Firmaların Kârlılık Belirleyicileri: Borsa İstanbul’a (BIST) Kayıtlı Lojistik Firmaları Üzerine Bir Panel Veri Analizi
Author :
Abstract
Türkiye’de lojistik sektörünün GSYH içerisindeki payının %12 oranında olduğu kabul edilmektedir. Ödemeler dengesi kalemlerinden Hizmetler Dengesi başlığı altıda bulunan Taşımacılık kalemi altında özellikle yolcu taşımacılığının yanı sıra navlun ve diğer taşımacılık başlıklarında 2013 yılı itibariyle gözlemlenen gelir kalemlerinin gider kalemlerinden yüksek gerçekleşmesi durumuyla sektörün ülke ekonomisine katkı sağladığı görülmüştür. Bu çalışmanın amacı 2014 – 2020 dönemleri arasında Borsa İstanbul’da işlem gören lojistik firmalarının kârlılığını etkileyen faktörleri belirlemektir. İlgili amaç doğrultusunda sekiz adet lojistik firması çalışma kapsamına dâhil edilmiştir. Firma kârlılığı özelinde incelenen lojistik şirketlerine ait aktif kârlılığı ve özsermaye kârlılığı oranları ilgili firmaların dönem sonu yıllık finansal tablolarından elde edilmiş olup ekonometrik analiz yöntemi olarak Panel Veri Regresyon Analizi kullanılmıştır. Kârlılık üzerinde etkisi olduğu düşünülen değişkenler temel finansal rasyolardan aktif büyüklüğü, cari oran, alacak devir hızı ve kaldıraç oranı olarak ele alınmıştır. Elde edilen bulgulara göre aktif büyüklüğü ve alacak devir hızı değişkenlerinin aktif kârlılığı üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Diğer yandan cari oran ve aktif büyüklüğü değişkenlerinin ise özsermaye kârlılığı üzerinde anlamlı bir değişime yol açtığı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
In Turkey, the logistics sector is considered to be 12% of its share in GDP. It has been observed that the sector contributes to the country's economy, as income items observed in freight and other transportation, especially in passenger transportation, are higher than expense items, as of 2013, under the Transportation item under the Balance of Services item, which is one of the balance of payments items. The aim of this study is to determine the factors affecting the profitability of logistics firms traded in Borsa Istanbul between 2014 and 2020. Eight logistics firms were included in the scope of the study in line with the relevant purpose. Return on assets and return on equity ratios of logistics firms, which were examined specifically for company profitability, were obtained from the period-end annual financial statements of the relevant companies, and Panel Data Regression Analysis was used as the econometric analysis method. Variables that are thought to have an impact on profitability are considered as asset size, current ratio, receivables turnover and leverage ratio, which are among the main financial ratios. According to the findings, it has been seen that the variables of asset size and receivable turnover have a statistically significant effect on the return on assets. On the other hand, it has been determined that the current ratio and asset size variables cause a significant change on the return on equity.
Keywords
- Akel, V., & İltaş, Y. (2018). Firma Performansının Belirleyicileri: Türkiye Örneği (1990-2016). Finans Politik ve
- Akel, V., & İltaş, Y. (2018). Firma Performansının Belirleyicileri: Türkiye Örneği (1990-2016). Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar(642), 1093-1116.
- Albayrak, A. S., & Akbulut, R. (2008). Kârlılığı Etkileyen Faktörler: İMKB Sanayi ve Hizmet Sektörlerinde İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 55-82.
- Arshad, Z., & Gondal, M. Y. (2013). Impact of working capital management on profitability a case of the Pakistan cement industry. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 5(2), 384-390.
- Aydın, Y. (2019). Firma performansının belirleyicileri: BİST-100 endekste yer alan firmalarından kanıtlar. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 65-78.
- Başdeğirmen, A., & Tunca, M. Z. (2017). Lojistik Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin FinansalPerformanslarının Gri İlişkisel Analiz ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 327-340.
- Demirci, N. S. (2017). İmalat Sanayi Sektöründe Kârlılığın Belirleyicileri: TCMB Sektör Bilançolarıyla Panel Veri Analizi (1996-2015). Ege Akademik Bakış, 17(3), 381-394.
- Doğan, M., & Topal, Y. (2016). Kârlılığı Belirleyen Finansal Faktörler: BIST’te İşlem Gören İmalat Sanayi Firmaları Üzerine Bir Araştırma. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 53-64.
- Driscoll, J. C., & Kraay, A. C. (1998). Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data. Review of Economics and Statistics, 80(4), 549-560.
- Eicker, F. (1967). Limit Theorems for Regressions with Unequal and Dependent Errors. Proceedings of the Fifth Berkeley Symposium on Mathematical Statistics and Probability (s. 59-82). University of California Press.
- Güdelci, E. N. (2016). İşletme düzeyinde çalışma sermayesi ve karlılık ilişkisi-BIST’de faaliyet gösteren gübre işletmeleri Üzerine bir çalışma. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 183-192.
- Gülen, K. G. (2011). Lojistik Sektöründe Durum Analizi ve Rekabetçi Stratejiler. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
- Gümüş, S. (2013). Lojistik Sektörünün Türk Ekonomisine Katkıları ve Bir Araştırma. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 1(3), 302-324.
- Güngör, B. (2007). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Yerel ve Yabancı Bankaların Kârlılık Seviyelerini Etkileyen Faktörler: Panel Veri Analizi. İktisat İşletme ve Finans, 22(258), 40-63.
- Hausman, J. A. (1978). Specification Tests in Econometrics. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1251-1271.
- Huber, P. J. (1967). The Behavior of Maximum Likelihood Estimates under Nonstandard Conditions. Proceedingsof the Fifth Berkeley Symposium on Mathematical Statistics and Probability (s. 221-223). Unıversity of California Press.
- Karadeniz, E., Kaplan, F., & Günay, F. (2016). Sermaye Yapısı Kararlarının Kârlılığa Etkisi: Borsa İstanbul Turizm Şirketlerinde Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 13(3), 38-55.
- Kayabaşı, A., & Özdemir, A. (2008). Üretim İşletmelerinde Lojistik Yönetimi Faaliyetlerinde PerformansYönetimine Bakış: Beklenti-Fayda Farkı Analizi Uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 195-209.
- Kılıç, M., & Güler, B. (2019). Borsa İstanbul’a (BİST) Kayıtlı Lojistik Firmalarının Kârlılık Belirleyicileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 69-82.
- Kocaman, M., Altemur, N., Aldemir, S., & Karaca, S. S. (2016). Ekonomik Kârlılığı Etkileyen Faktörler: İSO 500Sanayi İşletmeleri Uygulaması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 320-332.
- Korkmaz, Ö., & Karaca, S. S. (2013). Firma Performansını Etkileyen Faktörler ve Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış, 13(2), 169-179.
- Kormaz, Ö., & Karaca, S. S. (2014). Üretim İşletmelerinde Firma Kârlılığının Finansal Belirleyicileri ve BİST İmalat Sanayi Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 14(1), 21-29.
- Külter, B., & Demirgüneş, K. (2007). Perakendeci firmalarda karlılığı etkileyen değişkenler hisse senetleri İMKB’deişlem gören perakendeci firmalar üzerinde ampirik bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 445-460.
- Malik, H. (2011). Determinants of Insurance Companies Profitability: An Analysis of Insurance Sector of Pakistan. Academic Research International, 1(3), 315-321.
- Şahin, O. (2011). KOBİ'lerde Finansal Performansı Belirleyen Faktörler. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 183- 200.
- Tezcan, N. (2010). Verimliliği Etkileyen Faktörlerin Analizi: Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Üzerinde Bir Uygulama. Verimlilik Dergisi(3), 7-19.
- Tuna, O. (2001). Türkiye İçin Lojistik ve Denizcilik Stratejileri: Uluslararası ve Bölgesel Belirleyiciler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 194-208.
- Turaboğlu, T. T., & Timur, E. (2018). İşletmelerde Kârlılığı Etkileyen Faktörler: BİST Kurumsal Yönetim Endeksindeki Firmalara İlişkin Bir Uygulama. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 3(2), 135-156.
- White, H. (1980). A Heteroskedasticity-Consistent Covariance Matrix Estimator and a Direct Test for Heteroskedasticity. Econometrica(48), 817-838.
- Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayıncılık
