Author :
Abstract
İlkçağlardan günümüze kadar olan süreçte insanlık tarihi için en önemli keşiflerden birisi de yazının bulunuşudur. Tarihsel süreç açısından değerlendirildiğinde ilk başlarda semboller ve resimsel ifadelerle tanımlanan yazı toplumları ortak yaşam ve kültür alanlarında birleştiriyordu. Günümüzde ise matbanın keşfi ile yazının anlam ve ifade olanakları oldukça gelişmiş ve genişlemiştir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, yazı ile oluşturulan dil tasarımsal sürece de dahil edilerek tipografik dil ve üsluba yönelmiştir. Özellikle 1960 sonrası değişen sanat dinamikleri bağlamında disiplinlerarası üretimlerin artması ile tipografi her alanda kullanılmaya başlanmıştır. Bu kullanım yaygınlığı modern çağın bir getirisi olarak değerlendirilen Sanayi Devrimi ve günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler aracılığı ile de oldukça büyük bir artış kazanmıştır. Günümüzde sanatçılar yeni fikirlerini çağın değişen koşulları bağlamında malzeme, sergileme alanı, boyut, biçim, renk ve anlam gibi ifade olanakları ile özgün yapısal çözümlemelerle yorumlamaktadırlar. Tüm bu yorumlamaların merkezine bir ifade biçimi olarak kısmen veya tamamen tipografiyi alan bir çok çağdaş sanatçı bulunmaktadır. Bu çalışmada özellikle, tipografi ile oluşturulan yeni ifade olanakları bağlamında üretimlerde bulunan Joseph Kosuth, Roy Lichtenstein, Emmanuelle Moureaux, Morag Myerscough, Ergin İnan, Anna Garforth, Max Kisman ve Barbara Kruger’ın çalışmalarının yanı sıra RBC Tasarım Merkezi ve Fukutake House gibi mimari alanlar üzerinden de okumalar yapılmıştır.
Keywords
Abstract
One of the most important discoveries for human history in the period from the ancient times to the present is the invention of writing. When evaluated in terms of historical process, writing societies, which were defined by symbols and pictorial expressions at first, united them in common life and culture areas. Today, with the discovery of the printing press, the meaning and expression possibilities of writing have been developed and expanded. When evaluated from this point of view, the language created by writing has been included in the design process and has turned to typographic language and style. Especially in the context of changing art dynamics after 1960, with the increase in interdisciplinary productions, typography started to be used in every field. This prevalence of use has also gained a significant increase through the Industrial Revolution, which is considered as a return of the modern age, and the technological developments experienced today. Today, artists interpret their new ideas in the context of the changing conditions of the age, with expressive possibilities such as material, exhibition space, size, form, color and meaning, with original structural solutions. There are many contemporary artists who take typography partially or completely as a form of expression at the center of all these interpretations. In this study, architectural areas such as RBC Design Center and Fukutake House, as well as the works of Joseph Kosuth, Roy Lichtenstein, Emmanuelle Moureaux, Morag Myerscough, Ergin Inan, Anna Garforth, Max Kisman and Barbara Kruger, who produce in the context of new expression possibilities created with typography Readings were also made.
Keywords
- Akbaş, G. (2018). “Çağdaş Tasarımda Sayısal Kaligrafi ve Deneysel Uygulama Çalışmaları”, Yüksek Lisans Tezi,
- Akbaş, G. (2018). “Çağdaş Tasarımda Sayısal Kaligrafi ve Deneysel Uygulama Çalışmaları”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
- Akbulak, B. (2012). “1960 Sonrası Tipografi ve Sanatsal Etkileşimi”, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Ankut, I. (2016). “Modern Batı Sanatlarında Tipografinin Kullanımı”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Antmen, A. (2009). 20.Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, Sel Yayınları, İstanbul.Becer, E. (2009). İletişim ve Grafik Tasarım, Dost Kitapevi Yayınları, Ankara.
- Bilirdönmez, K. (2020). “Tipografide Renk ve Rengin Kullanımı”, Journal of Humanities and Tourism Research, 10 (4): s. 863-883.
- Bingöl, M. & Çevik, N. (2019). “Çağdaş Sanatta Sanatçının İmtiyazında Olan Renkler: Klein Mavisi veVantanblack”. 2nd International Congress On New Horizons In Education And Social Sciences (ICES-2019), IBAD Congresses, 18-19 Haziran, 48-64, İstanbul.
- Bingöl, P. (2012). “Kültür Çağında Sanat ve Değişen Sanatçı”, Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1328.
- Bingöl, M.; Çevik, N. & Kayahan, Z. (2020). “Çağdaş Sanatta Değişen Mekân Algısı ve Sanatçı-İzleyici Etkileşimleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (108): 379-393.
- Bulak, H. K. (2019). Grafik Tasarım Tarihinde Tipografi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Çevik, N. & Bingöl, M. (2021). “Kamusal Alan Bağlamında Çağdaş Sanat Söylemleri”, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 7 (1): 147-161.
- Çevik, N. & Kayahan, Z. (2021). “Çağdaş Sanatta Labirent Kavramı Özelinde Yaratılan Çevre”, (Ed. Ahmet Aytaç ve Fahrettin Geçen), Özel Konular İle A’dan Z’ye Sanat, 25-42. Gece Kitaplığı, Ankara.
- Çevik, N. & Karataş Karaçam, A. (2021). “Çağdaş Sanatta Bireye/Bireylere Düşen Görevler; Sosyal Sorumluluk Projeleri”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7 (37): 297-315.
- Çevik, N.; Bingöl, M. & Demirci Şenkal, A. (2021). “Bir Tasarım Nesnesi Olarak Kamusal Alanda Kaligrafik/Tipografik Düzenlemeler”, Social Sciences Research Journal, 10 (3): 678-695.
- Çevik, N. ve Bingöl, M. (2019). “Çağdaş Sanatta Malzemenin Değişen Rolü”, 2nd International Congress On New Horizons In Education And Social Sciences (ICES-2019), IBAD Congresses, 74-88. 18-19 Haziran, İstanbul.
- Ekingen, D. (2014). “Yazının Bir Tasarım Öğesi Olarak Mimari Yapılarda Kullanımı”, Yüksek Lisans Tezi, Toros Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Erinç, M. S. (2004). Sanatın Boyutları, Ütopya Yayınevi, İstanbul.
- Günebakmaz, M. K. ve Arda, Z. (2019). “Ergin İnan’ın Mesnevi Temalı Baskı Resimleri Üzerine Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, (33): 13-18.
- Gültekin, T. & Tokdil, E. (2018). “Murat Morova, Ergin İnan, Burhan Doğançay ve Erol Akyavaş Örnekleminde Sezgisel Bilgi Yaklaşımı ve Yazı İmgesinin İncelenmesi”, Ulakbilge, 6 (22): 239-258.
- Okur, Ç. (2009). “Film Dili Olarak Organik Tipografinin Kullanımı”, Sanatta Yeterlik Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
- Özkan, İ. F. (2019). “Tasarım Elemanı Olarak Tipografi: Algı ve Anlam İlişkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özkan Uslu, B. (2014). Tasarımı Sanata, Tasarımcıyı İse Sanatçıya Yaklaştıran Süreçte Tipografinin Tasarım Nesnesine Dönüşmesi, Sanatta Yeterlik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
- Pazarlıoğlu B. & Çevik, N. (2020). “Çağdaş Sanatta Bir İfade Unsuru Olarak Kolaj Üzerine Bireysel Söylemler”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (36): 599-637.
- Sunay Milli, M. (2017). “Tipografide Modernizmden Deneyselliğe Giden Süreç”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Taran Kılıç, B. (2013). “Plastik Sanatlarda Tipografi”, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yıldırım, Ö. (2010). “Yeni Medya ve Dijital Sanatlar”, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, 37 (22): 56- 66.
- Yurdunmalı, G. (2018). “Çağdaş Baskıresim Sanatında Mekânsal Arayışlar”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
