SINIF TEORİLERİNDE İKİ ANA YOL BİR KAVŞAK: SINIFI KARL MARX, MAX WEBER VE PIERRE BOURDIEU İLE OKUMAK
Author :
Abstract
Sınıf kavramı toplumsal meseleleri ve toplumsal değişimi anlamaya yardım eden önemli bir analitik araçtır. İlk olarak 19. Yüzyılda ekonomi-politik meseleleri analiz ederken Karl Marx tarafından teorize edilen sınıf, daha sonra sosyolojinin önemli kavramları arasına girmiştir. Sınıf teorisinde sınıf, kategorik olarak ekonomik sermayeye işaret etmektedir. Bu teoride sınıfı belirleyen temel kriter gelir düzeyidir ve toplumu sınıflara bölen, ekonomik sermaye düzeyleri arasındaki eşitsiz farklılıktır. Klasik sosyolojinin bir diğer önemli ismi Max Weber de 20. Yüzyılın kapitalist toplumlarını çözümlerken, yine sınıf kavramından yararlanmıştır. Max Weber, “sınıf durumu” ve “sınıf” kavramı için ekonomik sermayenin önemli olduğunu, fakat sınıfın sosyal boyutu için hayat tarzı ve formel eğitim gibi “statü durumu” belirleyicilerinin de rol oynadığını ileri sürmüştür. Bir diğer sınıf kuramcısı Fransız sosyolog Pierre Bourdieu toplumsal sınıfı, sermaye, alan ve habitus kavramları ile açıklar. Bu kavramlar birbirinden ayrılmayan ve biri diğerini yapılandıran ya da inşa eden bileşenlerdir. Bu bağlamda, bu çalışma klasik sosyolojinin iki ismi Karl Marx ve Max Weber ile bu iki sosyolojik gelenekten beslenen ancak ikisini de aşan bir sosyolog olarak Pierre Bourdieu’nun sınıf teorilerini açıklamak ve bu teorileri karşılaştırarak tartışmayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
The concept of class is an important analytical tool that helps to understand social issues and social change. The class, which was first theorized by Karl Marx when analyzing economic-political issues in the 19th century, later became one of the important concepts of sociology. In class theory, class categorically refers to economic capital. In this theory, the basic criterion that determines the class is the income level and it is the unequal difference between levels of economic capital divides society into classes. Another important name of classical sociology, Max Weber, also utilized the concept of class when analyzing the capitalist societies of the 20th century. Max Weber argued that economic capital was important for the concept of “class situation” and “class” however, he also claimed that “status” determinants such as lifestyle and formal education played a role in the social dimension of the class. One another class theorist, French sociologist Pierre Bourdieu, describes the social class with the concepts of capital, field and habitus. These concepts are inseparable components and construct one another. In this context, the study aims to explain and discuss class theories of Karl Marx and Max Weber who are two names of classical sociology and Pierre Bourdieu as a sociologist who is fed by these two sociological traditions but exceeded both.
Keywords
- Bourdieu, P. (1985). “The Social Space and the Genesis of Groups”, Theory and Society, 14(6):723-
- Bourdieu, P. (1985). “The Social Space and the Genesis of Groups”, Theory and Society, 14(6):723- 744.
- Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”, Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, Westport, CT: Greenwood, 241–258.
- Bourdieu, P. (1987). “What Makes a Social Class? On The Theoretical and Practical Existence Of Groups”, Berkeley Journal of Sociology, 32: 1-17.
- Bourdieu, P. (2014). “Simgesel Sermaye ve Toplumsal Sınıflar”, Cogito: Pierre Bourdieu, (Çev.: Nazlı Ökten), 76:192-203.
- Bourdieu, P. (2015). Pratik Nedenler, (Çev.: Hülya Uğur Tanrıöver), Hil Yayınları, İstanbul.
- Bourdieu, P. (2015b). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi, (Çev.: Derya Fırat & Günce Berkkurt), Heretik Yayınları, Ankara.
- Bourdieu, P. (2016). Akademik Aklın Eleştirisi: Pascalca Düşünme Çabaları, (Çev.: P. Burcu Yalım), Metis Yayınları, İstanbul.
- Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2016). Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar, (Çev.: Nazlı Ökten), İletişim Yayınları, İstanbul, 295s.
- Calhoun, C. (2014). “Bourdieu Sosyolojisinin Ana Hatları”, Ocak ve Zanaat: Pierre BourdieuDerlemesi, (Der.: Güney Çeğin, Emrah Göker, Alim Arlı & Ümit Tatlıcan), 3. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 77-129.
- Crossley, N. (2010). “Social Class”, Pierre Bourdieu Key Concepts, (Ed.: Michael Grenfell), Acumen Publishing, Durham, UK, 87-99.
- Edgell, S. (1998). Sınıf, (Çev.: Didem Özyiğit), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Etil, H. & Demir, M. (2014). Pierre Bourdieu'nün Bilim Sosyolojisine Katkısı: “Alan Teorisi”,“Habitus” Cini ve “Refleksivite Talebi”, (Ed.: Güney Çeğin, Emrah Göker & Nazlı Ökten), Cogito: Pierre Bourdieu, 76:312-349.
- Freyer, H. (2018). Sanayi Çağı, Çev.: B. Akarsu ve H. Batuhan, 2. Baskı, Doğu Batı Yayınları,Ankara.Harvey, D. (2002). “Sınıfsal Yapı ve Mekânsal Farklılaşma Kuramı”, (Der. ve Çev.: Bülent Duru & Ayten Alkan), 20. Yüzyıl Kenti, İmge Kitabevi, Ankara, 174-172.
- Heywood, A. (2013). Siyasi İdeolojiler: Bir Giriş, (Çev.: Şeyma Akın, Ahmet K. Bayram, Hüsamettin İnanç, Buğra Kalkan & Özgür Tüfekçi), 5. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.
- Huberman, L. (1980). Sosyalizmin Alfabesi, 12. Baskı, (Çev.: Alaattin Bilgi), Sol yayınları, Ankara.Jourdain, A. & Naulin, S. (2016). Pierre Bourdieu’nün Kuramı ve Sosyolojik Kullanımları, (Çev.: Öykü Elitez), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Kivisto, P. (2008). Sosyolojinin Temel Kavramları, (Çev.: İhsan Çapcıoğlu & Sefer Yavuz), Birleşik Yayınevi, Ankara.
- Layder, D. (2006). Sosyal Teoriye Giriş, (Çev.: Ümit Tatlıcan), Küre Yayınları, İstanbul.
- Marx, K. (2017a). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, I. Cilt: Sermayenin Üretim Süreci, 10. Basım, (Çev.: Mehmet Selik ve Nail Satlıgan), Yordam Kitap, İstanbul.
- Marx, K. (2017b). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, III. Cilt: Bir Bütün Olarak Kapitalist Üretim Süreci, 10. Basım, (Çev.: Mehmet Selik ve Nail Satlıgan), Yordam Kitap, İstanbul.
- Moore, R. (2010). “Capital”, Pierre Bourdieu Key Concepts, (Ed.: Michael Grenfell), Acumen Publishing, Durham, UK, 101-117.
- Oktay, C. (2012). Siyaset Bilimi İncelemeleri: Meşruiyet, Sınıflandırma, Kültür, Modernleşme, 6. Baskı, Alfa Yayınları, İstanbul.
- Özkan, S. (2019). “Korunaklı Site Modelinin Sınıfsal Habitusu Üzerine Bir Araştırma:Kahramanmaraş Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Parkin, F. (1979). Marxism and Class Theory: A Bourgeois Critique, Taylor & Francis Books and Columbia University Press, 143-153.
- Saunders, P. (2001). Social Class and Stratification, Taylor&Francis e-Library.
- Tatlıcan, Ü. & Çeğin, G. (2014). “Bourdieu ve Giddens: Habitus veya Yapının ikiliği”, (Der.: GüneyÇeğin, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan), Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 303-366.
- Tucker, K. H. (1998). Anthony Giddens and Modem Social Theory, Sage Publications.
- Wallerstein, I. (2012). Tarihsel Kapitalizm ve Kapitalist Uygarlık, Genişletilmiş Basım, (Çev.: Necmiye Alpay), Metis Yayıncılık, İstanbul.
- Wallerstein, I. (2013). “Kapitalist Dünya Ekonomisinde Sınıf Çatışması”, Irk Ulus Sınıf: Belirsiz Kimlikler, (Çev.: Nazlı Ökten), Metis Yayıncılık, İstanbul, 141-152.
- Wallerstein, I. (2013b). “11. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Kavram ve Gerçeklik Olarak Burjuva(zi)”, Irk Ulus Sınıf: Belirsiz Kimlikler, (Çev.: Nazlı Ökten), Metis Yayıncılık, İstanbul, 165-187.
- Waters, M. (1991). “Collapse and Convergence in Class Theory: The Return of the Social in the Analysis of Stratification Arrangements”, Theory and Society, 20:141-172.
- Weber, M. (1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev.: Zeynep Gürata), Ayraç Yayınevi, Weber, M. (2012). Ekonomi ve Toplum, I. Cilt, (Çev.: Latif Boyacı), Yarın Yayınları, İstanbul.
- Weber, M. (2012). Ekonomi ve Toplum, II. Cilt, (Çev.: Latif Boyacı), Yarın Yayınları, İstanbul.
- Wright, E. O. (2013). “Komünizm Sonrası Marksizm”, (Ed.: Stephen P. Turner), Sosyal Teori ve Sosyoloji: Klasikler ve Ötesi, (Çev.: Burcu Birinci), Küre Yayınları, İstanbul, 145-173.
