NADİR TOPRAK ELEMENTLERİNİN SOSYO/KÜLTÜREL EKONOMİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELERLE İLİŞKİSİNİN N-GRAM ANALİZİ İLE İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Retrospektif nitelikli çalışmalar için çok elverişli bir istatistiksel yöntem olan n-gram analiz yöntemi değişik bilim alanlarında giderek daha yaygın kullanım imkânı bulmaktadır. Bu çalışmada n-gram analizi ile önemli bir hammadde kaynağı olan nadir toprak elementlerinin (NTE) literatürde kullanım oranlarındaki zamana bağlı değişim ele alınmıştır. Bu çalışmayla söz konusu değişimi etkileyen/bu değişimden etkilenen siyasal/sosyal/ekonomik olayların ilişkisinin n-gram analizi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Elimizdeki çalışmada NTE kavramı öncelikle tek başına ele alınarak analiz gerçekleştirilmiş, sonrasında da NTE grubu içinde yer alan her bir element ayrıca tek başına analiz edilmiştir. Yttrium (Y) elementi de gerek kullanım amacı gerekse davranış benzerliği nedeniyle NTE ile birlikte değerlendirildiği için n-gram analizine dâhil edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları birlikte değerlendirilmiş ve analiz verileri ile siyasal/sosyal/ekonomik olayların paralellikleri incelenmiştir. Analiz sonuçları ile siyasal/sosyal/ekonomik olaylar arasındaki ilişkilerinin anlamlı olup olmadığı araştırılmıştır. N-gram analizi sonucunda 1900’lü yıllara kadar neredeyse literatürde NTE’nin hiç yer almadıkları görülmüştür. Elementlerin keşfi ve teknolojide kullanımının arttığı dönemle paralel bir şekilde NTE’lerin literatürdeki kullanımları da artma göstermiştir. 1920’lere kadar yavaş bir eğilimle yükseliş gösterirken, 1920’lerden sonra yüksek oranda bir artış görülmüştür. Ekonomik durağanlıklarla birlikte kısmi düşmeler gösterse de artma eğilimi hiç değişmemiştir. 1960’larda bilişim teknolojilerinin gelişimiyle NTE’nin kullanımın ciddi bir artış sonrasında, bir miktar düşüş göstermiş, yüksek teknolojik ürünlerin icadı, kullanım yaygınlığı ile birlikte artış sürmüştür. Bunların yerine alternatif hammaddelerin de kullanılması ve Çin’in önemli bir üretici olması ve bu gücü manipülasyonlarda kullanmaya başlamasının da sonucu olarak 2000’li yıllardan sonra bir miktar düşme eğilimi görülmüştür.
Keywords
Abstract
N-gram analysis method is widely used in different fields. In this study, time-dependent changes in the usage rate of rare earth elements (REE), which is an important raw material of technological studies / inventions, with n-gram analysis method are discussed. The aim of this study is to investigate the relationship between political / social / economic events that affect / are affected by this change by n-gram analysis. In this study, firstly, the concept of REE was analyzed and then each element in the REE group was analyzed separately. The element Yttrium (Y) was also included in the n-gram analysis because it was evaluated together with REE due to the similarity of use and behavior. The results of the analysis were evaluated together and the analysis data and the parallelism of political / social / economic events were examined. The parallel political / social / economic events were examined in detail and the relationship between the results and the analysis was investigated. When the n-gram analysis for REE was examined, it was found that they did not appear in the literature until the 1900s. The use of REEs in the literature has increased in parallel with the discovery of the elements and their use in technology. While the use of REE in the literature increased with a slow tendency until the 1920s, a significant increase was observed after the 1920s, although the economic stagnations showed partial decreases, the tendency to increase did not change at all. After a significant increase with the development of information technologies in the 1960s, it showed some decline, the invention of high-tech products, the use of alternative raw materials continued to increase, the use of alternative raw materials, and China as a result of the use of this power in manipulations. After the 2000s, a downward trend was observed.
Keywords
- Arı, T., (2011). Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, MKM Yayıncılık, 9. Baskı, Bursa.
- Arı, T., (2011). Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, MKM Yayıncılık, 9. Baskı, Bursa.
- Chatterjee, K.K. 2007. Uses of Metals and Metallic Minerals. New Age, International (P), Limited, Publishers. Hyderabad.
- Çiftçi A, Ural MN,Vural A (2019). N-gram Analizi ile Baz Metal (Pb-Zn-Cu) ve Sosyal/SiyasalOlayların İlişkilendirilebilirliğinin Araştırılması. 4. Uluslararası GAP SOSYAL BİLİMLER Kongresi, s.116-124.
- Eğilmez M. 2015. Ekonomi Sözlüğü. http://www.mahfiegilmez.com/p/ekonomi-sozlugu.html.Gambogi, J. 2017. Rare Earth. Mineral Commodity Summaries,United States Geological Survey. https://www.usgs.gov/centers/nmic/mineral-commodity-summaries.
- Hobsbawm, E., (2013). Kısa 20. Yüzyıl, Çev: Yavuz Alogan, Everest Yayınları, 7. Baskı, İstanbul.
- Krebs, R.E. (2006), The History and Use of Our Earth’s Chemical Elements. Greenwood Press, p.449. London. ISBN: 0–313–33438–2
- Manning C. ve H. Schütze “Foundations of Statistical Natural Language Processing”, MIT Press, ISBN 0-262-13360-1, Cambridge, USA., 1999.
- Michel, J.B., Shen, Y.K., Aiden, A.P., Veres, A., Gray, M.K., Pickett, J.P., Hoiberg, D., Clancy, D.,Norvig, P., Orwant, J., Pinker, S., Nowak, M.A., Aiden, E.L. (2011). Quantitative analysis of culture using millions, of digitized books. Science, 331(6014):176-182. doi:10.1126/science.1199644.
- Piketty, T., Kapital, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Çev: Hande Koçak, 2. Baskı, İstanbul, 2015.
- Ponting, C., Dünya Tarihi, Çev: Eşref Bengi Özbilen, Alfa Tarih, 2. Baskı, İstanbul, 2011.
- Revuelta, M.B. (2018). Mineral Resources From Exploration to Sustainability Assessment. Springer Nature. ISBN 978-3-319-58758-5
- Sadeghi, M., 2019. Rare earth elements distribution, mineralisation and exploration potential in Sweden. Geological Survey of Sweden, s.184. ISBN 978-91-7403-459-2
- Smirnov VI, 1962, Geology of Mineral Deposits (English version), MIR Publications, Moscow,
- USGS Raporu, 2017 (Rare Earth Elements - Critical Resources for High Technology: United States Geological Survey, Fact Sheet 087-02. https://pubs.usgs.gov/fs/2002/fs087-02/
- Ural MN, Vural A, Çiftçi A (2019). Nadir Toprak Elementlerin Literatürde Kullanım Sıklığının N- Gram Yöntemi ile Analizi ve Kullanım Sıklığı Sosyal/Siyasal Olaylarla Karşılaştırılması. 4.
- Vural A, Ural MN, Çiftçi A (2019). N-gram Yöntemi ile Altın-Gümüş Elementlerinin
