/abd-ruanda-soykirimi-bilmesine-ragmen-kilini-kipirdatmamis-
- 38260554, (erişim tarihi: 12.08.2020)
- Hürriyet Gazetesi. (2010). “Ruanda Eski Devlet Başkanı Habrayama’yı Hutular Öldürdü”,https://www.hurriyet.com.tr/dunya/ruanda-eski-devlet-baskani-habyarimanayi-hutular-oldurdu-13443849,(erişim tarihi: 20.09.2020)Hürriyet Gazetesi. (2017). “Papa Francis Kilise Adına Özür Diledi”, https://www.hurriyet.com.tr/dunya/papa- francis-kilise-adina-ozur-diledi-40401525, (erişim tarihi:13.10.2020)
- İNSAMER, İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, https://insamer.com/tr/ruanda_780.htm, (erişim tarihi: 28.10.2020)
- Kara, M., ve Gueye, M. (2018). “Hitler’in Politikaları Ruanda’da Uygulandı”, AA. Kenter, G. (2019). “Fransa’nın Utanç Dosyası”, Aydınlık Gazetesi.
- Longman, T. (2010). Christianity And Genocide In Rwanda, Cambridge Üniversitesi Yayınları, New York.
- Mamdani, M. “Devlet Oluşumunun Temeli Olarak Fetihten Rızaya: Ruanda Üzerine Düşünceler”, (çev. İzzet Mert Ertan), http://dergipark.gov.tr/download/article-file/95844, (erişim tarihi:13.10.2020)
- Milliyet Gazetesi. (2010). “16 Yıldır Aranan Katliam Sanığı Yakalandı”,https://www.milliyet.com.tr/dunya/16-yildir-aranan-katliam-sanigi-yakalandi-1258305, (erişim tarihi:Nyirubugara, O. (2017). Novels of Genocide: Remembering and Forgetting the Ethnic Other In Fictional Rwanda, Memory Traps Cilt:2 Yayın Dizisi, Sidestone Yayınları, Leiden.
- Özdel, G. (2012). “Faucault Bağlamında İktidarın Görünmezliği ve “Ponoptikon” İle “İktidarın Gözü” Göstergeleri”, The Turkısh Online Journal of Design, Art and Communication, 2(1):22-29.
- Öztürk, H. (2009). “Ruanda’da Yeni Bir Soykırımın Ayak Sesleri”, Bilgesam, http://www.bilgesam.org/incele/731/-ruanda%E2%80%99da-yeni-bir-soykirimin-ayak-
- sesleri/#.XItA73tKjIU, (erişim tarihi:13.10.2020)
- Öztürk, H. (2015). “Etnik Kimliklerin Değil Siyasi Elitlerin Çıkar Savaşı”, Bilgesam, http://www.bilgesam.org/incele/2104/-burundi--etnik-kimliklerin-degil-siyasi-elitlerin-cikar-
- savasi/#.XItDKntKjIU, (erişim tarihi:13.10.2020)
- Öztürk, E. Ç. (2011). “Toplumsal Yapılar ve Şiddet”, Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Dergisi, 1(1):67- 113.
- Reyntjens, F. (2014). Political Governance In Post-Genocide Rwanda, Cambridge Üniversitesi Yayınları, New York.
- Sabah Gazetesi. (2010). “Ruanda Katliamının Perde Arkası”, https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/ruanda_katliaminin_perde_arkasi, (erişim tarihi: 20.09.2020)
- Sabah Gazetesi. (2017). “Ruanda’da katliamcılarla kurbanları barıştıran köy”,https://www.sabah.com.tr/dunya/2017/01/15/ruandada-katliamcilarla-kurbanlari-baristiran-koy, (erişimSputnik Türkçe. (2016). “Ruanda: Fransa ile Yüzleşmemiz Gereken Çok Şey Var”,https://tr.sputniknews.com/afrika/201611031025614309-ruanda-fransa-yuzlesmemiz-gereken-cok-sey-var/,
- Söylemez, M. M. (2018) “Mahfuzat: Batı’nın İnsanlığa Bağışı Irkçılık Mağduru Ruanda”, Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(1):145-156.
- Sencerman, Ö., “Batılı Kolonyal Güçlerin 1994 Ruanda Soykırımına Etkisi”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 18(9):0-75.
- Türkmen, F. C. (2018). “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Ruanda İç Savaşı”, 21. Yüzyıl Enstitüsü Dergisi, 5:119-132.
- Tığlı, İ. (2014). “20. Yılında Ruanda Katliamı”, Dünya Bülteni, https://www.dunyabulteni.net/haber- analiz/20-yilinda-ruanda-katliami-h294586.html, (erişim tarihi:10.07.2020).
- TRT Haber. (2018). “Dünyanın Gözü Önünde 800 Bin Ruandalı Katledildi”,https://www.trthaber.com/haber/dunya/dunyanin-gozu-onunde-800-bin-ruandali-katledildi-359164.html,
- Türkiye Gazetesi. (2015). “Ruanda Soykırımının 21. Yıldönümü”, https://m.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/254351.aspx, (erişim tarihi: 20.09.2020)
- Uzun, E. (2003). “Milletlerarası Ceza Mahkemesi Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi ve Roma Statüsü”, Anadolu Üniversitesi İİBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2):25-47.
- United States Holocaust Memorial Museum Holocaust Encyclopedia, “Pogromlar”, y.t.y., https://encyclopedia.ushmm.org/content/tr/article/pogroms, (erişim tarihi: 19.09.2020)
- Weiss-Wendt, A. (2010) “The State and Genocide”, The Oxford Handbook The Genocide Studies (ed. Donald Bloxam ve A. Dirk Moses), Oxford Üniversitesi Yayınları, New York.
- White, D. (2015) The Ignorant Bystander: Britain And Rwandan Genocide Of 1994, Manchester Üniversitesi Yayınları, Manchester.
- Yenisöz Gazetesi. (2016). “Fransa, BM ve ABD İçin İnsanların Hiçbir Önemi Yoktu”,http://www.yenisoz.com.tr/fransa-bm-ve-abd-icin-insanlarin-hicbir-onemi-yoktu-haber-14755, (erişimYenişafak Gazetesi. (2017). “Soykırımdan Yükselişe Ruanda”,https://www.yenisafak.com/ekonomi/soykirimdan-yukselise-ruanda-2661762, (erişim tarihi: 20.09.2020)
