Author :
Abstract
Allahu Teala bir topluma elçi gönderirken onlarla beraber mucizeler de göndermiştir. Mısır toplumuna Hz. Musa’yı (a.s) gönderirken o toplumda yaygın olan sihirbazların sihirlerini bozacak Asa‘yı Musa’yı mucize olarak göndermiş ve Hz. Musa (a.s), asası ile sihirbazların sihrini Allah’ın izniyle bozmuştur. Hz. İsa (a.s) Roma’da, reddedilen yeniden yaratılış inancına karşı ahiret inancına katkı sağlayacak mucize ile gönderilmiş, O da Allah’ın izniyle ölüleri diriltmiştir. Hz. Muhammet (sav) ise şiir ve belagatın yaygın olduğu Mekke’de Kur’an-ı Kerim’in edebi yönü ile onlara meydan okumuştur. Övündükleri konuda onları çaresiz bırakmıştır. Teşbih, Belagat ilminin bir konusudur. İslam tarihinde Kur’an’da teşbih konusunu bağımsız bir eserde ele alan ilk isim İbn Nakıya olmuştur. Bu çalışmada İbn Nakıya’nın hayatı ve O’nun Kur’an’da teşbih konusunu ele aldığı el-Cüman Fi Teşbihati’l Kur’an adlı eserinin tanıtımı amaçlanmıştır. Söz konusu eser tanıtılırken Bakara suresinden bazı teşbih içerikli ayetleri İbn Nakıya’nın ele alışı özelinde bir değerlendirme yapılmıştır. İbn Nakıya ve el-Cüman adlı eserin tanıtımı birincil kaynak olarak Muhammed Rıdvan ed-Daye’nin tahkikini yaptığı eser esas alınarak yapılmıştır. Öncelikle İbn Nakıya’nın yaşadığı V. yüzyıl İslam dünyasının siyasi ve kültürel ortamı kısaca ele alınmış, devamında ise İbn Nakıya’nın hocaları ve öğrencileri hakkında bilgi sunulmuştur. İbn Nakıya’nın kitabına konu ettiği teşbih kavramı ve ne olduğu arz edildikten sonra İbn Nakıya’nın Kur’an’da teşbihi ele alırken takip ettiği metodu Bakara suresi özelinde sunulmaya gayret edilmiştir. Son olarak Sonuç yazısıyla çalışma tamamlanmıştır.
Keywords
Abstract
When Allah Subhanahu Wa ta’ala sent messengers to societies, He also sent miracles with those messengers. For instance, when Moses was sent to Egypt, a place where magic was practiced, he was given the Staff as a miracle in order to break the magic of wizards. Also, the idea of resurrection was rejected in Rome society. To rebut this common denial, Jesus was sent to Rome with a miracle, the resurrection of the dead, that would contribute to the belief in the afterlife. Lastly, throughout his days in Mecca, Prophet Muhammad (saw) challenged the phenomenon of poetry and al-Balāghah, (Arabic Rhetoric) with the literary aspect of the Qur'an and he left them desperate for a topic that they boasted about. The simile (Uslûb al-Tashbih) is a subject of Balāghah. In the history of Islam, Ibn Naqiya al-Baghdadi was the first person to investigate the use of al-Tashbih in the Quran. The main objective of this article is to introduce Ibn Naqiya's life and one of his particular works “al-Juman in the similes of the Qur'an” in which he deals with the subject of al-Tashbih in the Quran. As a starter, the political and cultural environment of the 5th century Islamic world, in which Ibn Nakıya lived, was briefly discussed, and then information about Ibn Nakıya's teachers and students was provided. Once the concept of al-Tashbih is defined, the approach that Ibn Nakıya took in his book about al-Tashbih in the Qur'an was explained in the context of Surah Baqarah.
Keywords
- Ali el-Cârim ve Mustafa Emîn. (1999). Belâgatü’l-Vadiha el-Beyan el-Meani el-Bedi’. Mısır: Darü’l Mearif.
- Ali el-Cârim ve Mustafa Emîn. (1999). Belâgatü’l-Vadiha el-Beyan el-Meani el-Bedi’. Mısır: Darü’l Mearif. Durmuş, İ. (2011). Teşbih. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul.
- el-Bağdâdî, İ. N. (2002). El-Cüman Fî Teşbîhâti’l-Kur’ân. Beyrut.
- el-fîrûzâbâdî, M. b. Y. (2008). El-Kâmûsü’l-Muhît. Kahire: Daru’l-Hadîs.
- el-Haşimî, es-S. A. (1999). Cevahiru’l-Belâğa:Fi’l-Me’ânî ve’l-Beyân ve’l-Bedî’. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye. Eren, C. ve Uzunoğlu, M. V. (2006). Arap Edebiyatında Edebi Sanatlar Belâgat. izmir: Sütun Yayınları.
- İbni Hallikan. (1972). Vefayâtu’l A’yan. (A. İhsan, Ed.) (C. 1-8). Beyrut: Daru Sadir.
- İbnü’l Esir. (1987). El-Kâmil Fi’t-tarih (1. bs., C. 1-11, C. 8). Beyrut: Daru’l İlmiyye. Özaydın, A. (2001). Kaim Bi-Emrillah. TDV İslâm Ansiklopedisi.
- Özaydın, A. (2007). Nizamiye Medresesi. TDV İslâm Ansiklopedisi. Özcan, A. (1991). Ayyâr. TDV Ansiklopedisi.
- Seymen Gökdağ, F. (2007). İbn Nakıya’nın El-Cüman Adlı Eseri Çerçevesinde Kur’an’da Teşbih. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
- Tüccar, Z. (1999). İbn Nakıyâ el-Bağdadî. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul.
