Author :
Abstract
Yeni nesil iletişim ortamı olarak internet ve bilgisayar teknolojileri, günlük yaşamdaki pek çok alanda köklü yeniliklerin ve değişimlerin yapılmasını zorunlu kılmıştır. Yakın dönemde hızlı bir gelişim süreci geçiren bu yeni teknoloji; iş çevreleri, bürokrasi, eğitim, iletişim ve sağlık gibi pek çok alanda dijital bir entegrasyonu zorunlu hale getirmiştir. Doğal olarak gazetecilikte bu yeni ortamda yerini almış ve internetin ağ tabanlı alt yapısının bir sonucu olarak ‘’internet gazeteciliği’’ diye adlandırılan, geleneksel basından birçok yönden farklı yeni bir habercilik pratiği ortaya çıkmıştır. İnternet gazeteciliğinin ağ tabanlı alt yapısı, kullanıcılara pek çok yönden olumlu bir haber alma pratiği sunsa da, yeni etik sorunların ortaya çıkmasına da neden olmaktadır. İnternet gazetelerinin biricik gelir kaynağı olan reklam gelirlerini artırmak amacıyla uygulanan ‘’tık tuzağı’’ da, internet gazeteciliğiyle beraber ortaya çıkan yeni ve en önemli etik sorunlardan biridir. Türkiye’ de yayıncılık yapan internet gazeteleri kapsamında, internet gazetelerinin tık tuzağı kullanımlarını incelemenin ve bu yöntemin ne sıklıkla uygulandığını tespit etmenin amaçlandığı bu çalışmada, Türkiye’ de kullanıcılar tarafından en fazla ziyaret edilen, üç adet geleneksel medyanın temsilcisi olan ve üç adet yalnızca internet ortamında yayıncılık yapan toplam altı internet gazetesinin manşet haber başlıkları, bir hafta süreyle incelendi. Araştırma süresi boyunca toplam 791 manşet haber başlığı incelenmiş ve bunlardan 474 tanesi, tık tuzağı kullanımı olarak değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
As a new generation communication environment, internet and computer technologies have made it necessary to make radical innovations and changes in many areas of daily life. This new technology, which has recently undergone a rapid development process; business circles, bureaucracy, education, communication and health have made a digital integration mandatory in many areas. Naturally, it has taken its place in this new environment in journalism, and as a result of the network-based infrastructure of the internet, a new journalism practice called "internet journalism", different from the traditional press in many ways, has emerged. Although the network-based infrastructure of internet journalism provides users with a positive practice of receiving news in many ways, it also causes new ethical problems to arise. The "click trap", which is applied to increase the advertising revenues, which is the only income source of internet newspapers, is one of the new and most important ethical problems that have emerged with internet journalism. Within the scope of internet newspapers publishing in Turkey, in this study, which aims to examine the click trap usage of internet newspapers and to determine how often this method is applied, the most visited by users in Turkey, three of which are representatives of traditional media, and three of which are publishing only in the internet environment. The headlines of a total of six internet newspapers were analyzed for one week. During the research period, a total of 791 headline news headlines were examined and 474 of them were evaluated as clickbait use.
Keywords
- Binark, M., & Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Binark, M., & Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları.Bulunmaz, B. (2011). İnternet Gazeteciliğinin Medya Dünyası İçindeki Rolü ve Ekonomik Boyutları. Marmara İletişim Dergisi(18), 27-46.
- Ceylan, Y. (2012). Toplumsal Değerler ve Medya Etiği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 45-58.
- Chakraborty, A., Paranjape, B., Kakarla, S., & Ganguly, N. (2016). Stop Clickbait: Detecting and PreventingClickbaits in Online News Media. Proceedings of the 2016 IEEE/ACM international conference on advances in social networks analysis and mining (ASONAM), (s. 9-16).
- Çevikel, T. (2004). Türkçe Haber Siteleri ve Türkiye'de İnternet Gazeteciliğinin Gelişimini Sınırlayan Faktörler. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(1), 147-163.
- Çoban, B. (2019). Post Truth Çağında Dijital Gazetecilik ve Haber Başlıklarında ''Tık Tuzağı''. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 27(4), 35-49.
- Demir, V. (2006). Medya Etiği. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
- Dönmez, İ. H. (2010). İnternet Haberciliğinde Tıklanma Kaygısı ve ''Kapan'' Manşetler. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(14), 105-127.
- Evers, H. (2010). İnternet Haberciliği: Yeni Etik Sorunlar mı? Televizyon Haberciliğinde Etik (Editörler: Bülent Çaplı, Hakan Tuncel) (s. 322-328). içinde Ankara: Fersa Matbaacılık.
- Gönenç, E. Ö., & Kılınç, H. (2020). İnternet Gazeteciliği ve Etik. İletişim Çalışmaları 2020 (Editörler: Aytekin İşman, Aydın Ziya Özgür, Mustafa Öztunç) (s. 97-116). içinde Sakarya: Sakarya Üniversite Yayınları.
- Gürkan, P. S. (2002). İnternet Gazeteciliğinin Geleneksel Medya Yapısı Üzerine Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.
- Herman, E. S., & Chomsky, N. (2017). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği (3 b.). (E. Abadoğlu, Çev.) İstanbul: Bgst Yayınları.
- İnce, M. (2018). Haber Edinme Aracı Olarak İnternet ve İnternet Haberciliği. Konya: Eğitim Yayınevi.
- Işık, U., & Koz, K. A. (2009). Cinsellik Üzerinden ''Tık Ticareti'': İnternet Haberciliği Üzerine Bir İnceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(29), 167-188.
- Işık, U., & Koz, K. A. (2014). Çöp Yığınlarında Haber Aramak: İnternet Gazeteciliği Üzerine Bir Çalışma. Humanities Sciences, 9(2), 27-43.
- Kalender, A. B. (2019). İnternet Haberciliğinde Clickbait Savaşları: Bir Okuyucu Tepkisi Olarak Limon Haber Örneği. Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi, 2(2), 1-21.
- Keskin, İ., & Kaygısız, E. G. (2010). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Internet Sitesinin Kamu KurumlarıInternet Sitesi Standartlarına Uygunluğu. 2. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu Bildirileri (s. 235-244). Ankara: Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
- Kosova, K. (2019). Türk İnternet Gazetelerinde Tık Yemi Haberlerin Sunum Biçimleri ve Gazetecilik Etiği Açısından Eleştirisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi).
- Okkay, İ. (2017). Geleneksel Habercilikten İnternet Haberciliğine Geçiş Sürecinde Ortaya Çıkan EtikSorunlar. Tüm Boyutlarıyla İnternet Haberciliği (Editör: Berrin Kalsın) (s. 177-204). içinde Ankara: Gece Kitaplığı.
- Özgen, M. (1997). Basının Kendi Kendini Denetimi (Basında Otokontrol). İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(6), 61-73.
- Özgen, M. (2000). İnternet ve Türkiye'de İnternet Gazeteciliği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(10), 57-64.
- Özyal, B. (2016). Tık Odaklı Habercilik: Tık Odaklı Haberciliğin Türk Dijital Gazetelerindeki Kullanım Biçimleri. Global Media Journal TR Edition, 6(12), 273-301.
- Soygüder, Ş. (2013). Bir Dil Olarak ''Sarı'' Rengin Anlamı ve ''Sarı Basın'' Neden ''Sarı''? Humanities Sciences, 8(2), 184-206.
- Şahin, H. (2016). Medya Etiği ve Yapısal Gerçekler. Medyaetik, Medya-İletişim-Etik (Editör: Ferlal Örs) (s. 13-22). içinde İstanbul: Sentez Yayıncılık.
- Tüplek, S. (2019). İnternet Gazeteciliğinde ''Tuzak Manşet'' Kullanımının Haberlerin Okunmasına Etkisi. İstanbul: İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi).
- Uğurlu, F. (1993). Basında Özdenetim. Kurgu Dergisi(12), 283-297.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8 b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, G. K. (2014). Durum Çalışması. Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Editör: Mustafa Metin) (s. 261-285). içinde Ankara: Pegem Akademi.
- Zhou, Y. (2017). Clickbait Detection In Tweets Using Self-Attentive Network. arXiv preprint arXiv:1710.05364. (Erişim Tarihi: 08/05/2021, https://arxiv.org/pdf/1710.05364.pdf).
- Alexa. Top Sites in Turkey. Alexa.com. (Erişim Tarihi: 09/05/2021 https://www.alexa.com/topsites/countries/TR)
- Cambridge Dictionary. Cambridge Dictionary. (Erişim Tarihi: 29/01/2021, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/newspaper)
- Deloitte. Türkiye’de Tahmini Medya ve Reklam Yatırımları.deloitte.com: (Erişim Tarihi: 11/06/2021, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/technology-media-
- Doğrula.org. Basın Yayın Kuruluşları Clickbait Raporu 2017. (Erişim Tarihi: 10/05/2021, https://dogrula.org/wp-content/uploads/2018/02/CLICKBAIT-RAPORU-2017-1.pdf
