Author :
Abstract
Devletlerarasındaki ilişkilerden doğan uluslararası andlaşmalar, devletlerin iç hukuklarında bunları nasıl konumlandıracağı konusunu da beraberinde getirmektedir. Uluslararası hukukun dolayısıyla uluslararası andlaşmaların iç hukuktaki yeri, gerek devletin uluslararası sorumluluğu açısından gerekse ulusararası örgütlerle ilişkiler bakımından gün geçtikçe daha da önem kazanmaktadır. En önemli konulardan biri olan ulusal hukuk- uluslararası hukuk sıralaması için 1982 Anayasası’nda, öncelik konusunda 90. madde yeterli açıklıkta olmadığı için, doktrinde ve mahkeme kararlarında farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Özellikle uluslararası andlaşmaların Türk iç hukukunda uygulanması konusu andlaşmaların normlar hiyerarşisindeki konumuyla ilgili olup bu konuya Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrasına 07.05.2004 tarihinde eklenen son cümle ile netlik kazandırılmak istenmiştir. Anayasadaki 90. maddenin yorumlanması konusunda tartışmalar devam etse de 2004 tarihinde ilgili maddeye eklenen son cümle ile en azından temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası andlaşmaların daha farklı bir konuma getirildiği kabul edilmiştir.
Keywords
Abstract
International treaties arising from relations between states, also bring about the subject of positioning of states in domestic law. The place of international law and thus international treaties in domestic law, both in terms of international responsibility of the state and membership of international organizations are becoming more and more important. When we look at the 1982 Constitution for the ranking of domestic law-international law , which is one of the most important issues, article 90 of the Constitution is not enough understandable about the priority so there are different opinions in the doctrine and court decisions. Especially the issue of executing of Turkish domestic law is related to position of the treaties in the area of hiearchy of the norms and the clarifity has been wanted to obtain to that subject with the recent sentence, which added to the last sub-article of ninetieth article of the constitutiton. Although there has been a continuing debate related to subject of the interpretation of the ninetieth article of the constitution, it has been accepted that the international treaties, which are related to fundamental rights and freedoms, have been put into different position with the last sentence, that was added to the article in 2004.
Keywords
- AKILLIOĞLU, T. (1989). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İç Hukukumuz”, AÜSBFD, C. 44,
- AKILLIOĞLU, T. (1989). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İç Hukukumuz”, AÜSBFD, C. 44, S. 3-4:155-173.
- AKILLIOĞLU, T. (2005). “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İç Hukuktaki Etkileri(Anayasa’nın 90. maddesi Işığında)”, İnsan Hakları Konferans, Panel ve Sempozyumlar içinde, Ankara Barosu İnsan Hakları Hukuku Araştırma, Uygulama ve Danışma Merkezi, 2.b.
- AKKUTAY, A., İ. (2007).“ Uluslararası Antlaşmaların Türk İç Hukukundaki Konumu ve Etkileri”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XI, S. 1-2.414-448.
- ALİEFENDİOĞLU, Y. (2005). İnsan Hakları Sözleşmelerinin İç Hukukta Doğrudan Uygulanması, TBB Yayınları, Ankara.
- ALTUNDİŞ, M. (2006). “Anayasa’nın 90. Maddesinin Son Fıkrasına Eklenen Hükümle BirlikteAnayasa ile Yargı Denetimi Dışında Tutulan İşlemlere Karşı Yargı Yolu Açılabilir mi?”, Yasama Dergisi, S. 2:75-91.
- ARIKOĞLU E. (2004). “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarının Türk Hukukunda Uygulanması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, S.1-2, C.24:71-126.
- ARSLAN, Z. (2000). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Anayasa Yargısı: Uyum Sorunu ve Öneriler”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 17: 274-294.
- ATAY, E., E. (12/16 Ocak 2000). Uluslararası Antlaşmaların İç Hukuktaki Yeri ve İdareyi Bağlayıcılığı, Hukuk Kurultayı 2000,.
- AYBAY, R. (2007) “Uluslararası Antlaşmaların Türk Hukukundaki Yeri”, TBB Dergisi, S. 70:187-BAŞLAR, K. (2004). “Uluslararası Antlaşmaların Onaylanması, Üstünlüğü ve Anayasal DenetimiÜzerine” Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni: Prof. Dr. Sevin Toluner’e Armağan, 24/1-2:279-336.
- BELGİN, D. (Güz 2008). “Anayasa’nın 90. Maddesinde (7 Mayıs 2004) Yapılan Değişikliğin Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 66, S.4:110-113.
- BİLGE, S. (1989) “İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Türk Hukukundaki Yeri”, Ankara Barosu Dergisi, C. 1-6, Y. 46:980-997.
- BİLGİN, A., B.. (2016). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 22, S. 1:81-129.
- BİLİR, F.(2005). “Anayasa’nın 90. maddesinde Yapılan Değişiklik Çerçevesinde MilletlerarasıAndlaşmaların İç Hukuktaki Yeri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 1:77-107.BOZKURT E.,POYRAZ Y.& ERDAL S. (2018). Devletler Hukuku ,10.BS., , Legem Yayıncılık, Ankara.
- ÇELİK, E.(1988)“Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Türk Hukukundaki Yeri ve Uygulaması”, İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, Lütfi Duran’a Armağan, S. 1-3:47-56.
- DOĞRU, O.(2000). “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarının İç Hukuklara Etkileri”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 17:194-225.
- ERSOY, U.(2005) “Milletlerarası Andlaşmaların İç Hukuka Etkisi”, Hukuk Gündemi, S.3:67-69.
- GÖLCÜKLÜ F.& GÖZÜBÜYÜK Ş.(2007). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 7. B., Turhan Kitabevi, Ankara.
- GÖNENÇ, L. (Temmuz 2004). “2004 Anayasa Değişiklikleri”, Güncel Hukuk, S.7:44-48.
- GÖNENÇ, L. “1982 Anayasası’nda Sessiz Devrim: 90. Madde Değişikliği ve Getirdiği Sorunlar”,GÜLMEZ, M. (2005). İnsan Hakları Sözleşmelerinin İç Hukukta Doğrudan Uygulanması, TBB Yayınları, Ankara.
- HÖBEK, T.(2013). Türk Hukukunda Andlaşmaların Yapılması ve Yargısal Denetimi, Adalet Yayınevi, Ankara.
- KARAGÜLMEZ, A. (2004). “5170 Sayılı Yasa’yla Anayasa’nın 90. Maddesinde Yapılan Değişikliğe Bir Bakış”, TBB Dergisi, S. 54:163-177.
- KAYA, İ.,S. (20169. “Uluslararası Andlaşmalardan Çekilme Hakkı ve Uluslararası Andlaşmaların Geçici Uygulanması: Enerji Şartı Andlaşması Örneği”, JASSS Dergisi, No:44:193-201.
- KAYA İ. S.& KARA S. Z. (2016). “Milletlerarası Andlaşmaların Denetlenmesi”, Legal Hukuk Dergisi, C:14, S: 157:89-110.
- KULAK, S. C.(2006). “Anayasa m.90/5 ve AİHS m.6/1 Karşısında Uyarma- Kınama Cezaları ve Yargısal Denetimi”, TBB Dergisi, S. 65:143-153.
- PAZARCI, H.(2015). Uluslararası Hukuk, 15. B., Turhan Kitabevi, Ankara.
- SOYSAL, M.(1985). “Anayasaya Uygunluk Denetimi ve Uluslararası Sözleşmeler”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 2:171-187.
- ŞAHBAZ, İ.(2004). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Türk Yargı Sistemindeki Yeri”, Türkiye Barolar Birliği (TBB) Dergisi, S. 54:178-216.
- T.C 1982 Anayasası
- TUNÇ, H.(2000). “Milletlerarası Sözleşmelerin Türk İç Hukukuna Etkisi ve Avrupa İnsan HaklarıMahkemesinin Türkiye ile İlgili Örnek Karar İncelemesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 17:174-193.TÜRMEN, R.(2000). “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İç Hukukumuza Etkileri”, AnayasaYÜZBAŞIOĞLU, N.(2004). “Mayıs 2004′te Anayasanın 90′ıncı Maddesine Eklenen Hükmün TürkAnayasallık Blokuna Etkileri Üzerine bir Değerlendirme”, Bülent Tanör Armağanı içinde, Legal Yayıncılık, İstanbul.
