Author :
Abstract
Tarih öncesi dönemlerden itibaren farklı kültür bölgelerinde yaşayan çeşitli toplumların dinsel inanışlarının şekillenmesinde hayatın ve ölümün çok büyük bir etkisi olduğu bilinmektedir. Doğada ortaya çıkan birtakım anlaşılması güç olaylar, güçler ya da varlıklar insanları manevi düşüncelere sevk etmiştir. Mezopotamya, Mısır ve Anadolu gibi çeşitli toplumlarda çok tanrılı bir din anlayışının egemen olduğu anlaşılmaktadır. Toplumların manevi dünyasında egemen olan çok tanrılı anlayış sistemi zamanla insanların manevi dünyasında doğaüstü güçleri sembolize eden birtakım varlıkların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda, Anadolu ve Mezopotamya arasında ekonomik, sosyo-kültürel ve dinsel ilişkilerin varlığı bilinmektedir. Anadolu ve Mezopotamya arasında kurulan kültürel ilişkilerin varlığı ile ilgili bilgiler, Anadolu’da çeşitli arkeolojik yerleşimlerde yürütülen kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkan buluntulardan anlaşılmaktadır. Çalışma kapsamında, Anadolu’da Asur Ticaret Kolonileri Çağı tasvir sanatında betimlenen balık-insan karışımı varlıklar, kronolojik, ikonografik, mitolojik ve işlevsel özellikleri dikkate alınarak değerlendirilmeye çalışılacaktır. Anadolu’da, Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda balık-insan karışımı varlıkların mühürler ve mühür baskıları üzerinde betimlendiği anlaşılmaktadır. Çalışma kapsamında, Anadolu ve Mezopotamya tasvir sanatında betimlenen, balık-insan karışımı varlıkların, karşılaştırmalı bir değerlendirmesi yapılmaya çalışılacaktır. Anadolu’da Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda çeşitli tasvirli eserler üzerinde betimlenen balık-insan karışımı varlıkların, çeşitli tanrılarla ilişkili olarak hem tanrıların kendilerine verdikleri görevleri yerine getirdikleri, hem de insanların hayatlarına etki ettikleri anlaşılmaktadır. Eski dönem toplumlarında olduğu gibi günümüzde de farklı bölgelerde yaşayan, farklı kültürlere sahip toplumların, birtakım doğaüstü güçler sayesinde doğal afetler, savaşlar, hastalıklar ve zararlı etkilerden korunacaklarına dair inanışların varlığı bilinmektedir.
Keywords
Abstract
It has been known that life and death have had significant effects on formation of various religious understandings of communities living in different culture places of the world since the ancient times. Some complicated events, powers or creatures emerging in the nature have always directed the people to spiritual thoughts. It is understood that polytheistic belief system was dominant in various communities such as the people in Mesopotamia, Egypt and Anatolia. Polytheistic belief system dominant in the spiritual world of the communities paved way for the emergence of some creatures symbolizing supernatural powers in the spiritual world of people. In Assyrian Trade Colonies Era, the existence of economic, socio-cultural and religious relations between Anatolia and Mesopotamia is known. The information about the existence of cultural relations established between Anatolia and Mesopotamia is learnt as a result of excavations carried out in various archaeological settlement sites in Anatolia. Within the context of this study, fish-human mixture creatures depicted in the depiction art of Assyrian Trade Colony Era in Anatolia will be tried to be evaluated considering the chronological, iconographical, mythological and functional properties. In Assyrian trade Colonies Era in Anatolia, it is understood that fish-human mixture creatures were depicted on the seals and stamps. Within the context of the study, a comparative evaluation of fish-human creatures depicted in Anatolia and Mesopotamia depiction art will be tried to be carried out. It is understood that fish-human mixture creatures depicted on various works in Assyrian Trade Colonies Era in Anatolia both fulfilled the duties that the gods assigned to them and also they affected the lives of people. As was in ancient communities, today as well, it is known that the communities living in various parts of the world and having different cultures have beliefs that they will be protected from natural disasters, wars, diseases and harmful effects thanks to some supernatural powers.
Keywords
- BLACK, J. ve GREEN, A; Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia, British Museum Press, London, 1992.
- GREEN, A. “A Note on the Assyrian Goat-Fish, Fish-Man and Fish- Woman”, IRAQ XLVIII, s. 25-37, 1986.ÖZGÜÇ, N. Kültepe Mühür Baskılarında Anadolu Grubu- The Anatolian Group of Cylinder Seal Impressions from Kültepe, Türk Tarih Kurumu Yayınlarından, V: Seri, s. 22, Ankara, 1965.
- ÖZGÜÇ, N. “Niğde Çevresinde Bulunmuş Olan Bir Damga Mühür ve Acemhöyük’ten Dört Mühür Baskısı”, Anadolu (Anatolia ) XV, s.9-27, 1971.
- ÖZGÜÇ, N. “Acemhöyük’ün Eski Anadolu Sanatına Yeni Katkıları”, Belleten, cilt XLIII, 169-172, s. 281- 287, 1979.
- Clay Bullae, Türk Tarih Kurumu Yayınları, V. Dizi, sayı 48, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2001.
