Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Sosyal Bilgiyi İşleme Becerileri İle Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Author :
Abstract
Araştırma okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal bilgiyi işleme becerileri ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın modeli betimsel ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın evrenini 2021-2022 eğitim öğretim yılında Muş ili Merkez ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi anaokulu ve anasınıflarına devam eden, normal gelişim gösteren, 60-66 aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, evrenden basit tesadüfi küme örnekleme yöntemiyle seçilmiş 350 çocuk oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak; ‘ Genel Bilgi Formu’, ‘Sosyal Bilgi İşleme Süreci Testi’ ve ‘Okul Öncesi Çocuklar İçin Sosyal Duygusal İyi Oluş ve Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (PERİK)’ kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; Sosyal bilgiyi işleme toplam puanlarının cinsiyet, devam edilen okul türü ve öğretmenin kıdemi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Psikolojik sağlamlık düzeyinin ise cinsiyet ve öğretmenin kıdemi değişkeninde anlamlı farklılık gösterirken; devam edilen okul türünde anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin Sosyal Bilgi İşleme Süreci Testi Toplamı ile PERİK Öz-Kontrol/ Düşüncelilik, Atılganlık, Duygusal İstikrar/Stresle Başa Çıkma, Görev Yönelimi ve Keşfetmekten Hoşlanma alt boyutu arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki; İletişim Kurma / Sosyal Performans alt boyutu arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05).
Keywords
Abstract
The research was carried out to examine the relationship between the social information processing skills of preschool children and their psychological resilience levels. The model of the research is the descriptive relational survey model. The population of the research consists of 60-66 months old children with normal development who attend the official kindergartens and kindergartens affiliated to the Ministry of National Education in the central district of Muş province in the 2021-2022 academic year. The sample of the study consists of 350 children selected from the population by simple random cluster sampling method. As a data collection tool; 'General Information Form', 'Social Information Processing Process Test' and 'Social Emotional Well-Being and Psychological Resilience Scale for Preschool Children (PERİK)' were used. As a result of the research; It was determined that the total scores of social information processing showed a significant difference according to the variables of gender, type of school attended and teacher's seniority. While the level of psychological resilience differed significantly in terms of gender and teacher's seniority, no significant difference was found in the type of school attended.It was determined that there was a positive and low relationship between the Total of Social Information Processing Tests for Preschool Children and the sub-dimensions of PERİK Self-Control/ Thoughtfulness, Assertiveness, Emotional Stability/ Coping with Stress, Task Orientation, and Enjoyment of Exploration; there was a positive and moderately significant relationship between the Communication / Social Performance sub-dimension (p<0.05).
Keywords
- Akduman, G., Günindi, Y. ve Türkoğlu, D. (2015). Okul öncesi dönem çocukların sosyal beceri düzeyleri ile davranış
- Akduman, G., Günindi, Y. ve Türkoğlu, D. (2015). Okul öncesi dönem çocukların sosyal beceri düzeyleri ile davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 673-683.
- Atmaca, R. N. , Gültekin Akduman, G. & Şepitci Sarıbaş, M. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal beceri düzeylerinin annelerinin empati becerileri ile ilişkisi . Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (77) , 134-151.
- Aydoğan, Y., Özyürek, A., Gültekin Akduman, G. (2014). Öğrenme ve Öğretme Teknikleri. Ankara: Vize Yayıncılık. ISBN: 978-605-4551-69-9.
- Basım, H. N. ve Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği'nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-114.
- Benard, B. (1991). Fostering resiliency in kids: Protective factors in the family, school and community. Porland: Nortwest Regional Educational Laboratory.
- Bulut, G. (2021). Yetişkinlerde psikolojik sağlamlık ile sosyal zekâ seviyesi ve kişilerarası duyarlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
- Çağdaş, A. (2009). Anne-baba-çocuk iletişimi. Ankara: Kök yayıncılık.
- Çorbacı Oruç A. (2008). 6 Yaş Çocuklarında Sosyal Yeterliliğin, Akran İlişkilerinin ve Sosyal Bilgi İşleme Sürecinin Değerlendirilmesi [Doktora Tezi].Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Dodge KA. A social information processing model of social competence in children. Minnesota symposium on child psychology. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum; 1986.
- Eisenberg, N., Fabes, R. ve Shea, C. (1989). Gender differences in empathy and prosocial moral reasoning: Empiricalinvestigations. M. M. Brabeck (Ed.). Who cares? Theory, research, and educational implications of the ethic of care içinde (s. 127-143). New York: Praeger.
- Eminağaoğlu N. (2006). Güç Koşullarda Yaşayan Sokak Çocuklarında Dayanıklılık (Sağlamlık). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
- Erata, B. U. F., & Özbey, S. Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocukların Psikolojik SağlamlıkDüzeylerinin Bazı Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Pearson Journal Of Socıal Scıences & Humanıtıes. Garmezy, N. (1993). Children in povert: Resilience despite risk. Journal of Pediatry,217-136.
- Gizir, C. A. (2004). Academic resilience: An investigation of protective factors contributing to the academicachievement of eight grade students in poverty. (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara.
- Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3,114- 128.
- Gün, R. Ş., Gültekin Akduman, G. (2022). Okul Öncesi Çocuklarının Psikolojik Sağlamlıklarının Akran Zorbalığı Davranışları ile İlişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20 (1) , 107-123.
- İvrendi, A. (2020). Okula hazır bulunuşluk ve yürütücü işlev performansları arasındaki ilişki. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 66-87.
- Karaırmak, Ö . (2006). Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (26) , 129-142 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21446/229856
- Kandır, A. & Alpan, U. Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 33-38.
- Katz LG, McCaellan DE. The teacher‟s role in the social development of young children. Urbana: ERIC; 1991.
- Kaya, A., Balay, R., ve Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerine İlişkinBilme, Uygulama ve Eğitim İhtiyacı Düzeyleri. International Journal of Human Sciences [Online]. (9)2, 1229-1259.Masten, A.S. ve Coastworth, J. D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American Psychologist, 53, 2, 205-220.
- Mayr, T. ve Ulich, M. (2006). Perik: Positive entwicklung und resilienz im kindergartenalltag. Staatinstitut fur frühpädagogik IFP.
- Mayr, T. ve Ulich, M. (2009). Social-Emotional welll-being and resilience of children in early childhood settings-PERIK: An empirically based observation scale for practitioners. Early Years. An International Journal of Research and Development, 29(1), 45-57.
- Oktan, V., Odacı, H., & Çelik, Ç. B. (2014). Psikolojik doğum sırasının psikolojik sağlamlığın yordanmasındaki rolünün incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
- Özbey, S. (2009). Anaokulu ve anasınıfı davranış ölçeği’nin (PKBS–2) geçerlik güvenirlik çalışması ve destekleyicieğitim programının etkisinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı. Ankara
- Özbey, S. (2019). Okul öncesi çocuklar için sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlık ölçeğinin (PERİK)geçerlik güvenirlik çalışması. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 756- 786. DOI: 10.26466/opus.518062
- Özkara, A. B., & Özbay, S. (2019). Lise Düzeyindeki Sporcu Öğrencilerin Psikolojik Sağlamlıklarının İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 207-214.
- Öztürk, M. O. ve Uluşahin A. (2014). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. (12. baskı). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.Pekdoğan, S. (2016). 5-6 yaş çocukların sosyal becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1946-1965.
- Saarnı, C. (2001). Cognition, Context and Goals: Significant Components in Social-Emotional Efffectiveness. Social Development, 10 (1), 125- 127.
- Saraçoğlu, Asuman Seda; Kumral, Orhan (2007). Sınıf Öğretmenliği Son Sınıf Öğrencilerinin ÖğretmenlikMesleğine Yönelik Yeterlik Algıları, Kaygıları ve Akademik Güdülenme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısındanİncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. 27-29 Nisan 2007 Eskişehir. (sayfa 354-359)
- Shapiro, J. P. (1996). Invincible kids. U.S. News & World Report, 121, 62-71.
- Sipahioğlu, Ö. (2008). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Şahan Aktan, B, Önder, A. (2018). Okul Öncesi Dönemde Psikolojik Dayanıklılık. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4 (2) , 20-30. Retrieved from https://dergipark. org.tr/en/pub/ekuad/issue/38280/442770
- Şeker, A. (2000) “Sınıf Öğretmenlerinin İletişim becerileri ile sınıf atmosferi Arasındaki ilişkinin Çeşitli Değişkenler açısından İncelenmesi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü.
- Şenol, F. B. (2017). Kaynaştırma uygulaması yapılan okul öncesi sınıflarında drama eğitim programının çocukların etkileşimi ve sosyal bilgi işleme sürecine etkililiğinin incelenmesi.
- Şenol, F.B., & Metin, E.N. (2019). Okul öncesi dönem çocukları için sosyal bilgi işleme süreci testi: Türkçe’yeuyarlama geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Education Journal, 27(4), 1445-1456. doi:10.24106/kefdergi.2829.
- Turgut, Ö. (2016). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşam olayları, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
- Yaşar, M. (2013). Okul öncesi eğitimde sosyal ve duygusal öğrenme. Arıkan A, editör. Özel öğretim yöntemleri II. Eskişehir: Açık öğretim Fakültesi Yayınevi.
- Yörük, İ. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin benlik saygısı, akran ilişkileri ve ebeveyn tutumları açısından incelenmesi (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
- Yıldırım, Ö. (2019). Bilim ve sanat merkezlerine devam eden öğrencilerin psikolojik sağlamlık, öz-yeterlik ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Ziv Y, Sorongon A. Social information processing in preschool children: Relations to sociodemographic risk and problem behavior. Journal of Experimental Child Psychology. 2011;109(4):412-29.
