OKUL YÖNETİCİLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM STRATEJİLERİ İLE MİZAH TARZLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı; okul yöneticilerinin çatışma yönetim stratejileri ile mizah tarzlarını kullanmaları arasındaki ilişkinin saptanmasıdır. Araştırmada öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin çatışma yönetim stratejileri ve buna bağlı olarak yararlandıkları mizah tarzları belirlenmiş ve çatışma yönetimi ile mizah tarzları ilişkisi saptanmaya çalışılmıştır. Araştırma ilişkisel araştırma modelindedir. Araştırmanın evreni, 2020- 2021 eğitim öğretim yılı birinci döneminde İstanbul ili Bahçelievler ilçesinde bulunan ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırma örneklemini tesadüfî örneklem yöntemiyle seçilen toplam 615 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde “Çatışma Yönetimi Stratejileri Ölçeği” ve “Mizah Tarzları Ölçeği”nden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin çatışma yönetimi sürecinde en sık uyma uzlaşma stratejisini, en az ise hükmetme ve kaçınma stratejilerini kullandıkları belirlenmiştir. Mizah tarzlarına ilişkin sonuçlara bakıldığında okul yöneticilerinin en sık onaylayıcı mizah tarzını, en az ise alaycı, reddedici ve mizahi olmayan mizah tarzlarından yararlanmayı tercih ettikleri tespit edilmiştir. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin yönetsel anlamda karşı karşıya kaldıkları çatışmalarda mizahı yapıcı nitelikte kullandıkları takdirde çatışmaların kurum lehine sonuçlandırılabileceğini ortaya koymaktadır. Okul yöneticilerinin okullarda yaratabilecekleri olumlu mizah iklimi ile çatışma yönetimi stratejileri ve yöneticilerin mizah tarzları arasında genel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Okul yöneticilerinin mizah tarzlarının, çatışma yönetiminde tercih ettikleri stratejiyi olumlu etkilemesi yöneticilerin çatışma yönetim stratejilerini anlamlı bir seviyede yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Objective of this research is determining the relation between conflict management strategies and using humor styles of school administrators. In the research, according to perceptions of teachers, conflict management strategies of school administrators have been specified with regards correspondingly humor styles they benefit, furthermore the relation of conflict management and humor styles have been intended to be determined. The research is correlational research. Population comprises of the primary, secondary, and high school teachers situated in İstanbul province, district of Bahçelievler, in the first term of 2020-2021 academic year. Research sample is constituted of 615 teachers in total chosen by random sampling method. In acquiring research data, “Scale of Conflict Management Strategies” and “Scale of Humor Styles” are benefited. In result of the research, it is specified that in process of conflict management school administrators mostly use compliance- reconciliation strategy and least they use domination and avoidance strategies. When the results examined related to humor styles it is determined that school administrators mostly prefer to benefit from confirmative humor style and least they prefer acrimonious, repudiate and nonhumorous humor styles. This situation propounds that when the school administrators use humor in a positive qualification in case they dispute executively with teachers, the conflicts may be concluded for the benefit of the institution. It is specified that with the positive humor climate which school administrators can create at schools, there is a generally meaningful relation between conflict management strategies and humor styles of administrators. Humor styles of school administrators affect the strategy they prefer for the conflict management positively. By taking into consideration this, it is concluded that school administrators predict conflict management strategies at a meaningful level.
Keywords
- Açıkalın, A., Şişman, M. ve Turan, S. (2007). Bir İnsan Olarak Okul Müdürü. Ankara: Pegem Akademi.
- Açıkalın, A., Şişman, M. ve Turan, S. (2007). Bir İnsan Olarak Okul Müdürü. Ankara: Pegem Akademi.
- Akar, A. (2006). İlköğretim okullarında öğretmen algılarına göre yöneticilerin yöneticilik becerilerinin örgütiklimine katkısı (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim BilimleriEnstitüsü, Ankara.Akyol Eroğlu, M. (2016). Okul yöneticilerinin mizah tarzları ile öğretmenleri güdüleme düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
- Alpar, R. (2014). Spor Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik- Güvenirlik (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Arslantaş H. İ., Özkan, M. (2012). Okul Müdürlerinin Çatışma Çözmede YapıcıYıkıcı Olmaları ile Öğretim Liderliği Arasındaki İlişki, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34.
- Aydın, A. (2005). Hemşirelik ve Mizah. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1), 1-5.Bayar, A. (2015). Bir Örgüt Olarak Okulda Meydana Gelen Çatışma Nedenleri ve Çözüm Yollarına Yönelik Okul Müdürlerinin Görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 130-141.
- Başaran, İ. E. (2008). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
- Bilgin, A. (2008). Okullarda Şiddeti Önlemede Bir Yöntem Çatışma Çözme. Bursa: Ezgi Kitabevi.
- Boyraz, S. (2015), Öğretmenlerin çatışma yönetim stratejileri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkininincelenmesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
- Cann, A., Watson, A. J. ve Bridgewater, E.A. (2014). Assessing humor at work: The humor climate questionnaire. Humor, 27 (2), 307-323.
- Cemaloğlu, N., Recepoğlu, E., Şahin, F., Daşçı, E., & Köktürk, O. (2012). Mizah Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4): 694-716.
- Çelik, K., Tosun, A. (2019). Okul Yöneticilerinin Çatışma Yönetim Stilleri ile Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişki. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1): 99-121.
- Demirkaya, Y. (2012), Okul müdürlerinin çatışma yönetimi stratejileri ve iletişim tarzlarına yönelik öğretmen algıları. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
- Deniz, A. (2004). Eğitim Yöneticilerine Öneriler. İstanbul: Zambak Yayınları.
- Dinç, Ü. G. (2018). İlkokul yöneticilerinin mizah tarzları ile öğretmenlerin stres yaşama düzeyleri arasındaki ilişki ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Dinç, Ü. G., & Cemaloğlu, N. (2018). İlkokul Yöneticilerinin Mizah Kullanma Tarzları ile ÖğretmenlerinStres Yaşama Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, 27.ICES- UEBK Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, 2018, 1-38.
- Duysak, S., & Uslu, T. (2016). Okulda Görev Yapan Müdür ve Öğretmenlerin Bireysel Nitelikleri ileÇatışmaları İdare Etme Yöntemleri Arasındaki İlişkiler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2): 57-75.
- Erdoğan, İ. (2008). Eğitim ve Okul Yönetimi. İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
- EYTEPE (2021). “Çatışmayı Nasıl Yönetiriz? (Evde, İşte, Okulda). Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi.” http://eytepe.com/2016/02/21/catisma-yonetim-stratejileri/
- Fındıklı, E. B. (2013). Okul yöneticilerinin mizah tarzları ile yaşam doyumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- George, D. and Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. Boston: Pearson Ltd.
- Günbayı, İ., & Karahan, İ., (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Kurum İçi Çatışmaları Yönetim Biçemleri. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 209-230.
- Güney, F., (2009), Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Hoffman, M. (2007). Does sense of humor moderate the relationship between leardership style and conflictmanagement style. Unpublished Dissertation of Doctor of Philosophy. The Garaduate College at the University of Nebraska, Nebraska.
- Karagöz, O. (2009). İlköğretim Türkçe öğretmenlerinin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Karip, E. (2010). Çatışma Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Kaymak, M. S., & Keskinkılıç Kara S. B. (2016). Okul Yöneticilerinin İletişim Becerileri ile Çatışmayı Yönetme Stratejileri Arasındaki İlişki. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 349-364.
- Korkmaz, M. E., Yalçın, H. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Motivasyon Durumları. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 6(26), 602-609.
- Mirzeoğlu, N., (2005). Örgütsel Çatışma ve Yönetimi: Spor Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Bir Uygulama. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2): 51-56.
- Otrar, M., & Övün, Y., (2006). Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetim Stilleri ve Öğretmenlerde Oluşturduğu Stres Düzeyi Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Dergisi, 26, 95-110.
- Özsoy, F. H. (2017). Örgütlerde makyavelizm ve sinizmin çatışma yönetimine etkisi: Bir teknoloji şirketinde uygulama. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
- Recepoğlu, E. (2011). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin mizah tarzları ile öğretim liderliğidavranışları ve okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim BilimleriRecepoğlu, E., Özdemir, S. ve Kaya, Z. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Stresle Başa Çıkma Tarzlarıile Kullandıkları Mizah Tarzları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (17), 405- 428.
- Sepetçi, C. (2010). Okul yöneticilerinin mizah tarzlarının betimlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
- Soyaldın, S. Z. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin öfke ifade tarzları ile mizah tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Süleymanoğlu, R., Bingöl M. A. (2014), Ortaöğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Algılarına GöreOkul Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerinin İncelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 1(2): 39-53.
- Sümer, M. (2008). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin stresle başa çıkma stilleri ve bazı değişkenlere göremizah tarzlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Şahin, A. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin kişiler arası iletişim becerileri ve çatışma yönetimistratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Şahin, A. (2016). İlköğretim kurumu yöneticilerinin yönetsel ilişkilerinde kullandıkları mizaha ilişkin görüşlerile mizah iklimi, yöneticilerin mizah tarzları ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Şişman, M. (2014). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
- Taştan, N., & Öner U. (2010). Çatışma Çözme Eğitimi ve Akran Buluculuğu. Ankara: Nobel Yayınları.
- Tuna, Y. (2010). Stres ve Sağlık Psikolojisi. S. Unlu. (Ed.). Psikolojiye Giriş. Eskisehir: Anadolu Universitesi Yayınları.
- Türk Dil Kurumu (TDK) (2005). Genel Türkçe Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Usta, Ç. (2005). Mizah Dilinin Gizemi. Ankara: Akçağ Basım Yayın Pazarlama.
- Ünal, S. (2000). Öğretmenleri İşe Güdülemede Yöneticilerin Uyguladıkları Yolların Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 147, Ankara.
- Vacharkulksemsuk T., Sekerka, L.E. & Fredrickson, B.L. (2011). Establishing a positive emotional climate tocreate 21st century organizational change. Neal M.Ashkanasy, Celeste P. M.Wilderom ve Mark F. Peterson(Editörler), The Handbook of Organizational Culture and Climate (s.101-118). Los Angles, USA: Sage Publications, Inc.
- Vaiz, M. E. (2017). İlköğretim okullarında çatışma durumlarının yönetilmesine ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Doktora tezi. Yakındoğu Üniversitesi, K.K.T.C.
- Yardımcı, İ. (2010). Mizah Kavramı ve Sanattaki Yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/2, 1-41.
- Yıldız, K. (2013). Örgütsel Bağlılık ile Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6): 853-879.
- Yıldızoğlu, H., Burgaz, B. (2014), Okul Yöneticilerinin Beş Faktör Kişilik Özellikleriyle Çatışma Yönetimi Stili Tercihleri Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2): 295-310.
