Author :
Abstract
Evsat usulünde bestelenmiş tevşihlerin usul ve vezin ilişkisi bakımından incelenmesini konu alan bu araştırmada; evsat usulünde bestelenmiş tevşihlerde kullanılan aruz kalıplarının tespit edilmesi, güftelerin usûl darplarına göre dağılımı, incelenen eserlerde kullanılan hece dağılımlarının benzerlik ve farklılıklarının tespit edilmesi ve evsat usulünde bestelenmiş tevşihlerde günümüze kadar kalıplaşmış bir usul, vezin ve hece dağılımı tercihinin var olup olmadığının belirlenmesi amaçlamıştır. Tevşîh formu Türk musikisi bestekârları arasında büyük bir ilgi görmüş ve ilahi formundan sonra en çok beste yapılan dinî musiki formu olmuştur. Bu sebeple tevşih formuna yönelik araştırmalar önem taşımaktadır. Araştırma kapsamında yürütülen kaynak taramasında vezin ve hece ölçüsü bakımından incelemeye uygun 64 eser tespit edilmiştir. Araştırmada incelenmek üzere belirlenen eserlerin büyük bir kısmı el yazısı ile kayda aşınmış olması sebebiyle kopyalanma esnasında silinmeler ya da değişime uğramalar görülmüş, bu sebeple eser içerikleri (nota ve güfte) farklı kaynaklardan ulaşılan nüshalardan kontrol edilerek problemler giderilmeye çalışılmıştır. Eser içeriklerinde tespit edilen söz konusu problemlerim çözümüne yönelik çalışmaların tamamlanmasının ardından incelemek üzere seçilen eserlerde kullanılan güftelerin aruz vezinleri tespit edilmiştir. Bu aşamadan sonra evsat usulünün ana kalıbı üzerinde güftelerin hece dağılımlarının nasıl bir dağılım gösterdiği açıklanmıştır. Yapılan İncelemeler sonucunda evsat usulünde bestelenmiş tevşihlerin usul, vezin ve hece dağılımlarında anlamlı bir benzerlik görülmüş ve kalıplaşmış bir besteleme anlayışının varlığı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
In this research, which is about the examination of the composed tevşih in the evsat usul ın terms of the relationship between tempo and aruz vezins; it was aimed to determine the aruz patterns used in the tevşihs composed in the evsat usul, the distribution of the lyrics according to the usul mints, to determine the similarities and differences of the syllable distributions used in the studied works, and to determine whether there was a stereotypical usul, meter and syllable distribution preference in the tevşihs composed in the evsat usul. In the literature review carried out within the scope of the research, 64 works suitable for analysis in terms of meter and syllable were identified. Since the majority of the selected works were written by hand, it was observed that the lyrics were deleted or changed over time while being copied, so the notes and lyrics were checked from different copies and mistakes were tried to be corrected. After this stage, the mentioned tevşih lyrics and vezins patterns of the lyrics were determined by the comparative studies carried out on all the notes and lyrics sources available. Then, the syllable distributions depending on the meter were shown on the usul darps, and it was explained how the method and vezin harmony progressed. As a result of the examinations, a significant similarity was observed in the usul, vezin and lyrics distributions of the tevşihs composed in the evsat usul and the existence of a stereotyped composition understanding was determined.
