Author :
Abstract
Bilindiği gibi özgün baskı resim denildiğinde ilk akla gelen durum, çoğaltma tekniğinin bir sanat disiplini olarak kullanılmasıdır. Sanatçıların geleneksel baskı tekniklerinden yararlanarak bir baskı kalıbı hazırladıktan sonra bu kalıptan baskı yoluyla çoğalttığı ve numaraladığı baskılara baskı resim veya özgün baskı resim adı verilmektedir. Özgün baskı resim, dünyanın birçok ülkesinde sanatçılar tarafından geleneksel baskı tekniği olarak kullanılmıştır. Çoğaltma esasına dayalı olan çalışmalar genel olarak grafik tasarım ürünleri olarak değerlendirilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte batı ülkelerinin kültürü hayatın birçok alanına hakim olmaya başlamıştır. Batı ülkelerinde sanat eğitimi almış eğitimli sanatçılar, yurda döndükten sonra aldıkları eğitime paralel olarak yeni geleneksel çalışmalar yapmışlar ve bu alanda sanat eğitimi kurumlarının oluşum sürecine katkı sağlamışlardır. Bunun yanında yurt dışından usta öğretmenler ve sanatçılar davet edilmiştir. Bu sanatçıların en önemlilerinden biri Leopald Levi’dir. Levi 1936’da Türk Hükümeti’nin davetlisi olarak İstanbul’a gelmiş ve Akademi’de Sanat Eğitimi bölüm başkanlığını yürütmüştür. Levin, grafik tasarım atölyesi kurmuş ve özgün baskı resim çalışmaları yaparak yeni bir başlangıca imza atmıştır. Başlangıçta özgün baskı resim teknikleri profesyonel olarak değerlendirilmese de estetik değerler açısından önemli görülmüştür. Yurt dışından gelen sanatçıların Türk baskı resim sanatına katkıları olmuştur. XX. Yüzyıl Türk Ressamlarının özgün baskı çalışmaları bu süreçte ivme kazanmıştır. Dolayısıyla sanatçıların yaptıkları çalışmalarda teknik geleneksel olmasına rağmen estetik değerler ve sanatsal özellikler açısından özgün baskı resim, popüler olmaya başlamıştır. XX. Yüzyıl Türk özgün baskı resim sanatçıları arasında, Mustafa Aslıer, Süleyman Saim Tekcan, Burhan Doğançay, Muammer Bakır ve Mehmet Güleryüz gibi birçok sanatçı gösterilebilir. Bu anlamda XX. yüzyılın ilk yarısından itibaren Türkiye’de özgün baskı resim sanatçıları tarafından sanatsal bir ifade biçimi olarak baskı resim tekniği tercih edilmiştir. Yapılan uygulama çalışmalarıyla özgün baskı resim sanatı günümüze kadar büyük bir gelişim göstermiştir. Bu çalışmada, özellikle yaratıcı düşünme becerileri ve teknik açıdan XX. Yüzyıl Türk ressamlarının özgün baskı resim çalışmalarında yer alan sanatsal özellikler hakkında değerlendirme yapılmıştır.
Keywords
Abstract
As it is known, the first thing that comes to mind when it comes to original print painting is the use of reproduction technique as an art discipline. After preparing a printing plate by using traditional printing techniques by the artists, the prints that are copied and numbered by printing from this mold are called print pictures or original print pictures. Original print painting has been used as a traditional printing technique by artists in many countries of the world. Studies based on replication are generally considered as graphic design products. With the establishment of the Republic of Turkey, the culture of western countries started to dominate many areas of life. Educated artists who have received art education in Western countries have made new traditional works in parallel with the education they received after returning to the country and contributed to the formation of art education institutions in this field. In addition, master teachers and artists from abroad were invited. One of the most important of these artists is Leopald Levi. Levi came to Istanbul in 1936 as a guest of the Turkish Government and was the head of the Art Education Department at the Academy. Levin established a graphic design workshop and made a new beginning by doing original print painting. Original print painting techniques were not considered professionally at the beginning, but they were considered important in terms of aesthetic values. Artists from abroad have contributed to the Turkish art of print painting. The original printing works of the 21st century Turkish painters gained momentum in this process. Therefore, although the technique is traditional in the works of the artists, original print painting has become popular in terms of aesthetic values and artistic features. Amongst the 21st century Turkish printmaking artists, many artists such as Mustafa Aslıer, Süleyman Saim Tekcan, Burhan Doğançay, Muammer Bakır and Mehmet Güleryüz can be cited. In this sense, since the first half of the 20th century, print painting technique has been preferred as an artistic expression by original print painting artists in Turkey. With the application studies, the art of original print painting has developed greatly until today. In this study, especially creative thinking skills and technical aspects were evaluated over the artistic features of the original print paintings of 20th century Turkish painters.
Keywords
- Akalın, G. (2000). Gravür, Çanakkale: Kale Seramik Sanat.
- Akalın, G. (2000). Gravür, Çanakkale: Kale Seramik Sanat.
- Aslıer, M. (1985). Son Yüzyılda Türkiye’de Özgün Baskı Resim Sanatı, Hacettepe Ünv., GSF Yayınları: Ankara.
- Aslıer, M. Özsezgin, K. (1989). Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, Tiglat Yayınları: İstanbul.
- Aslıer, M. (1998). Türkiye Cumhuriyeti İle Gelişen Bir Sanat Dalı, Yetmişbeşinci Yıla Armağan Türk Plastik Sanatları, İstanbul: Bilim Sanat Galerisi.
- Çatalkaya, G. (2016). Geleneksel yazmacılık Teknikleri İle Özgün Baskı Tasarımları (Ağaç Baskı), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Ünv. Güzel San. Enstitüsü, Ankara.
- Esmer, H. (2011). Türkiye’de Baskıresme Bakmak, Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
- Germeç, U. (2019). Çağdaş türk Gravür Sanatının Çanakkale’li Öncüsü: Fethi Kayaalp, İdil Sanat ve Dil Dergisi, c.8, s.55,Doi: 10.7816/idil-08-55-01.
- Grafik Tasarım Nedir? https://smartpro.com.tr/grafik-tasarim-nedir/ (Erişim tarihi: 24 Nisan 2021).
- Gürler, Z , Doyran, E , Yılmaz, B . (2019). Özgün Baskı Resim Sanatı Üzerine Bir Araştırma . Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi , 4 (6) , 408-429.
- İçmeli, M. (1985). Çağdaş Açıdan Türk Grafik Sanatları. Türkiye’de Sanatın Bugünü ve Yarını. HacettepeÜniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 1. Uluslararası Sanat Sempozyumu. Ankara: Güzel Sanatlar Fakültesi:1.Keskin, İ. (2017). 1831-1920 yılları Arasındaki Türkiye’deki Litografi (Taşbaskı) Sanatı, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (GSED) Journal of the Fine Arts Institute, Sayı,38, Erzurum.
- Kıran, H.(2016). Çağdaş Baskı Resim Sanatına Genel Bir Bakış, Anadolu Üniversitesi Sanat&Tasarım Dergisi, c:6, s:1, No:3347, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yay., Eskişehir.
- Litografi Nedir? https://www.halkansiklopedisi.com/litografi-nedir.html (Erişim Tarihi: 24.04.2021).
- Limon, B. (2011). Çağdaş Özgün Baskı Resim Sanatında Politik Söylemler, yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Özsezgin, K. (1987). Ağaç Baskı ve Türk Ressamları, Hacettepe Üniversitesi GSF Yayınları: Ankara.
- Şahin, S. (2019a). Mustafa Aslıer’in Yüksekbaskı Resimleri Üzerine Bir Analiz, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 32.
- Şahin, S. (2019b). Türk Baskıresim Sanatında Öncü Kadın Sanatçılar ve Baskıresim Sanatına Katkıları, İdil Sanat ve Dil Dergisi, C.8, s.55, ISSN:2146-9903.
- Tarakcı, Y. (2021). 16. Yüzyıl Osmanlı Sanatı: Pıeter Coecke Van Aelst ve Melchier Lorichs ÇizimlerindenBirkaç Örnek, (https://anadolutarih.com/16-yuzyil-osmanli-sanati-pieter-coecke-van-aelst-ve-melchior- lorichs-cizimlerinden-birkac-ornek/) Erişim Tarihi: 24Nisan 2021
- Yerli, S., Geçen, F. (2020). Nuri İyem Resimlerinde Denge Unsuru Olarak Simetri, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 52, doi010.7816/ulakbilge-08-52-08.
- Resim 1. http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2013/arts-of-the-islamic-world-l13223/lot.94.html (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 2. https://anadolutarih.com/16-yuzyil-osmanli-sanati-pieter-coecke-van-aelst-ve-melchior-lorichs- cizimlerinden-birkac-ornek/ (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 3. https://docplayer.biz.tr/161038848-Cilt-volume-6-sayi-number-1-haziran-june-2016-issn.htmlResim 4. http://www.galerieksen.com/tur/kolleksiyonlar/%C3%B6zg%C3%BCn-bask%C4%B1 (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 5. https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/zeynep-oral/mucizenin-adi-imoga-1178850 (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 6. https://artam.com/muzayede/338-editions/suleyman-saim-tekcan-1940-at-10 (Erişim Tarihi: Resim 7. www.arkofcrafts.com/tr/burhan-dogancay-blue-eye-litografi (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 8. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/275061 (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 9. https://artam.com/muzayede/328-online-muzayede/mustafa-aslier-1925-2015-tarlada (Erişim Tarihi:Resim 10. https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/hasan-pekmezci/baskiresim-ustasi-bir-sanatci- muammer-bakir/2269/ (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
- Resim 11. https://www.ankaraantikacilik.com/urun/3094997/muammer-bakir-1926-1980-hindiler-ozgun- baski-imzali-25-x-35-cm (Erişim Tarihi: 21.04.2021).
