ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNDE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYİ, ÜSTBİLİŞ SORUNLARI VE DÜŞÜNCE EYLEM KAYNAŞMASI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırmanın temel amacı ortaokul öğrencilerinde sürekli kaygı düzeyi, üstbiliş sorunları ve düşünce eylem kaynaşması ilişkisinin açıklanmasıdır. Araştırmanın örneklem grubuna İstanbul ilinde bulunan üç ortaokuldan 10-14 yaş aralığında 761 ergen (%48,6 kız, n=370; %51,4 erkek, n=391) dahil edilmiştir. Katılımcılara sosyodemografik bilgi formu, çocuklar için sürekli kaygı envanteri (SKE-Ç), üstbiliş ölçeği çocuk ve ergen formu (ÜBÖ-ÇE) ve çocuklar için düşünce eylem kaynaşması ölçeği (DEK-Ç) uygulanmıştır. Ölçekler arası korelasyonların tespiti için pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı analizi yapılmıştır. Cinsiyete göre ölçek puanlarının farklılaşma durumu bağımsız gruplar t testi ile analiz edilmiştir. ÜBÖ-ÇE alt faktör puanları, DEK-Ç ve yaş değişkeninin sürekli kaygı düzeyi üzerindeki öngörücü etkisi çok değişkenli doğrusal regresyon analizi ile belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda Kızların SKE-Ç puan ortalamalarının erkeklere göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır. SKE-Ç toplam puanlarının; ÜBÖ-ÇE toplam, ÜBÖ-ÇE alt faktör puanları ve DEK-Ç toplam puanları ile pozitif yönde anlamlı ölçüde korelasyon gösterdiği tespit edilmiştir. ÜBÖ-ÇE alt faktör 1, faktör 2, faktör 3, DEK-Ç puanları ve yaş değişkeninin SKE-Ç puanlarını anlamlı düzeyde öngördüğü saptanmıştır. Üstbiliş sorunları ve düşünce eylem kaynaşmasının ele alınmasının kaygı bozukluklarının tedavisine yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The main purpose of this study is to explain the relationship between trait anxiety level, metacognition problems and thought action fusion in middle school students. The sample group of the study included 761 adolescents (48.6% female, n = 370; 51.4% male, n = 391) between the ages of 10-14 from three middle schools in Istanbul. Sociodemographic data form, trait anxiety level inventory for children, metacognitions questionnaire for children (MCQ-C) and thought-action fusion-child version (TAFIC) were applied to the participants. Pearson product moment corelation test was performed to determine correlations between scales. The differentiation status of scale scores according to gender was analyzed with independent sample t test. The predictive effect of MCQ-C sub-factor scores, TAFIC and age on trait anxiety level was determined by multivariate linear regression analysis. Trait anxiety levels scores were higher in females compared to males. Trait anxiety levels scores were positively correlated with MCQ-C total scores, MCQ-C sub-factor scores and TAFIC total scores, significantly. MCQ-C sub-factor 1, factor 2, factor 3, TAFIC scores and age predict trait anxiety level, significantly. It is thought if metacognition problems and thought action fusion are handled helps to treat anxiety disorder.
Keywords
- Abramowitz, J.S.; Whiteside, S. & Lynam, D. (2003). “Is Thought-Action Fusion Specific to
- Abramowitz, J.S.; Whiteside, S. & Lynam, D. (2003). “Is Thought-Action Fusion Specific toObsessive-Compulsive Disorder?: A Mediating Role of Negative Affect”, Behav Res Ther, 41: 1069-Akdemir, D. & Ünal, F. (2010). “Ergenlerde Anksiyete Bozuklukları ve Sağaltımı”, Türkiye Klinikleri J-Psychiatry-Special Topics, 3(4): 39-47.
- Bacow, T.L.; Pincus, D.B., Ehrenreich, J.T. & Brody, L.R. (2009). “The MetacognitionsQuestionnaire For Children: Development and Validation in A Clinical Sample of Children and Adolescents With Anxiety Disorders”, J Anxiety Disord, 23: 727–36.
- Bal, U. (2010). “Anksiyete Bozukluklarında Cinsiyete Göre Semptom Farklılıkları”, Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Adana.
- Cartwright-Hatton, S. & Wells, A. (1997). “Beliefs About Worry and Instrusions: The Meta- Cognitions Questionnaire and its Correlates”, J Anxiety Disord, 11: 279-296.
- Crick, F. (2000). Şaşırtan Varsayım (Çev. Sabit Say), TÜBİTAK Yayınları, Ankara.
- Çiftçi, Ş. & Kuru, T. (2013). “Obsesif Kompulsif Bozuklukta Düşünce Eylem Kaynaşması.”, Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2: 138-146.
- Çuhadaroğlu, F. (2000). “Ergenlik Döneminde Psikolojik Gelişimin Özellikleri”, Katkı Pediatri Dergisi Adölesan Sayısı, 21(6): 863-868.
- Demiriz, S. & Ulutaş, İ. (2003). “9-12 Yaş Çocuklarının Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Ege Eğitim Dergisi, 1(3): 1-9.
- Dowdy, B.B. & Kliewer, W. (1998). “Dating, Parent-Adolescent Conflict, and Behavioral Autonomy”, Journal of Youth and Adolescence, 27(4): 473-492.
- Evans, D.W.; Hersperger, C. & Capaldi, P.A. (2011). “Thought-Action Fusion in Childhood:Measurement, Development and Association with Anxiety, Rituals and Other Compulsive-like Behaviors”, Child Psychiatry Human Dev, 42, 12-23.
- Fisher, P.L. & Wells, A. (2005) “Experimental Modification of Beliefs in Obsessive–Compulsive Disorder: A Test of The Metacognitive Model”, Behav Res Ther, 43: 821–29.
- Holeva V.; Tarrier, N.T. & Wells, A. (2001). “Prevalence and Predictors of Acute Stres Disorder andPTSD Following Road Traffic Accidents: Thought Control Strategies and Social Support”, Behav Ther, 32: 65–83.
- Irak, M. (2012). “Üstbiliş Ölçeği Çocuk ve Ergen Formunun Türkçe Standardizasyonu, Kaygı ve Obsesif Kompülsif Belirtilerle İlişkisi”, Türk Psikiyatri Dergisi, 23(1): 47-54.
- Işık, E. (1996). Nevrozlar, Kent Matbaası, Ankara.
- Karakaya, E. & Öztop, D.B. (2013). “Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi”, Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2(1): 10-24.
- Köknel, Ö. (1985). Kaygıdan Mutluluğa Kişilik, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
- Muris, P.; Meesters, C., Rassin, E., Merckelbach, H. & Campbell, J. (2001). “Thought-Action Fusion and Anxiety Disorders Symptoms in Normal Adolescents”, Behav Res Ther, 39: 843-852.
- Muris, P. (2002). “Relationships Between Self-Efficacy and Symptoms of Anxiety Disorders andDepression in A Normal Adolescent Sample”, Personality and Individual Differences, 32(2): 337-Ollendick, T.H.; Matson, J.L. & Helsel, W.J. (1985). “Fears in Children and Adolescents: Normative Data”, Behavior Research and Therapy, 13: 465-467.
- Öner, N. & Le Compte, A. (1983). Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı, Boğaziçi Üniversitesi Yayını, İstanbul.
- Özer, K. (2002). Kaygı, Sistem Yayınevi, İstanbul.
- Özusta, H.Ş. (1993). “Çocuklar İçin Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri Uyarlama, Geçerlik veGüvenirlik Çalışması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Özusta, H.Ş. (1995). “Çocuklar İçin Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Türk Psikoloji Dergisi, 10(34): 32-44.
- Papay, J.P. & Spielberger, C.D. (1986). “Assessment of Anxiety and Achievement in Kindergarten and First and Second Grade Children”, Journal of Abnormal Child Psychology, 14(2): 279-286.
- Piri, S. & Kabakçı, E. (2007). “Düşünce-Eylem Kaynaşması, Yükleme Biçimleri, Depresif veObsesif-Kompulsif Belirtiler Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Türk Psikiyatri Dergisi, 18(3): 197-Reynolds, C.R. & Richmond, B. (1978). “What I Think and Feel: Received Measure of Children’s Manifest Anxiety”, Journal of Abnormal Child Psycholog, 6: 271-280.
- Saatçioğlu, Ö. (2001). “Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi ve Yeni Yaklaşımlar”, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 11(1): 60-77.
- Smith, K.E. & Hudson, J.L. (2013). “Metacognitive Beliefs and Processes in Clinical Anxiety in Children”, J Clin Child Adolesc Psychol, 42(5): 590-602.
- Spielberger, C.S.; Gorsuch, R.L. & Lushene, R.E. (1970). "Manual For The State Trait Anxiety Inventory”, Palo Alto, CA. Consulting Psychologists Press.
- Tarakcioglu, M.C.; Boysan, M., Caliskan, Y., Demirel, O.F., Cakin-Memik, N. & Kadak, M.T.(2020). “Psychometric Properties of The Turkish Version of The Thought-Action Fusion-ChildVersion (TAFIC)”, Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 30(1): 64-70. DOI: 10.5455/PCP.20200212074140
- Tosun, A. & Irak, M. (2008). “Üstbiliş Ölçeği-30’un Türkçe Uyarlaması, Geçerliği, Güvenirliği, Kaygı ve Obsesif-Kompülsif Belirtilerle İlişkisi”, Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1): 67-80.
- Uzal-Özğül, G. (2017). “İstanbul İlinde Öğrenim Gören 15-17 Yaş Aralığındaki Bir Grup LiseÖğrencisinin Aleksitimi, Ruhsal ve Davranışsal Sorunlar ile Üst Biliş Özellikleri Arasındaki İlişkininİncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Wells, A. (2005). “The Metacognitive Model of GAD: Assessment of Meta-Worry and Relationship with DSM-IV Generalized Anxiety Disorder”, Cognit Ther Res, 29: 107–21.
- Yavuz, M.; Akdeniz, B., Akyol, A., Kurt, H. Ç., Bilgis, C., Çolak, A., Akbay, D., Ekiz, B. & Kadak,M. T. (2020). “Ergen Yaş Grubunda Aleksitimi ve Sürekli Kaygı Düzeyi İlişkisinde Düşünce Eylem Kaynaşmasının Aracı Rolünün İncelenmesi”, Klinik Psikiyatri Dergisi, 23: 326-332.
