TÜRKİYE’DE ORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE UYGULANAN PEDAGOJİK FORMASYON PROGRAMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME (1979-2021)
Author :
Abstract
Türkiye’de 1982 yılına kadar ilk ve orta öğretim okullarının öğretmen ihtiyacı esas olarak Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumları mezunlarından karşılanmakla beraber, özellikle ortaöğretim branş öğretmeni ihtiyacının karşılanmasında öğretmenlik formasyonu derslerini almış üniversite mezunlarından da yararlanılmıştır. Eğitim fakülteleri dışındaki fakültelerden mezun olanların pedagojik formasyon eğitimine tâbi tutulduktan sonra ortaöğretim kurumlarına branş öğretmeni olarak atanması uygulaması günümüzde de devam etmektedir. 1979 yılından başlayarak günümüze kadar uygulanan pedagojik formasyon programlarını karşılaştırmalı olarak inceleyerek tarihsel süreç içerisinde programlarda meydana gelen değişimi ortaya koymayı amaçlayan bu araştırmada doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda 1979 yılında MEB tarafından hazırlanan ilk standart pedagojik formasyon programından başlayarak 1997 yılına kadar programların geliştirilmeye çalışıldığı; 1997 yılında hazırlanan üç yarıyıllık tezsiz yüksek lisans düzeyinde pedagojik formasyon programının alana özgü öğretmenlik bilgi ve becerileri kazandırmaya yönelik dersler, uygulamalı ders saatleri ve okul uygulamalarına ayrılan yer gibi özellikleri açısından nitelikli branş öğretmeni yetiştirmeye imkan verecek şekilde düzenlendiği anlaşılmıştır. Ancak 2006 yılından başlayarak 2021 yılına kadar pedagojik formasyon programlarının içeriğindeki ders sayısı, toplam ders saati miktarı, uygulamalı ders saati miktarı, alana özgü bilgi ve beceri kazandırmaya yönelik ders miktarı ve öğretmenlik uygulamasına ayrılan süre gibi açılardan gittikçe zayıflatıldığı anlaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Although the teacher needs of primary and secondary schools in Turkey were met mainly from the graduates of higher education institutions that train teachers under the Ministry of National Education until 1982, university graduates who took teaching formation courses were also utilized, especially in meeting the need for secondary education branch teachers. The practice of assigning graduates from faculties other than education faculties as branch teachers to secondary education institutions after pedagogical formation training continues today. The document analysis method was used in this research, which aims to reveal the changes in the programs in the historical process by comparatively examining the pedagogical formation programs that have been implemented since 1979. As a result of the research, starting from the first standard pedagogical formation program prepared by the Ministry of National Education in 1979, programs were tried to be developed until 1997; It has been understood that the three-semester pedagogical formation program at the non-thesis master's level, prepared in 1997, has been organized in such a way as to enable the training of qualified branch teachers in terms of features such as courses aimed at gaining field-specific teaching knowledge and skills, practical lesson hours and the place allocated for school practices. However, starting from 2006 until 2021, it has been understood that the pedagogical formation programs have been weakened in terms of the number of courses, the total amount of course hours, the amount of applied course hours, the amount of courses aimed at gaining field-specific knowledge and skills, and the time allocated to teaching practice.
Keywords
- Başaran, İ. E. (1994). Türkiye Eğitim Sistemi, Ankara.
- Başaran, İ. E. (1994). Türkiye Eğitim Sistemi, Ankara.
- Bursalıoğlu, Z. (1999). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Pegem Yayınevi, Ankara.
- Duman, T. (1988). Türkiye’de Ortaöğretime Öğretmen Yetiştirme Problemi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
- FEFKON-III (2008). Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlar Toplantısı III Sonuç Raporu. https://docplayer.biz.tr/42980475-Fen-edebiyat-fakultesi-dekanlari-toplantisi-iii-sonuc-raporu.html
- adresinden erişilmiştir.FEFKON-IV (2010). Fen, Edebiyat, Fen-Edebiyat, Dil Ve Tarih Coğrafya Fakülteleri Dekanları (FEFKON)V. Toplantısı Sonuç Raporu. https://docplayer.biz.tr/39890475-27-28-mayis-2010-fen-edebiyat-fen-edebiyat-dil-ve-tarih-cografya-fakulteleri-dekanlari-fefkon-v-toplantisi-sonuc-raporu.html adresinden erişilmiştir.
- FEFKON-VIII (2013). Bülent Ecevit Üniversitesi 8. FEFKON Toplantısı (7-9 Mart 2013).https://cdn3.beun.edu.tr/w3/w3eski/wp-content/uploads/2013/08/yayinlar/fefkon__.pdf adresindenerişilmiştir.FEFKON-IX (2014). 9. FEFKON Dekanlar Toplantısı Sonuç Raporu. http://fefkon.comu.edu.tr/web/wp- content/uploads/2015/05/9.fefkon-Sonuc_Raporu.pdf adresinden erişilmiştir.
- Gülşen, C. & Gökyer, N. (2015). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Anı Yayıncılık, Ankara.
- Kavcar, C. (2002). “Cumhuriyet Döneminde Dal Öğretmeni Yetiştirme”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2), 1-14.
- Küçükahmet, L. (1988). “Öğretmen Yetiştirme Düzenimizin XI. Milli Eğitim Şurası Kararları Işığında Değerlendirilmesi”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, III (1), 153-159.
- MEB (1973). “Milli Eğitim Temel Kanunu”, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf adresindenMEB (1980a). “Öğretmenlik Formasyonu Kazandıran Dersler Hakkında Talim ve Terbiye Kurulu Kararı”, Tebliğler Dergisi, 2056 (14 Ocak 1980).
- MEB (1980b). “Pedagojik Formasyon Programı Hakkında Talim ve Terbiye Kurul Kararı. Tebliğler Dergisi”, 2064 (30 Haziran 1980).
- MEB (1981). Onuncu Milli Eğitim Şûrası (23-26 Haziran 1981), Öneriler, Konuşmalar, Kararlar, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
- MEB (1991). Onbirinci Milli Eğitim Şûrası (8-11 Haziran 1982), Öneriler, Konuşmalar, Kararlar, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- MEB (2017). “Öğretmen Strateji Belgesi” (2017-2023). https://oygm.meb.gov.tr/mebiysdosyalar/201707/ 26174415_Strateji_Belgesi_RG-Ylan-26.07.2017.pdf adresinden erişilmiştir.
- MEB (2018). “2023 Eğitim Vizyonu”, https://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdfMEB (2020). “Öğretmenlik Alanları, Atama Ve Ders Okutma Esaslarında Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar”, Tebliğler Dergisi, 2754 (Temmuz 2020), 961-966.
- MEB (2021). “Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders Okutma Esaslarında Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar”, Tebliğler Dergisi, 2766 EK (Ağustos 2021), 1030-1036.
- Oğuzkan, A. F. (1983). “Orta Dereceli Okul Öğretmenlerinin Yetiştirilmesi”, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Özoğlu, M. (2010). “Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sisteminin Sorunları”, SETA Analiz, 17, Erişim Tarihi: 2019.8.19, https://www.setav.org
- Resmi Gazete (1982). “Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, Resmi Gazete (20 Temmuz 1982), 17760, 1-19.
- Sağdıç, M. (2020). “Darülfunundan Günümüze Fen-Edebiyat Fakültelerinin Öğretmen Yetiştirmedeki Rolü”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 46, 350-363.
- Sarı, M. (2010). “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programının Öğretmenlik Mesleğine ve Programa İlişkin Görüşlere Etkisi”, Eğitim ve Bilim, 35 (155), 3-15.
- Saylan, N. (2013). “Sürekli Değiştirilen Öğretmen Yetiştirme Sistemi”, Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim çalışmaları Dergisi, 3 (6), 9-19
- Sözer, E. (1989). “Üniversitelerde Öğretmen Eğitimi ve Bugünkü Uygulamalar”, Eğitim ve Bilim, 13 (73), 41-50.
- Sözer, E. (1992). “Üniversitelerde 1982 Öncesi ve Sonrasında Öğretmen Eğitimi İle İlgili Program Uygulamaları” Kurgu Dergisi, 10, 259-278.
- Turan, R. (2018). “Eğitim Fakültelerinin Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programlarında 2018 YılındaGerçekleştirilen Güncelleme Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Uluslararası Akşemseddin İnsan, Toplum veSpor Bilimleri Sempozyumu (12-16 Eylül 2018 Çorum-Türkiye), Faruk Yamaner- Sami Baskın (Ed.), ss. 602- 619.
- Turan, R. (2019). “Eğitim Fakültelerinin Tarih Öğretmenliği Lisans Programı Ders Çizelgesinde 2018 YılındaGerçekleştirilen Değişiklik Üzerine Bir İnceleme”, 1 Mayıs Uluslararası Sosyal Politikalar ve Bilimsel Araştırmalar Kongresi (1 Mayıs 2019- Ankara), ss 484-502.
- Turan, R. (2020). “Öğretmen Kaynağı Planlaması Bağlamında Fen- Edebiyat Fakültelerinin Tarih LisansProgramları ve Kontenjanları Üzerine Bir İnceleme (2000-2019”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (108), 64-82.
- URL-1 “Lisans Öğrencileri İçin Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı (26.03.2014)”,https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/pedagojik-formasyonla-ilgili- sss/aciklama-ve-duyurular adresinden erişilmiştir.
- URL-2 “Pedagojik Formasyon Eğitimi Hakkında Duyuru (17.04.2014)”,URL-3 “Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programına İlişkin Usul ve Esaslar (25.09.2014 tarihliYükseköğretim Genel Kurul Kararı uyarınca)”, https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim- ogretim-dairesi/pedagojik-formasyonla-ilgili-sss/aciklama-ve-duyurular adresinden erişilmiştir.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin.
- Yıldırım, İ. ve Vural, Ö. F. (2014). “Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Ve Pedagojik Formasyon Sorunu”, Journal of Teacher Education and Educators, 3 (1), 73-90.
- YÖK (1998). “Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Ankara: Yükseköğretim KuruluBaşkanlığı”, https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme - lisans-programlari-mart-1998.pdf adresinden erişilmiştir.
- YÖK (2007a) Öğretmen Yetiştirme Ve Eğitim Fakülteleri (1982-2007) Ankara: TC Yükseköğretim Kurulu.
- YÖK (2007b). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Ankara: TC Yükseköğretim Kurulu. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-
- Yücel, H. A. (1994). Türkiye’de Ortaöğretim, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
