ORTAOKULA DEVAM EDEN ÇOCUKLARIN SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ İLE AKRAN ZORBALIĞI DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
ÖZET Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencileri arasında akran zorbalığı gösterme ve akran zorbalığına maruz kalma sıklığı ile sosyodemografik özellikleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın örneklemini İstanbul ili Üsküdar, Ümraniye ve Kadıköy ilçelerindeki rastgele seçilen 5 devlet ortaokulu öğrencileri oluşturmuştur. Araştırma 6, 7 ve 8. sınıfa devam eden 937 (434’ü kız, 503’ü erkek) ortaokul öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öğrencilerin akran zorbalığı gösterme ve akran zorbalığına maruz kalma sıklığının belirlenmesi için “Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu” (Ayas ve Pişkin, 2015) kullanılmıştır. Sosyodemografik özelliklerinin belirlenmesi için araştırmacı tarafından hazırlanan “Sosyodemografik Form” kullanılmıştır. Amaca yönelik analizler sonucunda, akran zorbalığı gösterme sıklığı yaş, başarı, psikiyatrik tanı ve tedavi, düzenli sosyal aktivite, anne-babanın hayatta olması ve sınıf seviyesine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermiştir. Akran zorbalığına maruz kalma sıklığı ise yaş, başarı, psikiyatrik tanı ve tedavi, psikolojik destek, düzenli sosyal aktivite ve sınıf düzeyine göre istatiksel olarak anlamlı farklılık göstermiştir. Elde edilen bulgular ilgili literatür çerçevesinde tartışılmıştır.
Keywords
Abstract
ABSTRACT The aim of this research is to examine the relationship between the prevalence of peer bullying and peer victimization and sociodemographic attributes among secondary school students. The sample of the study consisted of 5 randomly selected state secondary school students in Üsküdar, Ümraniye and Kadıköy districts of İstanbul. The study was carried out on 937 (434 female, 503 male) secondary school students attending 6th, 7th and 8th grade. In the research, “Peer Bullying Scale Adolescent Form” (Ayas and Pişkin, 2015) was used to determine the prevalence of peer bullying and peer victimization. Sociodemographic Form prepared by the researcher was used to determine the sociodemographic characteristics. As a result of the goal-directed analyzes, the prevalence of peer bullying has differed from statistically significantly according to age, success, psychiatric diagnosis and treatment, regular social activity, parents’ survival and class level. The findings were discussed within the framework of the relevant literature.
Keywords
- Andreou, E. (2000). Bully/victim problems and their association with psychological constructs in 8-
- Andreou, E. (2000). Bully/victim problems and their association with psychological constructs in 8- to 12 year-old Greek schoolchildren. Aggressive Behavior, 26, 49-56
- Aral N., Gürsoy, F., Bütün Ayhan, A. & Aydoğan, Y. (2004). Annesi Çalışan ve ÇalışmayanÇocukların Bağımlılık Eğilimlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 26, 62-71.
- Atalay, A. (2010). Akran Zorbalığı Gösterme ve Akran Zorbalığına Maruz Kalmanın Cinsiyet, Yaş,Sosyoekonomik Düzey, Anne-Baba Tutumları, Arkadaşlık İlişkileri ve Benlik Saygısı İle İlişkisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
- Austin, S. & Joseph, S. (1996). Assessment of bully/victim problems in 8 to 11 year olds. British Journal Of Educational Psychology, 66, 447-456.
- Ayas, T.,& Pişkin, M.(2015).Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu. Akademik Bakış Dergisi, 50, 316-324.
- Baldry, A. C. ve Farrington, P. D. (2000). Bullies and delinquents: Personal characteristics and parental styles. Journal of Community and Applied Psychology, 10, 17–31.
- Baldry, A.C. (2003). Bullying in schools and exposure to domestic violence. Child Abuse and Neglect, 27: 713–732.
- Besag, V. (1995). Bullies and victims in schools, Philadelphia: Open University Press
- Björkqvist K., Lagerspetz, K. M. J. & Kaukiainen, A. (1992). Do girls manipulate and boys fight?Developmental trends regarding direct and indirect aggression. Aggressive Behavior, 18, 117-127.
- Björkpvist K. & Österman K. (1999). The nature of school bullying: across national perspective. London and New York: Routhledge.
- Boulton, M. J. & Underwood, K. (1992). Bully/victim problems among middle school children. British Journal of Educational Psychology, 62, 73-87.
- Crick, N. R. & Grotpeter, J.K. (1995). Relational aggression, gender, and social-psychological adjustment. Child Development, 66, 710-722.
- Dölek, N. (2002). Öğrencilerde zorbaca davranışların araştırılması ve bir önleyici program modeli.Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
- Glover, D., Gough, G., Johnson, M., ve Cartwright, N. (2000). Bullying in 25 secondary schools: Incidence, impact and intervention. Educational Research, 42(2), 141–156.
- Gültekin, Z., & Sayıl, M.(2005).Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme Çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 8(15), 47-61.
- Hoover, J.H., Oliver, R.L., & Thomson, K.A. (1993). Perceived victimization by school bullies. New research and future direction. Journal of Humanistic Education and Development, 32, 76-84.
- Juvonen, J., Nishina, A. & Graham, S. (2000). Peer harassment, psychological adjustment, and school functioning in early adolescence. Journal of Educational Psychology, 92, 349-359.
- Juvonen, J. & Graham, S. (2004). Research based interventions on bullying. In Sanders, C. E. & Phye, G. D. (Ed.). Bullying implications for the classroom. Elsevier Academic Pres. USA.
- Kandemir, M. (2006). İlköğretimde algılanan sınıf içi empatik atmosfer ile benlik algısı arasındakietkileşimin akran zorbalığı ile ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kandemir, M., Palancı, M., Kurt, T., ve Çakır, O., (2008). Relation of the interaction between theself-esteem of elementary students and their prosocial behaviors with peer bullying. International Conference On Educational Sciences 2008 ( ICES’08), Cilt 2, (pp. 1089-1094).
- Karataş, H. ve Öztürk, C. (2009). Sosyal bilişsel teori ile zorbalığa yaklaşım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(2): 61-74.
- Kartal, H. (2008). Bullying prevalence among elementary students. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 207-217.
- Kochenderfer-Ladd, B. & Skinner, K. (2002). Children’s coping strategies: Moderators of the effects of peer victimization? Developmental Psychology, 38, 267- 278.
- Koç, Z. (2006). Lise Öğrencilerinin Zorbalık Düzeylerinin Yordanması. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- Mynard, H. and Joseph, S. (2000). Development of the multidimentional peer victimization scale. Aggressive Behavior, 26(2), 169-178.
- Nabuzoka, D. (2003). Experiences of bullying-reated behaviors by english and zambian pupils: A comparaive study. Educational Research, 45(1), 95-109
- Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Oxford: Blackwell Publishers.
- Pekel-Uludağlı ve N., Uçanok, Z. (2005). Akran Zorbalığı gruplarında yalnızlık ve akademik başarıile sosyometrik statüye göre zorba/kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Dergisi, 20(56), 77-92.
- Pellegrini, A. D., Bartini, M. & Brooks, F. (1999). School bullies, victims, and aggressive victims:Factors relating to group affiliation and victimization in early adolescence. Journal of Educational Psychology, 91, 216-224.
- Pellegrini, A. D. ve Long, J. D. (2002). A Longitudinal Study Of Bullying, Dominance, AndVictimization During The Transition From Primary School Through Middle School. British Journal of Developmental Psychology, 20, 259-280.
- Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2) 531–562
- Rican, P., Klicperova, M., & Koucka, T. (1993). Families of bullies and their victims: A children’s view. Studia Psychologica.
- Rigby, K., Cox, I., & Black, G. (1997). Cooperativeness and bully/victim problems among Australian school children. The Journal of Social Psychology, 137, 357-368.
- Rolland E. & Galloway D. (2002). Classrom infulences on bullying. Centre for Behavioral Research, 44, 299-300.
- Salmon, G., James, A., & Smith, D. M. (1998). Bullying in schools: Self reported anxiety, depression, and self-esteem in secondary school children. British Medical Journal, 317, 924-925.
- Schwartz, D., Chang, L. & Farver, J.M. (2001). Correlates of victimization in Chinese children’s peer groups. Developmental Psychology, 37, 520-532.
- Seals, D. ve Young, J. (2003). Bullying and victimization: Prevalence and relationship to gender, grade level, ethnicity, self-esteem, and depression. Adolescence, 38(152), 735-748.
- Sutton, J. & Smith, P.K. (1999). Bullying as a group process: An adaptation of the participant role approach. Aggressive Behavior, 25, 97-111.
- Ünaldı, E. (2017). Anne Babası Boşanmış Çocuklarda Algılanan Anne Baba Tutumlarının AkranZorbalığı Davranışı İle İlişkisi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
