Author :
Abstract
Osmanlı İmparatorluğu’nda, 19. yüzyılda gerçekleşen yenilik hareketlerinin müzik alanına yansımaları, bir yönüyle, nazari çalışmaların artırılması konusunda önemli bir etken olmuştur. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlangıcıyla birlikte, müziğin teorik boyutu ile ilgili bilgiler içeren kitap, risale ve makale gibi sistemli çalışmaların sayısında dikkate değer bir artış gerçekleşmiştir. Türk müziğinin temellerini oluşturan ancak harf inkılabı öncesinde Osmanlı Türkçesi ile yayımlanması sebebiyle birçoğu müzik literatürü içerisinde yer almayan bu eserler, hem yazarları, hem de dönemde ortaya konulan çalışmalar hakkında tarihsel bilgilere ulaşılabilmesi açısından önemli kaynaklardır. Muallim Kazım Uz, 1873 - 1943 yılları arasında yaşamış ve yaşadığı dönem itibarıyla hem Türk müziği, hem de Batı müziği konularına vâkıf olan ülkemizin önemli müzik eğitimcilerinden biridir. Bu çalışmada, Muallim Kazım Uz’un ilk çalışmalarından biri olduğu düşünülen ve 14 Zilkade 311 (19 Mayıs 1894) tarihinde yayımlanmış olan “Musiki - Şark ve Garp Musikisinin Diyez ve Bemolleri Hakkında” isimli risalesi günümüz Türkçesine çevrilmiş ve incelenmiştir. İnceleme sonucunda risalede yer alan konular; müziğin tanımı, nota, perde, nim perde, diyez bemol kullanımı, makam, majör ve minör kavramları, gam, tabii gam, usûl taklibi ve ses aralıkları olarak tespit edilmiştir. Bahsi geçen temel müzik teorisi konularının Türk ve Batı müziği ekseninde karşılaştırmalı bilgilerle ele alındığı ve risalenin müzik eğitiminde kullanılmak üzere yazılmış yardımcı bir kaynak niteliği taşıdığı görülmüştür.
Keywords
Abstract
In the history of Ottoman Empire, the reformist movements that took place in the 19th century in the field of music have been an influential important factor in increasing theoretical studies. From the beginning of late 19th century and early 20th century, there has been a dramatic increase in the number of systematic studies such as books, booklets and articles including theoretical information about music. These works are deemed as the foundations of Turkish music. However, most of them are not included in the music literature due to their publication in Ottoman Turkish before the letter revolution. They are also important sources in terms of accessing historical information about both the authors and the studies in that period. Muallim Kazım Uz, who lived between 1873 and 1943, is one of the most important music educators of our country who is a specialist in both Turkish and Western music. In this study, his booklet titled “Musiki - Şark ve Garp Musikisinin Diyez ve Bemolleri Hakkında, which was thought to be one of the first works of Muallim Kazım Uz and published on 14 Zilkade 311 (19 May 1894) was translated into modern Turkish and examined. The examination revealed that the major subjects included definition of music, notes, pitches, half pitches, usage of sharp and bemol, maqam, major and minor concepts, scale, natural scale and sound ranges. The basic theoretical musical issues mentioned in the booklet were discussed with comparative information on the axis of Turkish and Western music, and it was evaluated as an supplementary source written for use in music education.
Keywords
- 2. Corbin, J. & Strauss. A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks: Sage.
- 3. Demirtaş, Y. (2015). “Muallim Kazım Uz ve Musiki”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20:2, 97-109.
- 4. Karaduman, İ. (2013). “Rauf Yekta Bey’e Dair Bilinmeyen Birkaç Belge”, Tarih Okulu Dergisi, 16, 471-487.
- 5. Kıral, B. (2020). “Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi”, Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
- 6. Kolukırık, K. (2011). “Muallim Kâzım Uz’un “Mûsıkî Nazariyâtı” Adlı Eserinin İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16:2, 101-114.
- 7. Kolukırık, K. (2012). “Muhittin Sadak ve “Mûsikî Nazariyâtı” Adlı Kitabında “Müzik İcrasının Kuralları” Hakkındaki Görüşleri”, Milli Eğitim, 193, 231-243.
- 8. Özaltunoğlu, Ö. (2016). 555 Melodik Dikte, Gece Kitaplığı, Ankara.
- 9. Özden, E. (2013). “Osmanlı Maarifinde Okutulan Musiki Kitapları”, Rast Müzikoloji Dergisi, 1 (1), 78-104.
- 10. Pelikoğlu, M. C. (2010). Türk Müziğinde Terminoloji Sorunu: Geleneksel Türk Halk Müziği ve Geleneksel Türk Sanat Müziğine Yansımaları, Sanat Dergisi, 18, 81 – 89.
- 11. TDV. (2012). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 42, 254-255. https://islamansiklopedisi.org.tr/uz- ismail-kazim , (Erişim Tarihi: 21.04.2022).
- 12. TDV. İslam Araştırmaları Merkezi. Risaleler Veri Tabanı. Musiki - İsmail Kazım. http://isamveri.org/ pdfrisaleosm/RE13377.pdf, (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
- 13. Uslu, R. (2002). “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Müzik Teorisi Yayınları”, Türkler, 12, 718-728.
- 14. Uslu, R. (1999). “Osmanlılarda Batı Musikisi Teorisi Eserleri: XIX. yüzyıl”, Orkestra, 307, 41-53.
- 16. Uzunçarşılı, İ. H. (1969). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu-Karakoyunlu Devletleri, 259-262, Ankara.
- 17. Wach, E. (2013). Learning about Qualitative Document Analysis.
