Author :
Abstract
Literatür incelemeleri ve mevcut uygulamalara bakıldığında, değişik türdeki okullarda okul yöneticilerinden kaynaklanan bazı etik dışı uygulamalarla karşılaşılmaktadır. Okullarda daha verimli bir çalışma ortamının sağlanarak okul ikliminin iyileştirilmesi, olumlu okul kültürünün gelişmesine katkı sağlanması ve böylece okulun başarısının arttırılmasında, okul yöneticilerinin etik dışı uygulamalarının belirlenmesi ve çözümüne yönelik öneriler geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, öğretmen ve yönetici görüşlerine göre okul yöneticilerinin öğretmenler, öğrenciler, veliler ve okul personeline yönelik etik dışı uygulamalarının neler olduğunu belirlemek ve etik dışı uygulamalarının önlenmesine yönelik uygulanabilir öneriler geliştirebilmektir. Araştırmanın verileri, altı açık uçlu sorudan oluşan görüşme formu yardımı ile İstanbul’da değişik üniversitelerde “eğitim yönetimi ve denetimi” yüksek lisans programına devam eden 16 öğretmen, 4 okul müdürü ve 10 müdür yardımcısı ile yapılan yüz yüze görüşmelerden elde edilerek nitel araştırma yöntemleri ile incelenmiş ve içerik analizi yardımı ile değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, okul yöneticileri öğretmenler, öğrenciler, veliler ve okul personeline yönelik olarak değişik türde etik dışı uygulamalarda bulunmaktadır. Okul yöneticilerinin etik dışı uygulamalarının önlenebilmesi için yasal ve pedagojik düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır.
Keywords
Abstract
Literature and current practices reveal that there is a number of unethical practice caused by school principals in different types of schools. Improving the work environment in schools, contributing to a positive school culture and enhancing the school success require determination of school principles’ unethical practice and developing suggestions for solution. The aim of this research is to determine school principals’ unethical practice towards students, parents and school staff according to the perception of teachers and administrators. This research also aims to develop applicable suggestions in order to prevent school principles’ unethical practice. Research data were gathered via a six open-ended questions asked in interviews to 16 teachers, 4 school principals and 10 assistant principals who were in “education management and supervision” graduate program in different universities in Istanbul. The data were analyzed with qualitative research methods and evaluated using content analysis. Results showed that school principals demonstrated unethical practice towards teachers, students, parents and school staff. Legal and pedagogical regulations are required in order to prevent school principals’ unethical practice.
Keywords
- Aydın, İ. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Aydın, İ. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Başaran, İ.E. (1989). Yönetim. Ankara: Gül Yayınevi.
- Berkman, Ü. (1983). Az gelişmiş ülkelerde kamu yönetiminde yolsuzluk ve rüşvet. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, Yayın No: 203.
- Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara. Pegem Yayınları, No:9.
- Boydak Özan, M., Polat, H., Gündüzalp, S. ve Yaraş, Z. (2017). Etik kodlara ilişkin okulyöneticilerinin görüşleri ve etik kod önerileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.27(1), 43- 52.
- Cemaloğlu, N. ve Ertürk, A. (2008). Öğretmen ve okul müdürlerinin maruz kaldıkları yıldırmanın yönü. Bilig. Yaz/2008, 46, 67-86.
- Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A.Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ileöğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37 (165). Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. İstanbul: Engin Yayıncılık.
- Çetin, S.K. ve Demirkasımoğlu, N. (2015). Öğretmen ve yöneticilerin etik ve etik dışı davranışlarının basına yansımaları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi. Bahar, 2015, 34, 95-110.
- Çetin, M. ve Özcan, K. (2004). Okul yöneticilerinin etik davranışlarının öğretmenlerin iş doyumuna etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. Sayı: 20, 21-38.
- Dağlı, A. ve Hamitoğlu, H. (2014). Ortaokul müdür ve öğretmenlerinin algılarına göre ortaokul müdürlerinin meslekî etik davranışları. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi.3(6).1-17.
- Duke, L. (1998). School leadership and ınstructional ımprovement. London: Random House.
- Erdoğan, Ç. (2012). İlköğretim Okul müdürlerinin davranışlarının etik ilkelere uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi. Mayıs 2012. 20 (2), 503-518.
- Forester, M. & Davis, T. (2001). American counciling association moral principles. Retrieved, January, 2002, Web: http//www.aca.org/ principles/htm(24.07.2014).
- Gözütok, D. (1993). Okulda dayak. Ankara: Dizgi Yayınları, 102-104.
- Güçlüol, K. (1985). Eğitim yönetiminde karar ve örnek olaylar. Ankara: Kadıoğlu Matbaası
- Haynes, N. M. & Emmons, C., & Ben-Avie, M. (1997). School climate as a factor in studentadjustment and achievement. Journal of Educational and Psychological Consultation, 8 (3), 321- 329.
- Hoel, H., & Faragher, B., & Cooper, C. L. (2004). Bullying is detrimental to health, but all bullyingbehaviours are not necessarily equally damaging. British Journal of Guidance and Counselling, 32 (3), 367–387.
- Karslı, M.D. (2004). Yönetsel etkililik. Ankara: PEGEM A Yayıncılık. Kaya, Y.K. (1986). Eğitim yönetimi. Ankara: Bilim Yayınları.
- Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve toplumsal şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar.
- Lee, J. (2000). Code of ethics for minnessota teachers and administrators. Retrieved, May, 2002, Web, www.scea.today.com/ resources.code.pdf/(21.05.2015).
- Miles, M. B., & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London, UK: Sage.
- Okçu, V. (2014). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 20, (4), 501-524.
- Özdevecioğlu, M. ve Aksoy, M. S. (2005). Organizasyonlarda sabotaj: Türleri, amaçları, hedefleri ve yönetimi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.6 (1), 95-109.
- Pehlivan, İ. (2001). Yönetsel, meslekî ve örgütsel etik. Pegem A Yayınevi, Ankara. Pehlivan, İ. (1998). Örgütsel ve yönetsel etik. Pegem Yayınları, Ankara.
- Pehlivan Aydın, İ. (2002). Amerika Birleşik Devletleri’nde eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi veyönetici geliştirme akademisi. 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, 16-17 Mayıs 2002.
- Pieper, A. (1999). Etiğe giriş. (Çev.Veysel Atayman - Gönül Sezer), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Sökmen, A. ve S. Tarakçıoğlu. (2013). Meslekî etik. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Steınberg, S. S. ve Austern, D. T. (1996). Hükümet ahlâk ve yöneticiler. (Çev. Tugay Ergun), TODAİE, Ankara.
- Şimşek, Y. ve Altınkurt, Y. (2009). Okul müdürlerinin etik liderlik uygulamalarına ilişkin öğretmengörüşleri. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi. 1-3 Mayıs 2009, Çanakkale /Türkiye.
- Teddlie, C. ve Tashakkori, A. (2015). Karma yöntem araştırmalarının temelleri. (Çev. Yüksel Dede ve Selçuk Beşir Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Tierney, E.P. (1997). İş ahlâkı. (Çev. Günhan Günay), İstanbul: Rota Yayınları
- Toker, A. T. (2006). İşyerinde yıldırma: Özel ve resmî ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticileriüzerinde yapılan bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Turhan, M. (2007). Genel ve mesleki lise yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardakisosyal adalet üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- TÜSİAD. (2009). Dünyada ve Türkiye’de iş etiği ve etik yönetimi. TÜSİAD, İstanbul.Uğurlu, C.T. ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etikliderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.41, 434-448.
- Yalçın, S. (2017). Öğretmenlerin algılarına göre istenmeyen okul yöneticisi davranışları. EKEV Akademi Dergisi.21 (69).105-116.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
