Author:
Abstract
İnsanlığın var oluşundan bu yana var olan gözetim, tarihsel süreç içerisinde panoptikondan başlayarak, sinoptikon ve günümüzdeki haliyle omniptikona dönüşmüş durumdadır. Gözetim içinde bulunduğumuz yüzyılda teknolojik olanakların gelişmesiyle birlikte etki alanını daha da genişletmiş durumdadır. Dijital ortamlara ulaşılabilirliğin artması neticesinde kullanıcıların daha çok beğenilmek ve daha çok takip edilmek adına özel yaşamlarını bu platformlar aracılığıyla diğer insanlara sunması gözetimi kaçınılmaz hale getirmiştir. İçinde bulunduğumuz yüzyılda gözetim iktidarların yönetilenleri kontrol altında tutmak için kullandıkları bir araç olmaktan öte, herkesin rahatlıkla kullanabildiği ve herkesin herkesi gözetlediği bir konumda yer almaktadır. Bu sayede kullanıcılar profil sayfaları, paylaştıkları fotoğraflar ve yazılar ile hem gözetleyebilir hem de gözetlenebilir hale gelmişlerdir. Gözetleme davranışının günümüzde bireyler arasında bir sosyal etkileşim türü haline geldiğini söylemek mümkündür. Birey yeni kamusal alanda sanal olarak kendini var ederken, başkalarına kendisini gözetleme iznini gönüllü olarak vermekte, karşılığında da psikolojik tatmin sağlamaktadır. Sosyal medya günümüzde iletişimin ön planda olduğu bir mecradan çok görmenin ve teşhirin öne çıktığı bir zemine doğru kayarken, bireylerin alışkanlıklarını ve mahremiyet algılarını değiştirip dönüştürmektedir. Bu haliyle gözetimin bir çeşit var olma biçimi olarak karşımıza çıktığını söyleyebiliriz. Çalışmada modernizmden postmodernizme gözetim toplumunun geçirdiği dönüşüm, gözetim konusunda ortaya çıkan yeni kavramlar kurumsal olarak ele alınarak, sosyal medyanın gözetim olgusunun dönüşümündeki etkisi sorgulanmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Surveillance, which has existed since the existence of humanity, has changed from the panopticon to the synopticon and omnipticon in its current form in the historical process. Surveillance has expanded its sphere of influence with the development of technological possibilities in the current century. As a result of the increase in accessibility to digital environments, it has become inevitable for users to present their private lives to other people through these platforms in order to be liked and followed more. In the current century, surveillance is more than a tool used by the powers to keep the governed under control, it is in a position that everyone can easily use and where everyone watches everyone. In this way, users have become both observable and observable with their profile pages, photos and articles they share. It is possible to say that surveillance behavior has become a type of social interaction between individuals today. While the individual virtualizes herself/himself in the new public space, she voluntarily gives permission to others to spy on her, and in return she provides psychological satisfaction. While social media is shifting from a medium where communication is at the forefront to a ground where vision and display are prominent, it changes and transforms the habits and privacy perceptions of individuals. As such, we can say that surveillance emerges as a form of existence. In the study, the transformation of the surveillance society from modernism to postmodernism, the new concepts that emerged in the field of surveillance were handled institutionally, and the effect of social media on the transformation of the surveillance phenomenon was tried to be questioned.