Author :
Abstract
Edebiyat; harici âlemi, insana ve insanlığa dair unsurları kurgu vasıtasıyla ortaya koyar. Genelde sanat, özelde ise edebiyat dış dünyayı kendini gerçekleştirme sürecinin bir malzemesi olarak ele alır. Edebi eserlerde ifade edilenler, gerçekte yaşanmış olsalar bile son tahlilde kurgu değirmeninden geçip yepyeni bir gerçeklik düzlemine oturtulmuşlardır. Şöyle ki sanat erbabı harici âlemi bire bir yansıtmaz, nesnel dünyadan elde ettiği algıları bilincinin havanında döver, bilinçaltının çağrışımlarıyla yoğurur ve yeniden düzenleyerek aktarır. Bu durum, sanatçının nesnel dünyadan kopması anlamına gelmez, konusunu nesnel gerçeklikten alan kurmacanın gerçekliğin bütünüyle dışına çıkması söz konusu değildir. Sanat, bir bakıma gerçeğin yorum süzgecinden geçerek anlatılması hadisesidir. Sanatçı kendi gerçekliğinden hareket ederek yapıtlarını oluştururken nesnel gerçekliği edebiyatın normları çerçevesinde yapıtına yansıtır. Yani sanatçı nesnel gerçekliği yeni bir gerçeklik düzlemine taşır. Böylece edebi gerçeklik dediğimiz kavram ortaya çıkar. Edebiyatın sanatla olan kopmaz bütünlüğünü göz önüne aldığımızda, edebi gerçekliğin estetik bir gerçeklik olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Edebiyatta gerçekliği şiirde, nesirde ve tiyatroda incelediğimizde her bir türün gerçeklik boyutunun farklı olmasına rağmen dayandıkları çıkış noktalarının nesnel dünya olduğunu görürüz. Bir bakıma edebiyat; gerçekliği değiştirip, dönüştürüp, yorumlayıp yeniden yaratmaktadır. Her edebi akımın gerçeğe bakış tarzları birbirinden farklıdır. Kimisi gözlemledikleriyle gerçeği kavramaya çalışırken; kimisi nesnel dünyanın ötesinde gerçeği aramaktadır. Doküman analizi yönteminin kullanıldığı çalışmamızda gerçeklik kavramının somut bir zeminde algılanması ve gerçekliğin edebiyat sahasına yansımalarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Literature puts forth external world, the factors about humanity and human by means of fiction. Generally art, privately literature hadles the outer world as a material of realization itself period. Expressed things in literary works has been seated on a brand-new reality plane even they have been lived in reality passed from editing mile in last assay. That is, art worker does not reflect external world the same, beats perception that he gets from subjective world in consciousness muller, kneads them with connotation of subconscious and transfers rearranging them. This situation does not mean the breaking of the artist from real world, it is not in question that the fictioner, taking his subject from subjective reality, gets out the reality completely. Art is the event of telling reality filtering from comment period in a way. Artist reflects the subjective reality in the frame of literature norms while creating his works moving from his reality. That is, artist carries subjective reality to a new reality plane. So the term called literary reality comes up. We can easily say that literary reality is an aesthetic reality considering the inseparaply integrity of literatüre with art. We see that the exit points they withstand are subjective world even reality extent of each type is different when we examine the literature reality in poetry, prose and theatre. In a way literature is recreating the reality after changing, converting, commenting it. Each literary trend has different views about reality. While some try to clutch the reality by their observation; some look for it beyond subjective world. In our study in which document analyzing method was used, it is aimed that the reality concept is perceived on a concrete ground and the reflection of reality in lterature field is determined.
Keywords
- Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay., Ankara.
- Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay., Ankara.
- Benedettı ,J. (1998). Stanislavski And The Actor, Routledge/Theatre Arts Books, NewYork. Çetişli, İ. (2014). Batı Edebiyatında Edebî Akımlar, Akçağ Yayınları, Ankara.
- Çıkla, S. (2010). “Romanda Kurmaca ve Gerçeklik”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi, Yıl:6, Sayı:65,66,67, ss. 104-123, Ankara.
- Eagleton, T. (2012). Edebiyat Olayı (Çev. Başak Yüce), Sel Yay., İstanbul.
- Ecevit, Y. (2016). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Edman, I. (1977). Sanat ve İnsan / Estetiğe Giriş, (Çev. Turhan Oğuzkan), İnkılap ve Aka Kitabevi, İstanbul. Emre, İ. (2012). Edebiyat Bilimi, Anı Yayınları, Ankara.
- Göktürk, A. (2000). Okuma Uğraşı, Yapı Kredi Yay.,İstanbul.İnce, Ö. (2011). Şiir ve Gerçeklik, İmge Kitabevi, Ankara.
- Jakopson, R. (1995). "Sanatta Gerçekçilik Üstüne", Yazın Kuramı, Derleyen: Tzvetan Todorov, (çev. RİFAT, Mehmet – RİFAT, Sema) Yapı Kredi Yay., İstanbul.
- Kantarcıoğlu, S. (1993). Edebiyat Akımları ve Temel Metinler. Gazi Üniversitesi Yay., Ankara. Karataş, Turan: Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü: Sütun Yay. İst.,2011.
- Kundera, M. (1989). Roman Sanatı, (Çev. İsmail Yergüz), Afa Yay. İstanbul.
- Llosa, M. V. (2014). Genç Bir Romancıya Mektuplar, (Çev. Emrah İmre), Can Yay., İstanbul. Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, Cem Yayınları, İstanbul.
- Richards, I. A., Ogden, C. K. (1955). The Meaning of Meaning, Routledge and Kegan Paul, Londra. Sağlık, Ş. (2010). Popüler Roman Estetik Roman, Akçağ Yayınları, Ankara.
- Sarıbay, A. Y. (1995). Postmodernite, Sivil Toplum ve İslam, İletişim Yay. İstanbul.
- Schopenhauer, A. (1997). Aşkın Metafiziği: (Çev. Selahattin Hilav), Sosyal Yayınları, İstanbul. Şener, S. (2012). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Tolstoy, L. N. (2004). Sanat Nedir?, (Çev. A. Baran Dural ), Bilge Karınca Yay., İst. Tunalı, İ. (2013). Estetik, 15. bs., Remzi Kitabevi, İstanbul.
- Yetkin, S. K. (1978). Edebiyat Üzerine Denemeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Ankara. Wager, W. (1967). The Playwrights Speak, Delta, New York.
- Yazıcı, O. O. (1995). “Her İnsan Bir Roman” Türk Edebiyatı, Ocak, Sayı: 135.
- Yücel, T. (1999). "Öykü ve Gerçeklik", Öykücünün Kitabı, Varlık Yay., İstanbul.
