Author :
Abstract
Yazı kendi karakteristiği içerisinde soyut bir biçimdir ve geçmişten günümüze birçok sanatçı yazıyı resimsel bir öğe olarak kullanmaktadır. Kaya yazıları ise taşıdığı kültürel anlam ile birlikte özellikli bir konumdadır. Geç Hitit dönemine tarihlenen Malpınarı Kaya Yazıtı, Adıyaman Malpınarı Köyü’nde yer almaktadır. Bir cenaze için hatıra olarak yapıldığı düşünülen bu yazıt sahip olduğu deformasyonlara rağmen günümüze kadar varlığını koruyabilmiştir. Geçmişin korunması ve sürdürülebilir bir kültürel aktarım için sanat önemli alanlardan birisidir. Günümüzde arkeolojik kültürel nesneler sanatçılar için önemli bir ilham kaynağı olmaktadır. Bu araştırma kapsamında eserleri analiz edilen Rauf Tuncer, Adnan Turani ve Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi sanatçılar kaya resimlerinden ilhamla eserler üretmişlerdir. Rauf Tuncer’in Orhun Abideleri’nden etkilenerek eserler ürettiği görülmektedir. Sanatçı renkçi yaklaşımıyla, dinamik biçimleri kullanarak özgün dilini ortaya koymaktadır. Adnan Turani’nin eserleri ise oluşturduğu kaligrafik imgelerle geçmişin günümüze olan etkisinin soyut bir düzlemde yorumlanması olarak değerlendirilebilir. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun ise eserlerinde farklı uygulama ve tekniklerle, eski Türk yazıtlarını, kaya çizimlerini, damga ve imleri çağrıştıran semboller ve motifleri yansıttığı görülmektedir. Çalışma, sanatçı Başak Danacı Polat ve Zeliha Kayahan’ın özeline Malpınarı Kaya Yazıtı’nı aldığı eserlerin incelenmesi ile devam etmiştir. Uygulama sonucunda; sanatçıların Malpınarı Kaya Yazıtı’nın biçimsel özelliklerini kendi tarzları doğrultusunda yeniden yorumladıkları ve yazıta dair görsel unsurları yeni formlara ve biçimlere dönüştürdükleri görülmektedir. Bu durum geçmişten alınan ilhamın güncel sanat uygulamaları içerisinde geleceğe aktarımı olarak yorumlanabilir.
Keywords
Abstract
Writing is an abstract form in its own characteristic and many artists from past to present use it as a pictorial element. Rock writings, on the other hand, are in a special position with their cultural meaning. The Malpınar Rock Inscription, dated to the Late Hittite period, is located in the Malpınarı Village of Adıyaman. This inscription, which is thought to have been made as a souvenir for a funeral, has survived until today despite its deformations. Art is one of the important fields for the preservation of the past and a sustainable cultural transfer. Today, archaeological cultural objects are an important source of inspiration for artists. Artists such as Rauf Tuncer, Adnan Turani and Bedri Rahmi Eyüboğlu, whose works were analyzed within the scope of this research, produced works inspired by rock paintings. It is seen that Rauf Tuncer produced works by being influenced by the Orhun Monuments. The artist has revealed his original language by using dynamic forms with his colorist approach. Adnan Turani's works can be considered as an abstract interpretation of the effect of the past on the present with the calligraphic images he created. It is seen that Bedri Rahmi Eyüboğlu reflects symbols and motifs that evoke old Turkish inscriptions, rock drawings, stamps and marks with different applications and techniques in his Works. The study continued with the examination of the works by which artists Başak Danacı Polat and Zeliha Kayahan took the Malpınarı Rock Inscription. As a result of the application; It is seen that the artists reinterpreted the stylistic features of the Malpınarı Rock Inscription in their own style and transformed the visual elements of the inscription into new forms and forms. This situation can be interpreted as the transfer of inspiration from the past to the future within contemporary art practices.
Keywords
- 1. Aksan, D. (2003). En Eski Türkçe’nin İzlerinde, Multilingual, İstanbul.
- 1. Aksan, D. (2003). En Eski Türkçe’nin İzlerinde, Multilingual, İstanbul.
- 2. Alkanlı, Y. (2011). Türk Resim Sanatında Yazı. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler 3. Enstitüsü, Erzurum.
- 4. Alkım, B. “Yazının Başlangıcı”, Harf Devriminin 50.Yılı Sempozyumu, 3 Kasım 1978, Türk Tarih 5. Kurumu Basımevi, Ankara 1991, s.3-18.
- 6. Alp, S., “Eski Anadolu’da Yazı”, Harf Devriminin 50.Yılı Sempozyumu, 3 Kasım 1978, Türk Tarih 7. Kurumu Basımevi, Ankara 1991, s.19-25.
- 8. Bayramoğlu, M. (2013). 20. Yüzyıl Türk Resim Sanatında Geleneksel Türk Sanat Örneklerinin Etkisi, 9. Kalemişi Geleneksel Türk Sanatları Dergisi, 1 (2): 1-40.
- 10. Berk, N. & Turani, A. (1981). Başlangıcından Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, Cilt 2., Tiglat: 11. İstanbul.
- 12. Ergin, M. (2013). Orhun Abideleri. Boğaziçi Yayınları, Ankara.
- 13. Kalaç, M. ve Hawkins, J. D. (1989). The Hieroglyphic Luwian Rock-Inscription of Malpinar. Anatolian 14. Studies, 39:107-112. https://www.jstor.org/stable/3642816, Erişim Tarihi: 10.06.2022.
- 15. Kalaç, M., “Malpınarı ve Kululu (XIV) Hiyeroglif Yazıtları”, X.Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan 16. Bildiriler, II. Cilt, 22-26 Eylül 1986, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1990, s. 607-608.
- 17. Kınal, F. (1969). Çivi Yazısının Doğuşu ve Gelişmesi, Tarih Araştırmaları Dergisi, 0(12): 1-15. 18. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000370
- 19. Kramer, S. N. (2014). Tarih Sümer’de Başlar Yazılı Tarihteki Otuz Dokuz İlk. (Çev.: Hamide Koyukan). 20. Kabalcı Yayıncılık, İstanbul.
- 21. Mellink, M. J. (1991). Archaeology in Anatolia. American Journal of Archaeology. 95(1): 123-153. 22. https://www.jstor.org/stable/505160, Erişim Tarihi: 10.06.2022.
- 23. Saygı, S. (2000). Resimsel Öğe Olarak Yazı. Sanatta Yeterlilik Tezi, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar 24. Enstitüsü, İstanbul.
- 25. Sucu, M. (2008). Kültürel ve Turistik Değerleriyle; Adıyaman, Adıyaman Belediyesi Kültür Yayınları, 26. Adıyaman.
- 28. Şahin, H. A. (2019). Geç Hitit Beylikleri. OANNES Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi. 1 (2): 29. 131-153.
- 30. Şen, M. L. (2013). Geleneğe Çağdaş Yorumlar, Sergi Kataloğu, Pelikan Basımevi, İstanbul.
- 31. Tekin, T., “Göktürk Alfabesi”, Harf Devriminin 50.Yılı Sempozyumu, 3 Kasım 1978, Türk Tarih Kurumu32. Basımevi, Ankara 1991, s.27-37.
- 33. Toprak, S. V. (2018). 1835 Tarihli Sayımına Göre XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Hısnımansur (Adıyaman). 34. Adıyaman Üniversitesi Yayınları, Adıyaman.
- 35. Yıldız, N. (2014). Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
